موضوع : فعالیتهای پنهانی آقای عطاءاللّه خسروانی
تاریخ سند: 3 آبان 1349
موضوع : فعالیتهای پنهانی آقای عطاءاللّه خسروانی
متن سند:
321 محترما به استحضار می رساند در تاریخ 7 /4 /45 اطلاعیه ای مبنی بر فعالیتها و اقدامات پنهانی آقای عطاءاللّه خسروانی وزیر کار و امور اجتماعی و دبیرکل حزب ایران نوین و ارتباط با مقامات و سناتورهای آمریکایی به منظور تصدی کابینه واصل که از مفاد آن چنین استنباط می گردید که نامبرده به طرق مختلف درصدد است به مقامات ذینفوذ و صاحب نظر آمریکایی چنین وانمود و تفهیم نماید در صورت احراز پست نخست وزیری نظریات آنان را در مسائل مربوط به نفت و جلوگیری از گرایش ایران به جانب بلوک شرق تأمین خواهد کرد.مفاد اطلاعیه فوق با قید موارد ذیل جهت تحقیق به ساواک تهران منعکس گردید : 1ـ عطاءاللّه خسروانی دبیرکل حزب ایران نوین چه فعالیتهای پشت پرده را آغاز نموده است.
2ـ مشارالیه از چه طریقی درصدد اخذ تماس با مسئولین امریکائی می باشد.
3ـ کدامیک از مقامات داخلی در این زمینه با نامبرده همکاری دارند .
ساواک تهران در تاریخ 6 /5 /45 پس از تحقیق و بررسی با توجه به سوالات فوق چنین اعلام داشته است : 1ـ عطاءاللّه خسروانی خود شخصا در ایران با مقامات امریکایی هماهنگی داشته و در خارج از کشور نیز توسط برادرش سفیر کبیر ایران در آمریکا با مقامات وزارت امور خارجه و سناتورهای مؤثر آمریکایی دست به فعالیتهایی برای نخست وزیری زده است.
2ـ نامبرده موفقیت خود را در مبارزه با عناصر مخالف سیاست امریکا و کسب قدرت در حزب و خنثی کردن هر نوع فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی با سایر کشورهای اروپایی بالاخص کشورهای بلوک شرق دانسته و در این راه در تلاش مداوم می باشد.
3ـ در خارج از ایران توسط برادرش که سفیر کبیر ایران در آمریکا می باشد با مقامات وزارت امور خارجه و سناتورهای مؤثر امریکایی فعالیت هماهنگ داشته و در داخل با مسئولین سفارت امریکا در تهران و شخصیتهایی نظیر دکتر خواجه نوری لیدر فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین و دکتر منوچهر کلالی ـ عبدالرضا انصاری ـ دکتر مهذب ـ مهندس ریاضی رئیس مجلس شورای ملی بدین منظور همکاری داشته و ضمنا مهندس کاظم جفرودی1 که در نخست وزیری مرحوم منصور مؤثر بوده در این مورد صمیمانه تلاش می نمایند.
مراتب اطلاعیه و اعلام نظر ساواک تهران از نظر اینکه موضوع واجد اهمیت بود در تاریخ 9 /5 /45 با راهنما مشخص می باشد گزارش و تیمسار ریاست ساواک ذیل آن پی نوشت فرمودند «ساواک تهران شایعات جمع آوری می نماید اگر تمام گزارشات ساواک تهران به همین نحو است باید فکر دیگری کرد.
مهندس جفرودی کوچکترین نقشی در نخست وزیری مرحوم منصور نداشته است.
توجه شما را جلب می کنم شاید عواملی دارد ساواک تهران را منحرف و بلکه می خواهد او را خراب نماید گزارشات بایستی مستند بوده والا باید ذکر گردد طبق شایعات چنین می گویند.
