موضوع: اظهارات خصوصی حبیب‌اله عسگراولادی
تاریخ سند: 12 آذر 1357
موضوع: اظهارات خصوصی حبیب‌اله عسگراولادی
متن سند:
به: به عرض می‌رسد تاریخ: 12 /9 /1357از: 322
موضوع: اظهارات خصوصی حبیب‌اله عسگراولادی
در یک تماس بسیار خصوصی که بین نامبرده و یکی از اساتید دانشگاهها انجام شد موضوع تصمیم سازمان ملی دانشگاهیان در مورد انجام یک تحصن در هفته جاری به اطلاع شخص مذکور رسید که حبیب‌اله عسگراولادیی گفت از قرار روحانیون تهران به طرق غیرمستقیم در جریان چنین موضوعی قرار گرفته و آن را مورد بررسی قرار داده‌اند.
حبیب‌اله عسگراولادی در دنباله صحبت اظهار داشت در دو روز گذشته به آقایان انواری و عراقی که هر دو اخیراً از پاریس بازگشته‌اند ملاقات داشته که مطالبی به شرح زیر مطرح شده است:
عراقی در مدّت دو هفته اقامت خود در پاریس عمدتاً سمت مسئول تأمین غذای ملاقات کنندگان خمینی را داشته است1 و بنا به ادعّای انواری و عراقی تعداد ملاقات کنندگان خمینی که از کشورهایی عربی و کشورهایی مسلمان غیرعرب می‌آیند رو به افزایش است و ایدئولوژی اسلامی ارائه شده توسط خمینی دارد رنگ بین‌المللی به خود می‌گیرد و همه این کشورها در حال برنامه‌ریزی یک مبارزه اسلامی همه جانبه در کشورهای خود می‌باشند و دو نفر فوق‌الذکر اعلام داشته‌اند که با برخوردهائی که در پاریس با نمایندگان سایر کشورها داشته‌اند امید زیادی به آغاز مبارزه اسلامی در کشورهائی همانند ایران دارند.
عراقی و انواری هر دو گفته‌اند که نظر کلی از مسافرتهای پی‌درپی رهبران اسلامی ایران به پاریس آماده کردن شرائط تشکیل و اعلام موجودیت حزب اسلامی (حزب‌الله) می‌باشد که گویا این مطلب به وضعیت‌های نهایی خود نزدیک شده و به زودی بیانیه حزب اسلامی منتشر و نظریات تئوریک خمینی و گروه او درباره مسائل مربوط به حکومت اسلامی و چگونگی مبارزه ارائه خواهد شد. ضمناً خمینی و گروه او تشکیل یک دولت موقت را در خارج از ایران مورد مطالعه قرار داده‌اند و امید زیادی دارند که هرچه زودتر موجودیت چنین دولت موقّتی را اعلام نمایند.2 در مورد اعتصابات، خمینی سه نوع اعتصاب را مشخص کرده و دستورالعملی به شرح زیر داده است:
1- اعتصاباتی که بیشتر ضرر آن متوجه دولت است مانند اعتصابات دارائی و شرکت ملی نفت که استمرار این‌گونه اعتصابات را پیشنهاد می‌کند.
2- اعتصاباتی که ضرر آن به نسبت بین دولت و ملّت تقسیم می‌شود که این‌گونه اعتصابات را به طور پراکنده و کوتاه مدت پیشنهاد می‌نماید.
3- اعتصاباتی مانند بازار، برق یا آب که ضرر عمده آن به ملت می‌رسد که این‌گونه اعتصابات مطابق نظر خمینی باید فقط تحت شرایط غیرعادی و برای زمانی محدود عمل شود.
در رابطه با تقسیم بندی بالا، خمینی با بستن بازار به مدت طولانی و همچنین با تعطیلی دانشگاهها مخالفست و به همین علت مطابق اعلامیه‌ای که علماء تهران داده‌اند روز 11 /9 /57 (شنبه) بازار تعطیل نیست.
