موضوع : کنگره حزب توده در اختلاف حزب توده و فرقه دمکرات
تاریخ سند: 18 آبان 1342
موضوع : کنگره حزب توده در اختلاف حزب توده و فرقه دمکرات
متن سند:
شماره : 316 /315 بنا به پیشنهاد فرقه دمکرات آذربایجان1 قرار است حزب توده و فرقه دمکرات کنگره ای برای تجدید نظر در وضع حزب توده و انتخابات جدید کمیته مرکزی تشکیل دهند.بدین منظور تا به حال چند نفر از سران حزب توده به مسکو آمده اند و با فرقه ای ها ملاقات کرده اند.
منجمله رحیم نامور و ایرج اسکندری در اکتبر جاری در مسکو بوده و در محل خانه کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی سکونت داشته اند مقارن با آن غلام یحیی دانشیان نیز به طرف مسکو حرکت می کند که با ایرج اسکندری ملاقات نماید.
از قرار معلوم اختلاف زیادی ما بین فرقه دمکرات و توده ایها وجود دارد از جمله اختلافات موجود زیاد بودن تعداد افراد فرقه دمکرات در حزب توده می باشد که فرقه ایها میخواهند از این موضوع استفاده نموده رهبری حزب را به دست می گیرند.
در پرونده رحیم نامور بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ فرقه دمکرات آذربایجان این فرقه در 12 شهریور 1324 با انتشار بیانیه ای اعلام موجودیت کرد.رهبر آن سید جعفر پیشه وری از کمونیست های قدیمی و رهبران حزب توده بود که پس از رد اعتبارنامه او در مجلس چهاردهم و توقیف روزنامه آژیر که وی آن را منتشر می کرد، به تبریز رفته و با همکاری میرزاعلی شبستری و صادق پادگان و با استفاده از حمایت نیروهای شوروی فرقه دمکرات آذربایجان را ایجاد کرد و در 17 آبان 1324 با اخراج مامورین و قوای دولتی از آذربایجان در این منطقه اعلام خودمختاری کرد.
پس از خروج نیروهای شوروی از ایران در 20 اردیبهشت 1325 بساط این فرقه برچیده شد و سران فرقه نیز به شوروی پناهنده شدند.