در اجرای امر موضوع مجددا با قید مواردی به ساواک تهران ارسال تا پیرامون آن تحقیق و چنانچه متکی و مستند به دلایلی می باشد گزارش نماید و ساواک مذکور در مورخه 17 /7 /45 (با راهنما مشخص است اعلام داشته مفاد نامه قبلی متکی به تحقیقاتی است که به نحو غیرمحسوس بعمل آمده است و طبق اطلاع برادر آقای خسروانی (سفیر کبیر ایران در آمریکا) بیش از سایر سفرای کشورهای خاورمیانه و آسیا با سفیر آمریکا نزدیک است و نامبرده توسط سفیر آمریکا در تهران که اقدامات خود را وسیله رئیس کمیته و امور سیاسی وزارت امور خارجه به مرحله عمل رسانیده بود از مهندس ریاضی دعوت کرده که به امریکا عزیمت و در مراسم به آب انداختن کشتی ریاضی شرکت نماید و منظور اصلی از این مسافرت این بوده که مهندس ریاضی در تقویت اکثریت نمایندگان بخصوص در اجرای نظریات دبیرکل حزب غفلت نکند و بعد از مراجعت نامبرده از آمریکا شایعه نخست وزیری آقای عطاءاللّه خسروانی شدت یافته تا جایی که سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ اظهار داشته موضوع خسروانی تمام شده و آقای هویدا به لندن یا به آمریکا می رود و فعالیتهای پنهانی خسروانی سفیر ایران در آمریکا و عطاءاللّه خسروانی در ایران به عرض شاهنشاه آریامهر رسیده و معظم له از چنین اقدامات ابلهانه ای که بعمل می آید متأثر شده اند.
در هر حال فعالیتهای سفیر ایران در آمریکا به خاطر تصدی پست نخست وزیری برادرش عطاءاللّه خسروانی می باشد که با استفاده از دوستی چند نفر از سناتورهای متنفذ و رئیس امور سیاسی و اطلاعاتی ایران در وزارت خارجه آمریکا به عمل آمده و در ایران نیز خسروانی در تماس با مقامات آمریکایی غفلت نکرده و چنین وانمود می نماید که در اثر اقدامات فوق وعده داده شده که تا پایان سال 45 آقای هویدا به عنوان سفیر ایران به لندن و یا فرانسه عزیمت و آقای خسروانی مأمور تشکیل کابینه می گردد و نیز بعضی محافل وابسته به بهائیان در خارج و داخل از روی کار آمدن خسروانی پشتیبانی می نمایند ضمنا چون آقای خسروانی از اقدامات خود و برادرش و فعالیتهای آمریکاییهای مسئول امور ایران در وزارت امور خارجه امریکا مطمئن است لذا هیچگونه عکس العملی برای سرکوبی مخالفین نشان نمی دهد و چنان عمل نمی کند که اقدامات وی آشکار و موجبات شکست را فراهم نماید به هر حال اقدامات خود را در خنثی نمودن فعالیتهای بلوک شرق و دولتهای اروپایی و توسعه روابط ایران و امریکا منوط به تصاحب پست نخست وزیری می داند.
مراتب استحضارا به عرض می رسد.
پی نوشت تیمسار ریاست ساواک : تحقیقات غیرمحسوس ساواک تهران مایه ناامیدی است.
تنها منبع تحقیق مؤثر [مورد] اشاره اش اظهار سپهبد شکیبی است که ممکن است روی دوستی و هم مسلکی باشد و منبع مؤثر یا مثبت نیست.
برای من باورکردنی نیست که وزیر کار چنین فکری در مخیله اش خطور کند.
گذشته از مراتب بالا کسانی که در مقامات وزارت یا نظایر آن قرار گرفته اند می دانند که دیگر نخست وزیر شدن با بندوبست نیست [!!] و فقط یک نفر نخست وزیر کشور را تعیین می کند و بلوک شرق و غرب هم دیگر اثری [!! ]ندارند.
اصل در ج ـ 451 از طبقه بندی سری خارج شد رنجبر 16 /8 /45 به پرونده های امیرعباس هویدا نخست وزیر ضمیمه و بایگانی شود رنجبر 12 /8 /45
توضیحات سند:
1ـ کاظم جفرودی فرزند تقی در سال 1293 ه ش در رشت به دنیا آمد.پدرش دلال بود و در تجارت چوب فعالیت می کرد.