انواری و عراقی همچنین از خمینی در زمینه مشارکت زنان در انقلاب ایران سئوال کرده‌اند که جواب داده است زنان باید در انقلاب شرکت کنند و مرگ آنان شهادت محسوب می‌شود و در مورد این که آیا زنان می‌توانند بدون اجازه شوهران خود در مبارزه شرکت جویند، جواب داده که مبارزه در راه اسلام یک مسئله خصوصی است و زنان نیازی به گرفتن اجازه از همسران خود ندارند. در مورد استفاده اسلحه و مقاومت در برابر ارتش خمینی اظهار نظر نموده که هر کس باید برای دفاع شخصی اسلحه مورد لزوم را برای خود تهیه کند. افسران ارتش را باید با اسلحه کشت و فعلاً در مقابل سربازان باید فقط جنبه دفاعی داشت ولی اگر سربازی خواست از اسلحه استفاده کند می‌توان او را کشت.3 هر امریکائی مسلح که شناسائی گردد باید او را از بین برد ولی خارجیان غیرمسلح را نباید کشت. حبیب‌اله عسگراولادی در مورد طول مدّت اقامت مطهری در خارج اظهار نمود که مطهری علاوه بر وظائفی که در زمینه ملاقات با خمینی دارد به علت این که در گذشته و حال بارها مورد انتقاد دانشجویان و طرفداران سازمان مجاهدین خلق قرارگرفته، مجبور است در ملاقات‌های گوناگون با گروههای دانشجوئی شرکت کرده و توضیحاتی در مورد گفته‌های سابق خود در مورد سازمان مجاهدین خلق بدهد. عسگراولادی اضافه نمود که هنوز هم در تهران انتقادات زیادی به مطهری می‌شود که او باید در تهران و شهرستانها به طور دائم جوابگو باشد.
حبیب‌اله عسگراولادی گفت که صدوقی نیز از پاریس به تهران مراجعت کرده است.
در مورد اعلامیه مورخ 26 ذیحجه (6 /9 /57) خمینی، عسگراولادی گفت که این اعلامیه قلابی است و از طرف خمینی نیست و احتمالاً سازمان امنیت آن را چاپ و منتشر کرده و از روز پنجشنبه این مطلب به عموم افراد گفته شده است، ضمناً مفاد این اعلامیه این قصد را دارد که امکان مبارزه در ماه محرم را از مردم بگیرد و آنان را به خانه‌های خود بفرستد.4
نظریه بخش 322- طرح مطالب فوق از طرف شخص مذکور صحیح به نظر می‌رسد. ضمناً هرگونه اقدام آشکاری در رابطه با مطالب کاملاً خصوصی که حبیب‌اله عسگراولادی (از فعالین گذشته مؤتلفه اسلامی که متهم به قتل منصور نخست‌وزیر اسبق بوده و بعداً از زندان آزاد شده است) با منبع مطرح نموده سبب شناسائی همکار و ایجاد مخاطراتی برای او خواهد شد.
محترماً به عرض می‌رساند.
شیخ محی‌الدین انواری و عراقی منظور از افراد مذهبی طرفدار خمینی دارای سابقه می‌باشند که اخیراً برای ملاقات خمینی به پاریس رفته بودند، ضمناً مرتضی مطهری نیز از روحانیون فعال و وابسته نهضت آزادی بوده و اخیراً نیز در تهران اعلامیه‌ای متعددی که به امضاء عده زیادی از روحانیون تهران منتشر شود، اسم وی نیز برده می‌شود نامبرده به پاریس مسافرت کرده است. با توجه به مطالب صحبتها که خط مشی مبارزات طرفداران خمینی را روشن می‌کند و عملاً نیز شاهد این شگرد کارها می‌باشیم، اصلح است مأمورین فرماندار نظامی و کمیته و انتظامی به این موارد پنهانی توصیه شوند. ضمناً رعایت حفاظت منبع در این شرایط صددرصد ضروری است 12 /9 /57 شهنام 12 /9 /57
گزارش فوق مسیقماً به عرض معاونت دوم و از آن طریق به عرض رسیده و اعاده شده است. 13 /9 /57
توضیحات سند:
