موضوع : کنفرانس 17 تا 19 ژوئیه
تاریخ سند: 18 مرداد 1339
موضوع : کنفرانس 17 تا 19 ژوئیه
متن سند:
شماره : 264 /1 د 2 قرار بود که جلسات مطبوعاتی در پاریس با حضور نمایندگان حزب توده و نمایندگان جبهه ملی1 و دستجات هواخواه دکتر مصدق به مناسبت شروع انتخابات در ایران تشکیل گردد.ضمنا قرار بود اولین جلسه هم تحت رهبری و نظر ایرج اسکندری افتتاح شود، دولت فرانسه در وهله اول اجازه ورود به ایرج اسکندری نداده و ثانیا با تشکیل جلسات دولت فرانسه مخالفت نموده و فعلاً متوقف مانده است.
البته منظور از تشکیل این جلسات استفاده از شروع فعالیتهای انتخاباتی در ایران بوده که به وسیله آن بتوانند درباره تزهای معروف و مورد نظر خود تبلیغ و تشریح لازم را بنمایند.
قطع روابط مصر و ایران امکان تازه بدست آنهائی که برای این جلسه مطبوعاتی فعالیت می نمودند داد، به این نحو که ظاهرا با عده ای از دیپلماتهای مصری وارد مذاکره شده و از آنها استمداد نموده اند، دیپلماتهای مصر قول همه گونه مساعدت داده و بهمین منظور قرار شد که جلسات مطبوعاتی در وین یا ژنو تشکیل و برگزار شود.
طبق اطلاع، اولین اقدام در وین با شکست مواجه شده و چون دولت اطریش به استناد بی طرفی از صدور اجازه تشکیل کنفرانس خودداری کرد، فعلاً تنها شهری که برای این کار باقی مانده است ژنو می باشد.
برای تشکیل کنفرانس در ژنو توده ای ها مخالفت نموده و به علت این که در ژنو سازمان مرتبی ندارند از حضور در کنفرانس امتناع می ورزند، ولی نمایندگان جبهه ملی با ژنو و تشکیل یک کنفرانس مطبوعاتی که در آن باید مقدمه و آغاز فعالیتهای دیگری پی ریزی شود صددرصد موافق می باشند و فعلاً در تجسس راهی هستند که به ابتکار خود جنبه قانونی داده که با مقررات کانتون ژنو نیز تطبیق نماید و به طوری که از قرائن پیداست ممکنست از پوشش سیاست دیپلماتهای مصری که به آنها قول همه گونه مساعدت را داده اند آن هم بخصوص در چنین موقعی استفاده شود.
گیرندگان : اداره کل سوم ـ به محض وصول اطلاعات بیشتر مراتب به آن اداره کل اعلام خواهد شد.
توضیحات سند:
1ـ منظور از جبهه ملی مندرج در گزارش جبهه ملی دوم می باشد.تا سال 1339 عملاً جبهه ملی وجود خارجی نداشت، تا این که در 30 تیر 1339، در آستانه انتخابات دوره بیستم مجلس، به علت فضای سیاسی جدیدی که در اثر اختلافات جناحهای رقیب آمریکا و انگلیس در ایران ایجاد شد جبهه ملی دوم شروع به فعالیت کرد.
جبهه ملی دوم به پیشنهاد حزب ایرانی ها، یعنی الهیار صالح و دوستانش ایجاد شد و احزاب و سازمانهائی چون حزب ایران، نهضت آزادی ایران، حزب سوسیالیست نهضت ملی ایران و غیره در چارچوب آن فعالیت داشتند.
اوج فعالیت جبهه ملی دوم در دوران دولت دکتر امینی بود و بعد که شاه و کندی در زمینه اصلاحات به تفاهم رسیدند فعالیت جبهه ملی دوم نیز به پایان رسید و در سال 1343 کاملاً متوقف شد.
در دوران فعالیت جبهه ملی دوم، حزب توده ایران هیچگونه رابطه ای با گروههای حزبی باقیمانده در ایران نداشت و شرکت در فعالیتهای جبهه ملی دوم نه بر اساس رهنمود حزب بلکه به ابتکار خود افراد بود.
(خاطرات نورالدین کیانوری موسسه تحقیقاتی و انتشاراتی دیدگاه، ص 416 و 419)