وقایع
تاریخ سند: 2 دی 1357
وقایع
متن سند:
مشروح جریان بشرح زیر باستحضار میرسد عصر روز 2 /10 /57 زندانیان معتاد زندان شهربانی سنندج اقدام بخودزنی و سپس آتش زدن پتو و وسایل خود نموده اند مأمورین با باز گذاردن در بندها قصد اطفاء حریق را داشته اند که بقیه زاندانیان با استفاده از دود حاصله از آتش و فرصت بدست آمده از بندها خارج و باسلحه خانه حمله و تعدادی اسلحه بسرقت برده که بعدا با دستگیری عده ای از آنان سلاحهائی نیز کشف و کلاً 5 قبضه تفنگ برنو یک قبضه یوزی یک قبضه ژ ث و 11 قبضه سلاح کمری رولور و سرقت که تا بحال پیدا ننموده اند و در این جریان 4 نفر پاسبان و 11 زندانی زخمی و جنازه یک زندانی بعدا در بیابان پیدا شده از تعداد 490 نفر زندانیان موجود 228 نفر فراری که با تلاش مأمورین انتظامی عده ای دستگیر و در حال حاضر 117 نفر فراری هستند شایع است مقارن این شورش از تپه شرقی مشرف بیکی از برجهای زندان با سلاحی از نوع خودکار بطرف برج تیراندازی شده ضمنا زندانیان شورشی اقدام بآتش سوزی در بایگانی دفاتر و قسمتهائی از زندان نموده اند و برق را نیز قطع کرده اند.1 ساعت 0100 روز جاری شورای تأمین تصمیم گرفت چون بندهای سالم مانده تکافوی نگهداری زندانیان موجود را دارد نیازی بانتقال آنان بپادگان نیست.
ساعت 0200 یکدستگاه اتومبیل سواری در حوالی پلیس راه سنندج کرمانشاه مورد سوءظن مأمورین گشتی ژاندارمری واقع و در برخورد متقابل یکنفر از 4 نفر سرنشین آن مجروح و یکنفر دستگیر و 2 نفر بقیه با سلاحهائیکه در اختیار داشته اند متواری شده اند.
نصرتی گیرنده 314 و 302 جهت استحضار
توضیحات سند:
1ـ یک روز بعد رئیس ساواک سنندج، نصرتی آمار مربوط به این حادثه را چنین به مرکز فرستاد : «تعداد کشته شدگان یک نفر، تعداد کل افراد دستگیر شده و برگشته 172 نفر، تعداد فراریان 55 نفر، اسلحه برنو مسروقه 5 قبضه، اسلحه ژث مسروقه یک قبضه، اسلحه کمری رولور 12 قبضه، یک قبضه یوزی که در دست یک زندانی بوده بین راه سنندج کرمانشاه کشف شده، تعداد زخمی ها مامورین 4 نفر، زندانی 13 نفر.(پرونده 106990، ج 4) خبرگزاری پارس در بخش اخبار ویژه خود در این باره نوشت : «زندانیان شهربانی سنندج با آتش زدن محوطه زندان و حمله به مامورین محافظ زندان همگی از زندان فرار کرده و جز یک پیرمرد تقریبا هفتاد ساله که توانایی فرار نداشته همگی فراری شدند.
تیراندازی ناشی از این حادثه تا ساعت 30 /12 شب ادامه داشت و بنا به گفته منابع مختلف و شهود عینی سه تن از مامورین زندان کشته و چهار افسر دیگر زخمی شده و از زندانیان نیز عده ای مجروح گشته اند.
خبرنگاران خبرگزاری پارس که تا ساعت 15 /10 بامداد کوشش و تلاش فراوانی در جهت به دست آوردن اطلاعات دقیق از مقامات زندان و شهربانی بودند نتوانستند خبر موثق و رسمی را از آنان کسب نمایند، لکن به دلیل اینکه برجهای دیده بانی زندان شهربانی که در خارج شهر قرار دارد اثرات گلوله فراوانی در آن دیده می شود، ثابت می گردد که از خارج زندان قبل از اینکه زندانیان در داخل اقدام به ایجاد حریق نمایند دیده بانان مورد حمله مسلحانه قرار گرفته اند که چراغ های پرژکتور بالای در زندان در این حمله بوسیله گلوله شکسته شده و شیشه های اطراف برج دیده بانی پر از اثرات گلوله هستند.
» * امروز (2 /10 /57) مغازه ها و بازار شهرهای زنجان و قزوین تعطیل بود و بعضی مغازه ها در سطح خیابان باز بود.
(3725 /25 ه ـ 2 /10 /57)