1. شهید مهدی عراقی در تاریخ 8 /8 /57 برای زیارت حضرت امام خمینی (ره) به پاریس عزیمت می‌نماید و بعد از حدود یکماه توقف به تهران باز می‌گردد. وی با حرکت حضرت امام (ره) از عراق و استقرار ایشان در نوفل‌لوشاتو در فرانسه، به پیشنهاد شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی(ره) برای سر و سامان دادن به وضع محل اسکان امام (ره) به آن‌جا رهسپار گردید. هر چند ساواک در جریان این سفر قرار داشت ولی به علّت این‌که وی منبعی را در استخدام داشت، برای حساس نکردن موضوع، با مسافرت ایشان مخالفتی به عمل نیامد.اولین دیدار شهید عراقی با حضرت امام(ره) از زبان شاهدان عینی، این چنین تصویر شده است: «بعد از نماز مغرب و عشا بود و امام در اتاق خانم‌ها برای آنان قرار بود سخنرانی فرمایند که مرحوم آقای اشراقی به ایشان اطلاع می‌دهد آقای عراقی آمده‌اند. امام می‌فرمایند: بگویید بیاید تو. ایشان روی صندلی نشسته بودند بلند می‌شوند نگاهی می‌کنند و می‌گویند: مهدی من تو هستی؟ چرا این‌قدر پیر شده‌ای و بعد آقای عراقی دست امام را می‌بوسند و سرشان را روی زانوی ایشان می‌گذارند و اشک می‌ریزند و می‌گویند: «من اصلاً یادم نمی‌آید که چه اتفاقاتی افتاده است»
گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم چه بگویم که غم از دل برود چون تو بیایی
شهید عراقی مدیریت داخلی بیت امام در نوفل‌لوشاتو را به عهده می‌گیرد و پروانه‌وار گرد شمع وجود مقدس ایشان به گردش در می‌آید و در ضمن نوارهای سخنرانی امام را از طریق مقتضی به داخل کشور ارسال می‌کند.
ایشان پس از رتق و فتق امور منزل امام با تعدادی جزوه و کتاب و عکس ـ به صورت جاسازی شده ـ برای رهبری و سازماندهی تظاهرات تاسوعا و عاشورا سال 1357، با کوله‌باری از رهنمودهای امام به تهران باز می‌گردد.
تجربه‌های قبلی ایشان در اداره کردن تظاهرات محرم سال 1342 و محرم سال 1343، از تظاهرات تاسوعا و عاشورای محرم سال 1357 حرکتی عظیم و دشمن‌برانداز می‌سازد. بر این اساس است که ساواک ایشان را خط دهنده و هدایت دهنده گروهها و در ضمن تکیه‌گاه و مأمن افراد و گروهها معرفی می‌کند.
پس از انجام موفقیت‌آمیز مأموریت‌ها، شهید عراقی به بهانه دیدار فرزند ـ امیر عراقی که در آمریکا به تحصیل اشتغال داشت ـ عازم سفر می‌گردد و مجدداً به فرانسه می‌رود و همراه حضرت امام با پرواز انقلاب به ایران باز می‌گردد. (نک: یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید مهدی عراقی، صفحه 14 و 15 مقدمه)
2. فکر تشکیل دولت در زمان حضور امام خمینی در پاریس: حضرت امام با ژرف‌نگری و با اطلاع کامل از روند حوادث داخلی کشور و پیش‌بینی سقوط سلطنت و دولت دست نشانده شاپور بختیار، به فکر تشکیل دولت بودند و حتی درباره جزئیات آن نیز بررسی‌های لازم را انجام داده بودند. خبرگزاری فرانسه در تاریخ 24 دی سال 57 گزارش داد: «آیت‌الله خمینی اظهار داشتند تا چند روز دیگر یک دولت تازه تشکیل خواهند داد که جایگزین دولت بختیار خواهد شد. حضرت آیت‌الله گفتند که اعضای دولت آینده را پیش‌بینی کرده‌اند و همه آنها در ایران به سر می‌برند.» ایشان طی اطلاعیه‌ای در تاریخ 27 دی ضمن تبریک فرار شاه از کشور، مردم را به آرامش دعوت کردند و اعلام داشتند به زودی دولت موقتی تشکیل خواهد شد. (نک: روز شمار تاریخ ایران، جلد دوم، صفحه 390 و 392)
3. این گفته‌ها، برداشت منبع ساواک از اظهارات آقای عسکراولادی است و احتمال نقل نادرست و یا تغییر در جملات در آن دور از ذهن نیست. آنچه که واقعیت دارد و در بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها و اعلامیه‌های حضرت امام خمینی(ره) در سال 1357 و همچنین از سیرۀ عملی ایشان مشاهده می‌شود، مدارا نمودن با نظامیان، عدم تعرض به خارجیان، مخالفت با درگیری، ترور و جنگ در آن دوران و پس از آن است.
