صورت جلسه شورای هماهنگی فرمانداری نظامی‌قزوین و حومه
تاریخ سند: 18 آبان 1357
صورت جلسه شورای هماهنگی فرمانداری نظامی‌قزوین و حومه
متن سند:
مورخه18 /8 /1357صورت جلسه شورای هماهنگی فرمانداری نظامی‌قزوین و حومه
سرتیپ نعمت اله معتمدی رئیس شورا و فرماندار نظامی قزوین
محمد صادق داداشزاده فرماندار شهرستان قزوین
سرهنگ شهربانی فتحعلی دیهیم رئیس شهربانی شهرستان قزوین
سرگرد احمد حامد معاون هنگ ژاندارمری قزوین
آقای عارف راجی به جای رئیس ساواک شهرستان قزوین
1ـ سرتیپ معتمدی ـ متن اظهارات
الف ـ رسمیت جلسه را در ساعت 12:00 روز 18 /8 /57 اعلام می‌کنم.
ب ـ جلسه روز جاری به منظور اتخاذ تصمیم در مورد نحوه اجرای امریه شماره 24 /2 /38 /906 ـ 18 /8 /57 ن ـ ز ـ ش ـ مدیریت اطلاعات و دستورات مستقیم تیمسار ارتشبد ازهاری نخست وزیر تشکیل شده است.
ج ـ به طور کلی در 24 ساعت گذشته از طرف مقامات بالاتر دستوراتی به من رسیده است که خلاصه آن به شرح زیر است :
1ـ باید شدت عمل به خرج بدهیم
2ـ اجازه تجمع و تشکیل هر نوع اجتماع در سطح شهر نباید داده شود که خوشبختانه این فرمانداری یکی از افتخاراتش این است در مقابل برقراری نظم در قزوین با وجود 70 هزار کارگر در بیش از 200 کارخانه عظیم و مذهبی بودن شهرستان حتی یک گلوله از تفنگ کسی خارج نشده و یا یک وسیله شیمیائی و گاز اشک‌آور به‌کار برده نشده است و کلیه تشنجات منطقه سرکوب و منکوب شده است.
به نظر من اساس موفقیت ما این است که از همان ابتدای امر به کلیه سازمان‌ها و مسئولین تذکر شدید و مداوم داده شده و با سخنرانی و هشدار متوالی به کلیه معممین و روحانیون و سایر مسئولین منطقه در سطح شهرستان سعی شده است در شوراهائی که به شرح زیر تشکیل گردیده به کلیه مسئولین تذکر داده شده که اگر کسی و یا فرزند کسی کشته شود مسئولین مربوطه مجازات خواهند شد و خطرات عظیم بی‌توجهی و عدم مراقبت برای استقلال کشور برای همه طبقات تشریح شده است این هشدارها بسیار مؤثر بود و محرکین و اخلالگران توفیق نیافتند و هیچ‌گاه هیچ گروه یا دسته اجازه تجمع نداشته مگر در داخل مدارس که هنگام خروج بلافاصله با قدرت کامل متفرق شدند
ت ـ اجتماعات متشکله به‌منظور هدایت مسئولین عبارتند از :
1ـ تذکر شدید در اجتماع کلیه معلمین در تاریخ 20 /6 و 27 /6 و 10 /7 /57 و تذکر مداوم با بلندگو در محل اعتصابات آنها.
2ـ تذکر به روحانیون در تاریخ 15 /7 /57 در منزل آقای امام جمعه و در تاریخ 12 /8 /57 در مسجد آقا سید علی
3ـ تذکر و هشدار به مدیران کل در 25 /6 /57 و 20 /7 /57 در سالن شهرداری.
4ـ تذکر به اصناف و هشدار در تاریخ 19 /6 /57 و 11 /7 /57
5ـ تذکر به شاگردان مدارس در تاریخ 21 /6 /57 در دبیرستان رضاشاه کبیر در تاریخ 18 /7 /57 در دبیرستان شهیدی و در تاریخ 19 /7 /57 در دبیرستان شاهدخت.
6ـ تذکر به معلمین مدارس در تاریخ 20 /6 /57 در سالن شهردای و در تاریخ 25 /7 /57 در خانه معلم و در تاریخ 9 /8 /57 در سالن پیش آهنگی .
7ـ تذکر روزانه به عموم مردم در ساعات مختلف با بلندگوهای قوی.
ث ـ یکپارچگی و هم‌آهنگی مقامات فرمانداری، شهرداری، ژاندارمری، ساواک توانسته است هر شخصی را در آغاز کار شناسائی و بلافاصله مأمورین در محل حاضر و به‌وسیله بلندگو مجتمعین را قانع و از تحریکات آنان جلوگیری به عمل آمده است ضمناً نیروهای انتظامی‌منطقه با تجهیزات ضد شورش آماده مقابله با هر نوع اجتماعی را دارند با تحرک و ارتباط فوق‌العاده ممتاز و هماهنگ با عوامل اطلاعاتی که در منطقه پراکنده هستند به محض دریافت خبر بلافاصله اقدام و هر نوع توطئه و تحریک را در منطقه خفه نموده است.
ج ـ کشف اسلحه و مهمات و سیاست‌های به‌کار برده شده فوق‌العاده موثر بوده است.
چ ـ در نتیجه همین اقدامات اوامر واصله از رده بالا مبنی بر شدت عمل مناسب و جلب مقصرین و احضار معتمدین متوالیاً اجرا شده و بازهم اجرا خواهد شد.
ح ـ تحریکات دانش‌آموزان و سایر محرکین در سطح شهر همه روزه به‌وسیله بلندگو ( به منظور روشن شدن اذهان عمومی) برشمرده شده است.
خ ـ برای ابلاغ پیام تاریخی اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر بزرگ ارتشتاران برای قاطبه مردم از وسائل ارتباط جمعی با سی دستگاه بلندگو در کلیه پایگاه‌های فرمانداری در سطح شهر پیگیری و بازگو شده است.
د ـ اخلالگران در این منطقه در اقلیت کامل قرار دارند. در حالی‌که منطقه قزوین می‌تواند خطرناکترین نقطه کشور به شمار آید.
ز ـ در مورد تحت نظر گرفتن عملیات سرشاخه‌ها و محرکین در قزوین و حومه این فرمانداری افتخار دارد تقریباً کلیه محرکین را در هر محل و اجتماع شناخته و حتی برای این فرمانداری روشن است که هر یک از کدام فرقه می‌باشند.
رـ در مورد تقلیل تلفات ـ این فرمانداری نظامی‌در حالی‌که شدت عمل مداوم و مناسب به خرج داده است با تحبیب خانواده زندانیان ضمن سرکوبی آنان کوچکترین خراش و صدمه‌ای به احدی وارد ننموده است.
ز ـ برای مثال یک نمونه جالب از تحریکات روحانیون در اجرای راه‌پیمائی وسیله هیئت علمیه قزوین در مورخه 15 /8 /57 با توجه به تعطیلی بازار به تصور خود می‌خواستند صدها هزار نفر شرکت دهند ولی در اثر توجه و کنترل مأمورین فرمانداری نظامی(پس از کسب مجوز قبلی از تیمسار ارتشبد ازهاری) فقط جمعیتی حدود سیصد نفر سپس حدود 500 نفر و پس از تلاش فوق‌العاده روحانیون از دو هزار نفر تجاوز ننمود. راه‌پیمائی ساکت و بدون شعار انجام شد که این خود بزرگترین شکست برای آنان به حساب می‌آید.
ژ ـ در اقلیت ماندن پیروان گرداننده این اجتماع که سه نفر روحانیون تبعیدی قبلی بوده‌اند.
س ـ اکنون در اجرای اوامر واصله یک‌کار عمده در پیش داریم که قبل از هر نوع اتخاذ تصمیم از هموندان عزیز می‌خواهم نظریات خود را مطرح تا پس از اخذ نتیجه تصمیم لازم اتخاذ گردد.
