تاریخ سند: 31 مرداد 1353
متن سند:
به : 334 از : نمایندگی لبنان شماره : 5073 ـ 5074 چندی قبل عوامل بعثی عراق در نجف، کلاس درس سیدمحمد باقر صدر را به هم زده و بعضی از شاگردان نامبرده را دستگیر و زندانی نموده اند.موسی صدر در نظر دارد وسیله سید حسین صدر که در بغداد امام جماعت است از سید محمد باقر صدر دعوت کند که به لبنان بیاید.
نظریه رئیس نمایندگی: با توجه به نسبت فامیلی موسی صدر با سید محمد باقر صدر و این که نامبرده برای مراجعت سید محمد باقر صدر فعالیت می کند امکان صحت خبر وجود دارد.
رئیس نمایندگی لبنان اصل نامه در پرونده 341113 می باشد.
در پرونده موسی صدر 46422 بایگانی شوداسداللّه زالتاش
توضیحات سند:
1ـ آیت الله محمدباقر صدر در سال 1931 در شهر مقدس کاظمین به دنیا آمد.صدرالدین، جدّ وی در قرن هجدهم از لبنان به عراق آمده بود.
کلمه «صدر» به زبان عربی به کسی اطلاق می شود که بالاترین مقام را در یک منطقه داشته باشد.
بنابراین «صدرالدین» کسی است که در موضوعات مذهبی در صدر باشد.
خانواده صدر مقام خود را به عنوان مرجع دینی در عراق نیز حفظ کرد.
زمانی که انگلیسی ها در سال 1917 وارد عراق شدند، «سید حسن صدر» چهره بانفوذ مذهبی در کاظمین بود.
همان گونه که «گرتردودبل» مأمور سیاسی انگلیس در بغداد در سال (1920) نوشت : «خانواده صدر در میان افراد برجسته و شایسته در کاظمین در واقع در صدر قرار دارد و احتمالاً بیش از هر خانواده دیگری در تمام جهان شیعه از نظر تعالیم مذهبی متشخص است.
محمد، پسر سید حسن، که مثل او روحانی بود، رهبر قیام عراق علیه حکومت انگلیس در سال 1920 شد.
«سیدحیدر صدر» پدر محمدباقر از مجتهدان بود.
پدربزرگ او، «اسماعیل صدر» نیز مجتهد بود.
زمانی که محمد باقر صدر چهار ساله بود، سید حیدر درگذشت و او توسط مادر مذهبی خود و برادر بزرگترش، اسماعیل، که او نیز مجتهد بود، بزرگ شد.
پدربزرگ مادری محمدباقر، «شیخ عبدالحسین یاسین»، نیز از روحانیون عراقی بود.
شیخ مرتضی یاسین، «شیخ رضی یاسین» و «شیخ محمدرضا یاسین» نیز که جزء روحانیون بودند، دایی های محمدباقر صدر هستند.
محمدباقر، تحصیلات ابتدایی رسمی خود را در مدرسه امام جواد [ع]، یکی از دبستانهای مذهبی بغداد، شروع کرد.
او در این مدرسه به عنوان یک شاگرد باهوش و زرنگ مشهور بود.
او سپس برای ادامه تحصیل به نجف رفت.
در آنجا دایی های او، برادرش، اسماعیل صدر و آیت الله محسن حکیم از جمله معلمان او بودند.
محمدباقر صدر در نجف سرآمد همه شاگردان بود و توانست در سن پایینی تدریس «فقه» را آغاز کند.
سید صدر با دخترعموی خود، فاطمه، خواهر «امام موسی صدر» ازدواج کرد.
سید محمدباقر صدر بیست و دو کتاب منتشر کرد که جملگی آثار وی مورد توجه و منبع محققان اسلامی گردید...
او تا زمان شهادت در خانه ای کوچک در یکی از محله های فقیرنشین نجف زندگی می کرد.
محمدباقر صدر در 8 آوریل 1980 زیر شکنجه رژیم سفاک عراق به شهادت رسیدند.
به آیت الله صدر لقب «شهید رابع» (شهید چهارم) داده شد در میان روحانیونی که نهضت اسلامی عراق را بینانگزاری و رهبری کردند، آیت الله صدر سرآمد همه بود.
ابتکار وی در استفاده از غیرروحانیون تحصیلکرده به عنوان مبلغان مذهبی در میان مسلمانان عراق، نهضت اسلامی معاصر را به وجود آورد.
نفوذ وی به عنوان یکی از اعضای خانواده صدر و به عنوان یک عالم مطلع و مؤمن به ایده های اصلاح طلبانه او و الهاماتی که به فعالان عراقی می کرد، اعتبار بیشتری می بخشید.
الف ـ شیخ محمد یاسین (تاریخ فوت 1891)، یکی دیگر از علمای خانواده یاسین، در منطقه کاظمین مرجع تقلید شیعیان بود.
ب ـ سه شهید دیگر نیز مانند آیت الله صدر از روحانیون برجسته ای بودند که به جرم فعالیت برای تشیع توسط دولتهای متبوع خود به شهادت رسیدند.
شهید اول و دوم عالمانی بودند که در مرکز «جبل عامل که در بعلبک لبنان به تحصیل و تدریس اشتغال داشتند و هر دو را به جرم شیعه بودن به طرز فجیعی به شهادت رساندند، شهید ثالت نوراللّه ابن شریف شوشتری (تولد 1549 م) است که در لاهور قاضی بود و توسط دولت وقت محکوم به مرگ شد.
«ر.ک : نهضت اسلامی شیعیان عراق نویسنده جویس ان.
ویلی.
ترجمه مهوش غلامی (صص 107 و 108) انتشارات اطلاعات تهران 1373 در اینجا به مناسبت یادی از خواهر گرامی و عالمه اش که همواره یادش قرین شهید آیت الله محمدباقر صدر بودند می نماییم: آمنه صدر معروف به بنت الهدی خواهر آیت الله صدر متولد نجف بود و نزد خانواده روحانی اش فقه، اصول، حدیث و دیگر موضوعات مربوط به الهیات را فرا گرفت.
او در تأسیس «مدرسه زهرا» از مدارس مذهبی دخترانه در بغداد و «مدرسه علوم دینی دختران» در نجف نقش فعال داشت.
عالمه بنت الهدی در کنار تدریس الهیات و آگاهی اسلامی به زنان مسلمان در نجف، ریاست این دو مدرسه را نیز بر عهده داشت.
وی هشت کتاب نوشته که نخستین کتاب او، کلمه و دعوه، در اوایل دهه 1960 منتشر شد.
وی تظاهراتی را در اعتراض به دستگیری برادرش در سال 1979 ترتیب داد و در 8 آوریل 1980 با برادرش تحت شکنجه به شهادت رسیدند.
حمله به الدجیل در سال 1982 که بزرگترین عملیات چریکی حزب الدعوه علیه شخص صدام بود به نام بنت الهدی نامگذاری شد.
همان منبع ص 112