جناب آقای معینیان1 ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی
تاریخ سند: 23 تیر 1353
جناب آقای معینیان1 ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی
متن سند:
شماره : 1508 مطالب زیر که متضمن اوامر همایونی می باشد، بوسیله آن جناب در تاریخ 12 /3 به دفتر ابلاغ گردید.«گزارش وزیر کشاورزی و منابع طبیعی مبنی بر سوء مدیریت و فساد مالی در کارخانه قند اصفهان از شرف عرض گذشت.
اوامر ملوکانه شرفصدور یافت: «فردوست دستور بدهد فورا در این مورد بازرسی بعمل آید و برای این موضوع شدیدترین پرونده را به عنوان فساد و دزدی تشکیل بدهند و مدارک طوری آماده شود که دادگستری فورا آنها را تعقیب کند و از همین فردا این کار شروع شود و اگر لازم باشد وجوه آنها را در بانکها بلوکه کنند و اجازه خروج از کشور هم به آنها ندهند و شدیدترین عملیات را در مورد تعقیب اشخاصی که در این کارخانه مرتکب فساد و سوء استفاده شده اند بعمل آورند» در اجرای اوامر شاهانه تحقیق و نتیجه بشرح زیر می باشد : 1ـ سابقه امر : شرکت سهامی کارخانه قند اصفهان با ظرفیت 000 /4 تن چغندر در روز دومین کارخانه قند کشور از لحاظ تولید محسوب شده و مدیریت عامل آن تا بهمن 51 به عهده آقای سلطان مراد بختیار2 بوده که در سالهای 50 و 51 کلیه اختیارات خود را به آقای محمود هاشمی پور رئیس وقت کارخانه موصوف تفویض نموده است.
در بهمن 51 آقای سلطان مراد بختیار که جزو سهامداران عمده شرکت مزبور بوده سهام خود را به آقای حسین همدانیان فروخته که شخص اخیرالذکر با خرید سهام از اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر، مالک بیش از نیمی از سهام شرکت شده و سپس به سمت رئیس هیئت مدیره شرکت انتخاب و مشارالیه آقای محمود هاشمی پور1 را نیز به سمت مدیرعامل کارخانه قند اصفهان تعیین نموده است.
در اردیبهشت 53 آقای حسین همدانیان کلیه سهام خود را به آقای هژبر یزدانی منتقل و با این ترتیب امور اداری شرکت از عهده مسئولین سابق خارج می گردد.
2ـ تحقیقات انجام شده : آقای محمود هاشمی پور رئیس کارخانه که در سالهای 50 و 51 اختیارات کامل داشته و در سال 52 نیز مدیرعامل کارخانه موصوف بوده با معاضدت و تبانی مدیر فنی، مسئول انبار، حسابدار انبار، مسئول قپان، سرپرست دربانهای کارخانه و همچنین با همکاری مأمورین اداره قندوشکر اصفهان، در سال 50 حدود 150 تن، در سال 51 حدود 350 تن قندوشکر و در سال 52 مقدار 6 تن قند طبق اقرار و اعتراف مشارالیهم با دستکاری در مکانیزم باسکولهای توزین خلال چغندر مصرفی کارخانه و از کار انداختن کنتور شمارش کیسه های شکر در بعضی اوقات از دستگاههای استحصال کارخانه بطور قاچاق به انبار قندوشکر منتقل نموده اند، لکن طبق محاسباتی که کارشناسان فنی از روی تعداد پخت شربت و عوامل آزمایشگاهی ثبت شده در دفاتر کارخانه بعمل آورده اند، محصول کارخانه در سال 50 حدود 262 /2 تن، در سال 51 حدود 523 تن و در سال 52 حدود 547 /4 تن بیش از مقادیر اعلام شده در سالهای مذکور بوده است.
مسئولین کارخانه محصولات قندوشکر قاچاق را با صدور پروانه های خروجی تکراری که متخلفین مربوطه از چگونگی آن آگاهی داشتند از کارخانه خارج و به فروش رسانده که اینگونه پروانه ها در آخر هر روز بوسیله آقای محمود هاشمی پور جمع آوری و معدوم گردیده که بالنتیجه با اتخاذ چنین روشی مبالغی عوارض شهرداری و حق انحصار دولتی را نپرداخته اند.