ش ـ نامه شماره 8481 /312 ـ 17 /8 /57 نخست وزیری درباره رفتار با محرکین و گردانندگان آشوب ضد ملی قرائت گردید.
2ـ آقای داداشزاده متن اظهارات
الف ـ نامه مشابهی از دفتر نخست وزیری به فرمانداری قزوین رسیده است که جهت اطلاع هموندان از متن آن قرائت می‌نماید.
ب ـ تنها مطلبی که اضافه بر اوامر قبلی در این امریه به آن اشاره شده است این می‌باشد که بایستی کمیته مشترکی لااقل هفته‌ای یک‌بار تشکیل و اقدامات لازم برای تأمین منطقه برپاست
فرمانداری نظامی‌پی‌گیری شود .
3ـ سرهنگ دیهیم متن اظهارات
همین موارد معروضه از طریق شهربانی کشور شاهنشاهی ابلاغ شده و آمادگی کاملی دارم که هرچه سریعتر با همکاری هموندان کمیته مشترک را تشکیل و تشریک مساعی نمائیم.
4ـ آقای راجی متن اظهارات
دستورات مشابهی از طریق ساواک به ما رسیده است که با توجه به طرح کامل کلیه مسائل وسیله سایر هموندان نیازی به قرائت مجدد نیست موارد مهم به طور اختصار به صورت شفاهی جهت پیگیری به عرض می‌رسد.
5ـ سرتیپ معتمدی متن اظهارات
اکنون در اجرای اوامر واصله یک کار عمده در پیش داریم که به شرح زیر باید اقدام شود
الف ـ تشکیل یک کمیته مشترک 10 ـ 20 نفری در ساعت 18:00 شنبه هر هفته با حضور روحانیون و اصناف عمده .
ب ـ تشکیل اعلامیه 600 نفری از نمایندگان موثر کلیه طبقات مختلف عصر دوشنبه آینده برای ابلاغ موارد مشروحه زیر:
1ـ تشریح عمل قاطع فرمانداری نظامی
2ـ جلوگیری از توسعه تظاهرات از بدو امر
3ـ ترتیب احضار سردسته آشوبگران از هر صنف و بر شمردن اعمال آنان
4ـ دعوت از معتمدین و عناصر موافق و مخالف (که در کار موثر باشند)
5ـ اثبات اجرای تحریکات به‌وسیله عده‌ای آشوبگر
6ـ تذکر شدید به منظور جلوگیری از ادامه تحریکات و ادامه عمل خلاف در جهت عکس گذشته
7ـ اخطار شدید که تمامیت ارضی کشور ملعبه دست اخلالگر نباید بشود و با تصمیمات شدید مواجه خواهند شد .
8ـ از این پس اخلالگران زیر نظر قرار می‌گیرند
9ـ در صورت ادامه تظاهرات با برخورد قاطع و شدید روبرو خواهند شد.
10ـ ارائه فرمایشات مبارک همایونی برای ادامه موجودیت تنها کشور شیعیان جهان.
11ـ ضربت زدن خمینی به شیعیان جهان و برچیدن پایگاه آنان از کشور عراق.
12ـ عدم تحصن میهن پرستان و خشم و عصبانیت برای عکس‌العمل (منتها باید کنترل1 شده باشد)
13ـ حفظ شئونات نظام شاهنشاهی در پاسخ مثبت به خواسته رهبری عالیقدر کشور.
ﻫ ـ نتیجه:
الف ـ در قزوین ما تمام این مراحل را پیاده و اجرا نموده‌ایم
ب ـ من متعهدم اگر مقررات حکومت نظامی‌اجازه بدهد در مقابل تظاهرات 500 نفری مورخه 15 /8 /57 روحانیون تظاهرات دویست هزار نفری به وسیله اهالی شاهپرست و وطن دوست قزوین اجرا بشود.