4. چاپ و پخش اعلامیه¬های جعلی از طرف ساواک: یکی از اقدامات ساواک برای تشویش و انحراف اذهان عمومی و کٌند و دگرگون سازی روند مبارزات مردم مسلمان و انقلابی، چاپ و پخش اعلامیه¬های جعلی به مناسبت¬های مختلف و به شکل¬های متفاوت بود. البته هوشیاری پیشگامان نهضت اسلامی غالباً این ترفند را به شکست می¬رساند و رژیم نه تنها بهره‌ای از این حرکات مؤذیانه و منافقانه نمی¬برد بلکه به زیانش تمام می‌شد. نمونه‌ای از آن در سند زیر منعکس است.
«در روزهاى اخير تعداد 6 فقره مأموريت توزيع اعلاميههاى مورد نظر عوامل بخش 11 اين سازمان به موقع و شب هنگام در سطح شهر تهران انجام گرفته كه مجموع اين اعلاميهها بالغ بر 16000 برگ بوده است كه با توجه به موقعيت زمانى و وضعيت خاص شهر تهران به ويژه استقرار قواى انتظامى و كنترل شديد رفت و آمد در شهر و حساس بودن وضعيت پخش اين‌گونه اعلاميهها آن‌هم دور از ديد مردم و با توجه به وضعيت فوقالذكر و همچنين مأمورين انتظامى عمل پخش با موفقيت انجام پذيرفته و تنها در دو مورد عاملين پخش مواجه با مشكلاتى شدهاند از جمله در يك مرحله عامل پخش در حين انجام وظيفه مورد سوءظن مأمورين انتظامى واقع و به طرف او دو تير شليك مي‌گردد كه با هوشيارى خاص عامل از محل درگيرى گريخته و آنگاه كليه اعلاميهها را توزيع مي‌نمايد و در يك مرحله ديگر عامل پخش توسط يك سرباز كه ملبس به لباس غير نظامى بوده همراه يك پاسبان مسلح دستگير و پس از مضروب شدن به كلانترى جلب و به محض اطلاع از جريان با رعايت حفاظت كامل و همه جانبه و بدون اين‌كه كوچكترين سوءظن به وجود آيد عامل مرخص گرديده است. عليهذا با توجه به اين‌كه اجراى مأموريتهاى محوله در اين زمينه تاكنون موفقيتآميز بوده احتمالاً ادامه پخش اين‌گونه اعلاميهها در آينده با مشكلات عديدهاى مواجه خواهد شد كه توأم با خطرات جانى و حفاظتى مي‌باشد لذا پيشنهادات اين سازمان به شرح زير جهت هرگونه اتخاذ تصميم به استحضار مي‌رسد:
1ـ اين‌گونه اعلاميهها از طريق صندوق پستى به نام افرادي كه در اختيار دارند و در بين جامعه صاحب نفوذ معنوى و كلام هستند ارسال گردد.
2ـ اعلاميههاى مورد نظر توسط پست به آدرس اشخاص متنفذ و سرشناس ارسال شود.
3ـ شب هنگام با استفاده از امكانات فرماندار نظامى (استفاده از يك يا دو دستگاه خودرو فرماندارى نظامى) كه پوشش مناسبى براى انجام توزيع اعلاميهها مي‌باشد اقدام به توزيع گردد و نيز مي‌توان براى رفع هر گونه مشكل ديگر از وجود يك افسر فرماندار نظامى استفاده شود.
4ـ توسط منابع پخش مربوطه در مساجد مورد نظر گذارده شود. ضمنا آقاى محمد ايلخانى يكى از عوامل تيم تحقيق بخش 11 اين سازمان در پخش اعلاميههاى مورد بحث در تمام مراحل با صداقت و صميمت و هوشيارى كامل از خود شايستگى نشان داده و پيشنهاد مي‌شود به منظور قدردانى از زحماتش مبلغى تحت عنوان پاداش به وى پرداخت گردد.
مقرر فرمائيد هرگونه نظريه در زمينه موارد فوق و پيشنهاد اين سازمان را اعلام فرمايند.
رئيس سازمان اطلاعات و امنيت تهران ـ پرنيانفر
گيرنده: مديريت كل اداره سوم 312 جهت استحضار و هر گونه اقدام مقتضى.»
(انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، جلد 20، صفحه 16، 17، مرکز بررسی اسناد تاریخی)