در سال 52 نیز به دستور آقای حسین همدانیان رئیس هیئت مدیره وقت و مباشرت آقای محمود هاشمی پور مدیرعامل کارخانه با همکاری رئیس حسابداری و حسابدار انبار کارخانه و با اطلاع مدیر و معاون اداره قند و شکر اصفهان، اقدام به فروش 628 /143 /8 کیلو قند و شکر اضافه بر نرخ مقرر دولتی نموده، که از این طریق مبلغ 718 /569 /5 ریال تفاوت حاصله از گرانفروشی را بصورت نقدی از مردم دریافت که نزد حسابدار کارخانه نگهداری می شده و مقدار 068 /246 /12 کیلو قند و شکر نیز زائد از نرخ دولتی بوسیله آقای حاج قاسم معمارزاده نماینده شرکت فروش محصولات شکر کارخانجات در اصفهان، که بنا به توصیه آقای حسین همدانیان به این سمت انتخاب گردیده به فروش رسیده که تفاوت حاصله به مبلغ 683 /006 /6 ریال به حساب شرکت مورد بحث واریز شده و همچنین حدود 000 /2 تن تفاله خشک را با دادن رشوه به آقای عزیز معمارباشی1 مدیرکل کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و جلب موافقت وی با تهیه لیست مجعول بنام زارعین بطور غیرمجاز گرانتر از نرخ تعیین شده به فروش رسانده که از این بابت نیز مبلغ 481 /002 /1 ریال بطور نقدی نزد حسابدار کارخانه بوده است.
اکثر وجوه نقدی اشاره شده فوق به مصرف رشوه به کارمندان دولتی که شرح آن در زیر خواهد گذشت رسیده و بقیه آنها حیف و میل گردیده است.
تحقیقات انجام شده حاکیست که سوء مدیریت و فساد مالی در کارخانه قند اصفهان وجود داشته و اشخاصی که در کارخانه مورد بحث مرتکب فساد و سوءاستفاده گردیده اند حدود 12 نفر می باشند که در حین تحقیقات وجوه سه نفر از مقصرین اصلی به اسامی آقایان حسین همدانیان رئیس هیئت مدیره شرکت، محمود هاشمی پور مدیرعامل وقت کارخانه و حاج قاسم معمارزاده نماینده شرکت فروش محصولات شکر کارخانجات در اصفهان، در بانکها بلوکه شد و از خروج آنان نیز به خارج از کشور ممانعت بعمل آمد.
کارمندان دولتی که هر یک به نحوی مرتکب خلاف و اخذ رشوه گردیده اند حدود 12 نفر می باشند از جمله آقایان مرتضی بینا فرماندار وقت شهرستان اصفهان، عزیز معمارباشی مدیرکل اداره کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، حسن ظهیرالدینی و منوچهر زندی مدیر و معاون اداره قندوشکر اصفهان، اسماعیل اشرفی و خسرو دادگستر معاون و سرپرست قسمت ارزیابی اداره کل گمرک اصفهان به منظور ایجاد تسهیلات در امر ترخیص ماشین آلات قندگیری از ملاس که کارخانه اخیرا از خارج کشور خریداری نموده، 3 نفر افسران پلیس راه ژاندارمری جهت رفع مزاحمت در امر عبورومرور کامیونهای حامل چغندر و تعدادی دیگری از کارمندان جزء ادارات مشروحه بالا و یک نفر کارمند از اداره کل تعاون و امور روستاها، که در مورد هر یک از متخلفین اعم از کارمندان دولتی و غیردولتی مدارک مثبته جمع آوری و پرونده امر به عنوان فساد و دزدی در زمینه قاچاق قندوشکر و خیانت در امانت نسبت به محصول کارخانه، گرانفروشی قند و شکر و تفاله خشک و در نتیجه تخلف از مقررات نظام صنفی و همچنین راشی و مرتشی تشکیل گردیده، که طبق نظر هیئت بازرسی، وصول عوارض دولتی از بین رفته و تعقیب کیفری متخلفین به قاچاق قندوشکر برابر مقررات قانونی محتاج به درخواست ادارات مأمور وصول (اداره قندوشکر اصفهان و شهرداری محل) از مقامات قضائی ذیصلاح بوده و در سایر موارد پرونده قابل طرح در دادسرای دیوان کیفر می باشد.
با توجه به مراتب بالا تسلیم پرونده متشکله به دادگستری، منوط به اراده سینه ملوکانه می باشد، استدعا دارد اوامر همایونی را امر ابلاغ فرمایند.
رئیس دفتر ویژه اطلاعات ـ سپهبد حسین فردوست1 اداره کل ساواک شهر [ناخوانا] ابلاغ شده است.
بایگانی شود 30 /2
توضیحات سند:
1ـ نصرت اللّه معینیان در سال 1304 در اصفهان به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی خود را در آن جا گذراند.بعد از آن برای ادامه تحصیلات به تهران عزیمت نمود و از هنرستان راه آهن فارغ التحصیل شد و آنگاه رشته سیاسی را در همین هنرستان سپری کرد.
اولین سمتی که او رسما در ادارات دولتی به دست آورد، کارمندی راه آهن بود.
با توجه به علاقه و ذوقی که در نویسندگی داشت به خدمت در مطبوعات در آمد و طی سالهای متمادی سر دبیری چند روزنامه و مجله را به عهده داشت.
در این زمان وی برای آزمایش ذوق نویسندگی به خدمت در اداره رادیو در آمد و معاونت اداره کل انتشارات را قبول کرد.
در سال 1332 کفالت اداره کل انتشارات را عهده دار شد، تا اینکه در سال 1334 به مدیر کلی انتشارات و رادیو رسید.