پ ـ اکنون که ما در این اقدامات نسبت به سایر شهرستان‌ها پیشی جسته‌ایم نظر من این است روش را ادامه دهیم و از هفته آینده به وسیله کمیته مشترک با دعوت از قاطبه نمایندگان ـ اصناف ـ روحانیون ـ کارگران و غیره زمینه‌ای را در قزوین ایجاد نمائیم که اخلالگران و تحریک کنندگان قیام مسلحانه به وسیله خود مردم و به دست آنان منکوب و از جامعه طرد شوند و تروریست‌ها از داخل اجتماع مردم قزوین توانائی ضربت با افراد بی‌گناه را نداشته باشند و فعلاً هم ندارند.
ت ـ به منظور هدایت مردم شاهدوست و وطن‌پرست و تقویت روحیه ملی آنان دو کمیسیون با شرکت اصناف ـ معتمدین و مسئولان آموزش و پرورش، محرکین و سایر طبقات مختلف در سطح شهر تشکیل می‌گردد.
1 ـ کمیسیون با شرکت پرسنل مشروحه زیر در ساعت 9:30 روز 16 /8 /57
الف ـ هیئت رئیسه اطاق اصناف
ب ـ انجمن شهرستان قزوین 3 نفر پ ـ انجمن شهر قزوین 3 نفر
ت ـ شورای داوری 2 نفر ث ـ معتمدین محل 5 نفر
ج ـ رئیس آموزش و پرورش با مدیر مدارس چ ـ آقای دکتر خاضعی
ح ـ آقای اقبالی دکتر نشاط ـ دکتر هوشیار خ ـ مدیر کل‌ها و روسای ادارات ـ شهردار ...
2ـ کمیسیون دوم پس از تشکیل کمیته مشترک (هیئت اقدامات ملی) در تاریخ دوشنبه 22 /8 /57 با شرکت نمایندگان
الف ـ اصناف 100 نفر ب ـ آموزش و پرورش 200 نفر
پ ـ کارگران 200 نفر ت ـ نمایندگان کشاورزان 200 نفر
ث ـ سایر ادارات 100 نفر ح ـ معتمدین محل 20 نفر
د ـ سه تابلو برای ارائه نام ـ مدارک کشف شده ـ سازمان ـ تابعیت‌های کلیه اخلالگران و محرکین موجود در سطح شهرستان قزوین تهیه و ارائه شود و اسامی و مدارک آنان در سوابق فرمانداری نظامی‌و ساواک و شهربانی موجود است .
1ـ جلسه در ساعت 14:20 روز جاری خاتمه یافت.
توضیحات سند:
1. در اصل: کنترول* در 18 /7 /1357 در مناطق مختلف کشور تظاهراتی برگزار شد که در مجموع منجر به شهادت 4 نفر گردید. (روزنامه کیهان، ش 10605، ص 6) در همین روز ویلیام سولیوان سفیر امریکا در تهران گزارشى به واشنگتن فرستاد و در آن با تحلیل موقعیت سیاسى ایران و ناکار آمدى دولت نظامى پیش‌بینى کرد که «آیت‌اللّه خمینى پیروزمندانه به ایران باز مى‌گردد ومرتبتى مانند گاندى به دست مى‌آورد ودر قانون اساسى جدید رژیم سلطنتى به جمهورى اسلامى تبدیل مى‌شود.»عنوان این گزارش «فکر کردن به آن چه فکر نکردنى است» بود. سولیوان نوشت : «سیاست موجود یعنى اعتماد به شاه و تکیه بر ارتش درمقابله با تهدید خمینى تنها راه مطمئنى بود که تاکنون در پیش گرفته بودیم. اما اگر این راه به شکست منتهى شود و شاه مجبور به کناره‌گیرى گردد، ناگزیرباید دراندیشه فکر کردن به آن چه فکر نکردنى است باشیم وخود را براى درگیر شدن با رویدادهاى قریب‌الوقوع آماده سازیم.» ر.ک: تاریخ 25 ساله ایران، ج 2، ص 174