موضوع: جلسه منزل رشیدیان
تاریخ سند: 23 آبان 1343
موضوع: جلسه منزل رشیدیان
متن سند:
شماره: 1306 /322 اداره دوم عملیات پیش از ظهر روز جمعه 22 /8 /73 جلسه هفتگی منزل اسداله رشیدیان تشکیل شد و در حدود شصت نفر و از جمله سرتیپ برخوردار افسر بازنشسته شهربانی ـ قاضی زاده رئیس جامعه لیسانسیه های وزارت دارایی ـ پوررزاقی رئیس بیمه های اجتماعی شمیران ـ مهندس انصاری کارمند وزارت آبادانی و مسکن ـ روحی کارمند بنگاه حمایت کودکان حسین رمضان یخی پاکدامن طرلان ـ دانشگر کارمند راه آهن ـ گودرزی به اتفاق چند نفر دیگر از کارگران آن بنگاه ـ اسکندر سرابی کارمند وزارت اقتصاد (کارخانه جیرفت کرمان) ترکان پور نماینده کارگران خیاطی سررشته داری ارتش در آن شرکت کردند.رشیدیان در این جلسه حضور نداشت و به قرار اطلاع از هفته گذشته مشغول تهیه مقدمات تشریف فرمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به بانک اعتبارات تعاونی و توزیع می باشد که قرار است روز دوشنبه هفته آینده تشریف فرما شوند و رشیدیان با کمک عده ای از روسای اصناف به ویژه آذرفر رئیس اتحادیه کامیونداران مشغول تهیه مقدمات می باشند و در چند خیابان تهران از هم اکنون طاق نصرت زده اند.
سرتیپ برخوردار پس از ورود به منزل رشیدیان پرسید که سپهبد علوی مقدم به اینجا آمده یا خیر و به ایشان جواب داده شد که نیامده و پس از تحقیق معلوم شد که سپهبد علوی مقدم1 در بانک ایران و غرب با رشیدیان همکاری نزدیک دارد و یک اتاق کار هم در بانک مزبور به ایشان اختصاص داده شده است.
ضمنا پاکدامن گفت از یک طرف دستگاه ادعا می کند سپهبد علوی مقدم به علت سوءاستفاده مطرود شاهنشاه است و از طرف دیگر شاهنشاه مبالغ هنگفتی از سرمایه خودشان را به اختیار بانک ایران و غرب و از جمله سپهبد علوی مقدم گذاشته اند و خود تیمسار هم چند میلیون تومان از همان وجوه را که در دوره وزارت کشور و ریاست شهربانی کل اخاذی کرده در این بانک سرمایه گذاری نموده است.
به عرض می رساند بررسی گردید یک نسخه به بخش های 323 و 314 و 321 ارسال گردید از نظر این بخش اقدامی ندارد در پرونده منزل اسداله رشیدیان بایگانی شود.
احمدی 25 /8 /43 رئیس بخش 323 قهرمانی
توضیحات سند:
1ـ مهدیقلی علوی مقدم فرزند سرتیپ علیقلی علوی مقدم، در سال 1282 ه ش در تهران به دنیا آمد او پس از پایان تحصیلات در مدرسه علوم سیاسی تهران در ژاندارمری استخدام شد و چندی بعد به فرانسه رفت، وی در فرانسه دوره های سواره نظام و ایلخی را به پایان برد و در عین حال در رشته دامپزشکی تا اخذ درجه دکترا به تحصیل پرداخت.او در سال 1308 به ایران بازگشت و در مشاغل مختلف نظامی به کار پرداخت، مشاغل عمده علوی مقدم تا سال 1331 به شرح زیر است: آجودانی دبیرستان نظام ریاست سررشته داری ارتش ریاست امور دواب و ایلخی فرمانده گارد مرزی و گمرک نماینده فوق العاده دولت در جنوب و فرمانده ژاندارمری.
مهدیقلی علوی مقدم در 30 تیر 1331 فرماندار نظامی تهران بود و در کشتار مردم تظاهر کننده نقش اصلی داشت.
پس از صعود مجدد مصدق، او به اتفاق سرلشگر گرزن ، رئیس ستاد ارتش، به عنوان مسوولان درجه اول حادثه در باشگاه افسران بازداشت ولی پس از چند روز آزاد شدند.
مصدق به جای علوی مقدم سرتیپ افشارپور را که خود از عوامل کشتار 30 تیر بود به فرمانداری نظامی تهران گمارد.
در شهریور 1331 مصدق، وی را به همراه گروهی از امرای ارتش به علت تحریک علیه دولت بازنشسته کرد.
این عناصر به رهبری فضل اللّه زاهدی «کانون افسران بازنشسته» را به مرکز توطئه های خود بدل کردند.
علوی مقدم از چهره های فعال در کودتای 28 مرداد 1332 بود و به پاس این خدمت توسط محمدرضا پهلوی به ریاست شهربانی کل کشور گمارده شد.
دوران ریاست علوی مقدم بر شهربانی قریب به هشت سال طول کشید و او در این سمت به درجه سپهبدی رسید.
با آغاز نخست وزیری دکتر منوچهر اقبال ، علوی مقدم رقابت شدیدی را با او آغاز کرد و در عین حال در ستیز جدی با تیمور بختیار، رئیس ساواک قرار گرفت.
اسناد موجود در ساواک روابط نزدیک علوی مقدم را که یک چهره «انگلوفیل» سرشناس محسوب می شد، با اسداللّه علم نشان می دهد و این تنها علوی مقدم نبود که به دستور محمدرضا پهلوی از طریق شبکه عوامل خود در اطلاعات شهربانی بختیار را کنترل می کرد، بلکه بختیار نیز از طریق ساواک علوی مقدم را زیر نظر داشت.
توسعه نفوذ علوی مقدم ، که در دوران طولانی ریاست او بر شهربانی به دست آمده بود ، سبب شد که محمدرضا پهلوی در شهریور 1339 او را محترمانه از پایگاه قدرتش به دور کند و در دولت شریف امامی در پست وزارت کشور بگمارد.
این تحرک شاه علیه توطئه هایی که نه تنها شهربانی بلکه ساواک و اداره دوم ارتش را نیز فرا گرفته بود، چند ماه بعد به برکناری دو چهره مقتدر و جاه طلب دیگر بختیار (ریس ساواک) و حاجی علی کیا رئیس اداره دوم ارتش انجامید.
علوی مقدم در 1 /2 /1340 باز نشسته شد و مدت کوتاهی بعد در تاریخ 23 /2 /40 به علت اشتهار به فساد مالی در اقدام نمایشی دولت امینی بازداشت گردید و مدت یازده ماه در زندان به سر برد.
برکناری و بازداشت وی سبب نارضایی او شد و وی طی سالهای پس از آزادی با سایر افسران تصفیه شده ارتباطات گسترده ای داشت.
توسعه این ارتباطات در سالهای بعد، حساسیت محمدرضا پهلوی را برانگیخت و به دستور او ساواک حدود شش ماه به سانسور مکاتبات، شنود تلفن و تعقیب و مراقبت وی پرداخت.
این عملیات در تاریخ 11 /2 /44 آغاز شد و در آذر ماه 1344 به علت فقدان علایمی از فعالیت مضره به پایان رسید.
او در سالهای پس از بازنشستگی به فعالیتهای مالی پرداخت و از جمله در سال 45 به همراه اسداللّه رشیدیان، قبادیان، و خواجه نصیری، به تاسیس بانک اعتبارات تعاونی دست زد.
رک : ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج2، ص 269-276