در سال 1337 در کابینه دکتر اقبال به سمت معاونت نخست وزیر و سرپرستی اداره کل انتشارات و رادیو برگزیده شد و این سمت را در کابینه شریف امامی، امینی و اسداله علم برای خود حفظ کرد.
در کابینه علم که در تاریخ 30 تیر 1341 به محمدرضا پهلوی معرفی شد با سمت وزیر راه به عضویت دولت درآمد و در کابینه سوم علم، سمت وزیر مشاور و سرپرستی انتشارات و رادیو را عهده دار بود.
وی در دولت حسنعلی منصور به وزارت جدیدالتأسیس اطلاعات رسید که وزارت او تا 7 بهمن 1343 ادامه داشت.
نصرت اللّه معینیان که تدریجا توجه شاه و اسداللّه علم را به خود جلب کرده بود به دربار راه یافته و رئیس دفتر مخصوص شاه گردید که این شغل را تا اوایل انقلاب در اختیار داشت.
معینیان به نخوت و تکبر و برخوردهای زننده با اشخاص مشهور بود.
ر.ک : کتاب شرح احوال رجال، ج 2، ص 700.
2ـ سلطانمراد بختیار از فراماسون های وابسته به انگلیس و گراند لژ اسکاتلند و لژ اصفهان بوده و مدتی مدیر کارخانه قند اصفهان نیز بوده است .
مشارالیه همچنین مشاغل دیگری از جمله، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان، نماینده مجلس شورای ملی از حوزه انتخابیه چهار محال بختیاری را عهده دار بوده و به پاس خدمت به رژیم پهلوی نشان تاجگذاری نیز دریافت داشته است.
ـ اسناد ساواک، پرونده های انفرادی 1ـ محمود هاشمی پور فرزند علی در سال 1302 ش در اصفهان بدنیا آمد.
ابتدا به شغل پیله وری مشغول بود ولی به سبب آشنایی با سلطانمراد بختیار و تیمور بختیار به سمت مدیر داخلی کارخانه قند اصفهان برگزیده شد و به لحاظ ارتباط با تیمور بختیار و خرید دو قطعه زمین برای وی و فروش آنها به دستور همسر مشارالیه از سوی ساواک تحت نظر بوده و در سال 1347 احضار و پس از بازجویی، اسناد زمین های فوق الذکر از وی اخذ شده است.
مشارالیه همچنین در سال 1350 به اتهام پرداخت ششصد هزار ریال به یکی از اعضای انجمن شهر اصفهان تحت تعقیب بوده و در سال 1352 طی عریضه ای به شاه مخلوع درخواست عفو داشته که با دستور محمدرضا شاه مورد عفو قرار گرفته است.
ـ اسناد ساواک، پرونده های انفرادی 1ـ عزیز معمارباشی فرزند ماشاءاللّه در سال 1310 ش در شیراز بدنیا آمد.
تحصیلات خود را تا فوق لیسانس در علوم خاکشناسی ادامه داد و مشاغلی از جمله : رئیس قسمت مهندسی آبیاری آموزشی فنی در اداره کل زراعی، رئیس اداره آب و خاک، رئیس اداره بررسی های آب و خاک، معاون اداره کل بررسی های مهندسی زراعی، معاون دفتر طرح و برنامه وزارت کشاورزی، مدیر کل کشاورزی استان مازندران، مدیر کل کشاورزی استان اصفهان و...
را عهده دار بود.
وی همچنین از اعضای جمعیت فراماسونری نیز بوده است.
ـ اسناد ساواک، پرونده های انفرادی 1ـ حسین فردوست در سال 1296 در یک خانواده فقیر متولد شد.
وی از دوران کودکی به عنوان دانش آموز دبستان نظام وارد کلاس مخصوصی شد که رضاخان برای ولیعهد خود محمدرضا پهلوی ترتیب داده بود، لذا فردوست، دوست صمیمی و نزدیکترین محرم اسرار وی گردید.
با عزیمت محمدرضا به سوئیس فردوست نیز همراهش حرکت کرد.
با صعود محمدرضا به سلطنت از ابتدای دهه بیست، فردوست از مشاوران شاه گردید، بدان حد که گوش و چشم شاه قلمداد می شد و در رأس مهمترین سازمان اطلاعاتی رژیم ـ دفتر ویژه اطلاعات ـ قرار گرفت.
او بر ساواک نظارت داشت و رابط شخصی شاه با سیستم اطلاعاتی کشور بود.
برخی وی را «مغز» و «حافظه» شاه دانسته و تصمیمات محمدرضا را عصاره مشورت با فردوست دانسته اند.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فردوست دستگیر شد و پس از یک بازجوئی مفصل، بیش از 1500 صفحه خاطرات نگاشت و پرده از برخی اسرار رژیم برداشت.
این خاطرات در بین سالهای 1363 لغایت 1366 به صورت کتبی و شفاهی پخش گردید که بخش زیادی از آن تحت عنوان «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» در دو جلد منتشر شد و امروز جزء منابع تاریخ عصر پهلوی است.
فردوست در سال 1366 در اثر سکته درگذشت.
ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 1