تاریخ سند: 19 خرداد 1354
درباره: تظاهرات طلاب اخلالگر مدارس فیضیه و دارالشفاء شهرستان قم
متن سند:
شماره: 1755
نخست وزیری
سازمان اطلاعات و امنیت کشور
س.
ا.
و.
ا.
ک
امنیت داخلی
بولتن: ویژه
این بولتن شامل 2 برگ است
اطلاع واصله حاکی از آن بود که در روزهای 15 و 16 /3 /54 طلاب مدرسه فیضیه شهرستان قم
بمناسبت سالروز 15 خرداد سال 42 در جلو درب ورودی مدرسه مذکور اجتماع و ضمن دادن
شعارهای مضره، با پرتاب سنگ بطرف مأمورین انتظامی درصدد انجام اقدامات اخلالگرانه
برآمده اند.
با وصول اطلاعات مذکور، اقدامات لازم در زمینه مقابله با آنان معمول و در نتیجه 26 نفر از
مسببین حادثه مذکور دستگیر و بقیه متفرق گردیدند.
تظاهرات مذکور مجددا در روز 17 /3 /54 ادامه یافت و در حالیکه عده ای از طلاب با عبا و عمامه
صورت خود را پوشانیده بودند روی بام مدرسه مزبور تجمع و ضمن دادن شعار بنفع روحانیون
افراطی مبادرت به پرتاب سنگ بطرف مأمورین انتظامی نمودند.
در اثر ادامه اخلالگریهای
طلاب مزبور، تظاهرات به مدرسه دارالشفاء که در نزدیکی مدرسه فیضیه قرار دارد، کشیده شده
است.
بدنبال این امر آیات مقیم شهرستان قم نمایندگانی نزد طلاب اخلالگر فرستاده و پیشنهاد
مینمایند که از مدرسه خارج و بمنازل خود بروند، لیکن تظاهرکنندگان به پیشنهادات مزبور
توجهی ننموده و با دادن شعارهای مضره مبادرت به شکستن درب و پنجره مدارس مینمایند.
نظر باینکه ادامه اقدامات اخلالگرانه عناصر مزبور، علیرغم هشدارهای مأمورین انتظامی،
ممکن بود موجبات تحریک سایر طلاب حوزه علمیه قم را فراهم نماید و موجب بروز اغتشاش
گردد، لذا نسبت به اعزام نیروی پلیس تقویتی از مرکز اقدام و نتیجتا 240 نفر از طلاب مستقر
در مدرسه مذکور دستگیر و تظاهرات مزبور در ساعت 1730 روز 17 /3 /54 بدون تیراندازی و
خسارت جانی خاتمه می یابد.
بدنبال دستگیری افراد فوق آیات قم (شریعتمدرای، گلپایگانی و نجفی مرعشی) از انجام نماز
جماعت خودداری و روز 18 /3 /54 بمنظور تبادل نظر پیرامون واقعه مزبور در منزل شخصی
بنام شیخ مرتضی حائری که تعداد کثیری از طلاب حوزه در بیرون منزل مذکور اجتماع نموده
بودند، تجمع مینمایند.
آیات مذکور در مذاکرات معموله باین نتیجه رسیده اند که جهت خاتمه دادن بوقایع کنونی حوزه
علمیه قم، تصمیمات زیر اتخاذ گردد:
1 ـ در پرداخت شهریه طلاب بمنظور تعطیل پیش از موقع مدارس علوم دینی تسریع شود.
2 ـ از دستگیر شدگان عیادت و به خانواده آنان کمک گردد.
3 ـ با توسل بمقامات انتظامی ترتیبی داده شود که مدارس فیضیه و دارالشفاء بمنظور اسکان
مجدد طلاب در اختیار حوزه علمیه قرار گیرد.
آیات مزبور همچنین بمنظور متفرق ساختن طلابی که در مقابل منزل موصوف اجتماع نموده
بودند، شیخ مرتضی حائری را مأمور نموده اند که با عناصر مذکور مذاکره و به آنان تفهیم نمایند
اصلح است برای حفظ موقعیت حوزه از تظاهرات مجدد خودداری و پراکنده شوند و تصمیم در
مورد وضعیت مورد بحث را به آیات واگذارند، که متعاقب این موضوع طلاب متفرق شده اند .
تحقیقات پیگیر از طلاب دستگیر شده که جمعا 266 نفر میباشند بمنظور شناسائی محرکین
اصلی واقعه مزبور آغاز شده است.
استدعا دارد چنانچه اراده سنیه ملوکانه تعلق گیرد، محرکین
اصلی تحت تعقیب قانونی واقع و سایر طلاب اخلالگر واجد شرایط سنی در اختیار اداره نظام
وظیفه عمومی قرار گیرند.
1 ـ کوچکترین ارفاقی نسبت به این افراد نباید کرد اینها همان ارتجاع سیاه هستند در اخبار اعمال آنها درج شود.
2 ـ محرکین اصلی تحت تعقیب قرار گیرند و مشمولین به نظام وظیفه بروند و شدیدا باید در خدمت وظیفه سخت مراقبت و خدمت
سخت انجام دهند.
3 ـ رئیس ساواک قم به آقایان آیات قم بگوید آنچه استنباط می شود این ها با موافقت و حمایت شما باین اعمال دست زده اند و پیغام شما
یک عمل ظاهری بوده است و کمک و دیدار از فامیل آنها خود بهترین دلیل است این افراد دیگر به قم حق مراجعت ندارند و چنانچه
باین روش ادامه ادامه دهید بجز آنکه به حوزه علمیه قم صدمه بخورد نتیجه دیگری عاید شما نخواهد شد.
سپهبد نصیری
تیمسار ودیعی
فوری دستورات لازم در اجرای اوامر داده شود
19 /3 /54
اداره یکم خیلی فوری در اجرای اوامر بندهای 2 و 3 در جلسه توجیهی بازجویان تذکر داده شود ـ بند 3 به ساواک قم ابلاغ شود
به ساواک قم تذکر ...
منبع:
کتاب
آیتالله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک - جلد سوم صفحه 295