مشارالیه از دبیرستان شاهپور رشت دیپلم گرفت و در سال 1311 با بورس دولتی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در رشته ریاضی و مهندسی ساختمان (راه و پل) تحصیل کرد و پس از 6 سال به ایران بازگشت.
در سوابق وی آمده است : «در هنگام تحصیل در پاریس ضمن پیسی که نوشته بود، گربه فرانسوی را با گربه ایرانی مقایسه کرده که این پیس در یکی از تأترهای پاریس اجرا شده بوده به همین علت در موقع مراجعت به ایران دستگیر و مدتی زندانی بود و پس از آزادی به دستور رضاشاه، با وجود داشتن دکترا در رشته راه و پل، سرباز عادی شد و با همین لباس در دانشکده فنی تحصیل می کرد.
» کاظم جفرودی که در سال 1320 با سمت استادیاری به استخدام دانشکده فنی درآمده بود، ضمن عضویت در حزب مردم، در دوره 17 مجلس شورای ملی کاندید شهرستان رشت شد و با حمایت دادور ـ شهردار رشت ـ به نمایندگی رسید و پس از آن نیز در دوره های 18، 19، 20 نیز، کرسی نمایندگی مجلس را حفظ کرد.
او که علاوه بر استادی دانشگاه تهران، در فعالیت های مقاطعه کاری، ضمن تأسیس شرکت ساختمانی مثلث با قباد ظفر و صادق صادق، در اغلب مقاطعه کاری های دولتی شرکت داشت، در دوران نمایندگی مجلس چنین معرفی شد : «به شهرت علاقمند است.
شخصی است باهوش، فعال و رفیق باز، به پول علاقمند است.
درب منزل جفرودی همیشه به روی گیلانی های مقیم تهران باز است و نامبرده با علاقمندی و دلسوزی کامل نسبت به حل و فصل مشکلات مراجعین اقدام می نماید.
» مشارالیه در دوره هفدهم مجلس، نطقی علیه انگلستان ایراد کرده و در گزارشی به عنوان فردی که در نخست وزیری حسنعلی منصور نقش مؤثر داشته معرفی شده بود، در سال 1345 چنین ارزیابی شد: «مهندس جفرودی اصولاً آدم مرموز و بازیگری است.
این شخص در سال 1317 از فرانسه به ایران آمد به علت داشتن همکاری با یک روزنامه نویس کمونیست فرانسوی و نشر بعضی مطالب ضد ایرانی، بخصوص اینکه از راه روسیه و باکو با کشتی وارد بندر پهلوی شده، همان لحظه اول از طرف شهربانی وقت دستگیر و مدت یکسال و نیم زندانی گردید، لکن سپس سیاست انگلیسی را پیشه خود کرد و با قوام السلطنه و رشیدیان ها وارد همکاری شد و با مرحوم منصور مانند برادر بود و سابقا شبهای جمعه در منزل جفرودی واقع در خیابان پهلوی جنب کلانتری یک آقایان : منصور،هویدا، مهندس اصفیا، مهندس شریف امامی، مهندس ریاضی، مهندس سعید، خسرو هدایت دوره داشته اند و چون مشارالیه دارای شغل اداری نمی باشد، او را مقاطعه کار و استاد می شناسند.
آقای جفرودی به علت همکاری با امریکائی های مقیم تهران و امریکا و راهنمائی های منصور انجام رُل واسطه، کمک شایانی به منصور کرده و شاید حق پست نخست وزیری به گردنش دارد و هم اکنون نیز با آقای هویدا ارتباط دارد.
» کاظم جفرودی که فردی بسیار رفیق باز بود، در سال 1347 به عنوان سناتور انتصابی به مجلس سنا راه یافت و در سال 1347 پس از یک سلسله درگیری های درون حزبی، به عنوان معاون دبیرکل حزب مردم انتخاب شد.
او که دبیر سندیکاهای شرکت های ساختمانی تهران نیز بود، پس از تشکیل حزب رستاخیز ملی به آن حزب پیوست.
کاظم جفرودی نیز مانند دیگر حکومتگران ایران، از اعضای شبکه فراماسونری جهانی به شمار می رفت.
اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی