تاریخ سند: 22 اردیبهشت 1341
موضوع : مقرری ماهیانه بعضی از مجلات
متن سند:
شماره : 818
طبق اطلاع هشت مجله مشروح زیرین.
(خواندنیها.
1 روشنفکر.
سپید و سیاه.
امید ایران.
تهران مصور2.
فردوسی.
اطلاعات هفتگی3.
خوشه4) از محل چاپ رپورتاژهای سازمان برنامه و
شرکت نفت از ماه 1340 ماهیانه هر کدام مبلغی بین پنج تا ده هزار تومان
دریافت می دارند.
اکثر این مجلات برخلاف
روزنامه های صبح (که از
هر لحاظ حتی از جهت
دادن آگهی های دولتی در
مضیقه شدید هستند)
تمایلات مصدقی5 دارند
زیرا معتقدند در غیر این
صورت به تیراژ آنها لطمه
وارد می شود و تمایلات
بعضی از آنها به اندازه ای
شدید است که در جلسه
هفته قبل خودشان شدیدا
به آقای عبداللّه والا6 مدیر
مجله تهران مصور که ضمن
اخبار شماره روز جمعه
گذشته تهران مصور از دیوانه شدن مهندس رضوی خبر داده بود شدیدا اعتراض
کرده و در این باره کارشان به گفتگوهای بسیار زننده نیز رسیده و در هفته جاری
با تمام فشاری که به آنها وارد آمده تا هنگام مراجعت اعلیحضرت همایونی
درباره اثرات مسافرت معظم له مقالاتی بنویسند حتی المقدور از نوشتن این
مقالات سرباز زده و اگر مجبورا چیزی نوشتند به مطالب خیلی مختصر و گاه
بدون تیتر مبادرت کرده و از این فشار مخصوصا همه را با خبر کرده اند.
ولی روزنامه های تهران مخصوصا روزنامه های صبح با تذکراتی که به آنها داده
شد در هنگام مراجعت شاهنشاه سرمقالات مفصل نوشته و بعضی از آنها به
انتشار عکسهائی از اعلیحضرت مبادرت جستند.
فقط پوروالی در روزنامه بامشاد در هفته گذشته حتی یک سطر در این مورد
ننوشت و روزنامه صدای مردم1 فقط به گذاردن عکس اکتفا کرد و اظهار عقیده
ننمود.
اصل روی پرونده خوشه بایگانی است.
30 /2 /41
143 ـ م بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ خواندنیها : نشریه ای سیاسی
و خبری بود که دو شماره در
هفته منتشر می شد.
صاحب
امتیازی آن را علی اصغر
امیرانی و مدتی ابراهیم خواجه
نوری به عهده
داشتند.
مجموعه ای از
مندرجات مطبوعات اوایل به
عنوان نشریه به نگاه زربخش
انتشار می یافت و در سال های
آخر مطالبی از خود و
سرمقاله ای انتقادی هم از مدیر
در آن درج می شد.
سلسله
مقالات طنز خسرو شاهانی تحت
عنوان کارگاه نمد مالی و
همچنین ترجمه های ذبیح اللّه
منصوری از ستونهای اصلی آن
به شمار می رفت.
شناسنامه
مطبوعات ایران 1215 ـ 1357
مسعود برزین تهران 71 ـ
بهجت
2ـ مجله اجتماعی، خبری و
انتقادی تهران مصور به صاحب
امتیازی عبداللّه والا و سردبیری
عبداللّه والا، فرح کیوانی،
محمود رجاء، کریم روشنیان،
نصراللّه شیفته، احمد بشیری،
لعبت والا، هوشنگ ساعدلو،
فرامرز برزگر، حسین سرفراز و
ستار لقایی طی سالهای 1325
ش تا 1353 به صورت هفتگی
در تهران منتشر می شد.
راهنمای مطبوعات ایران
(1304 ش تا 1357 ش) مؤلف:
سیدمحمد صدری طباطبائی
نائینی، جلد اول، ص 228 و
229)
3ـ مجله اطلاعات هفتگی به
صاحب امتیازی و مدیر مسئولی
عباس مسعودی و سردبیری
ارونقی کرمانی از سال 1320 با
روش اجتماعی ـ علمی و هنری
در تهران به صورت هفتگی در
تهران منتشر می شد.
راهنمای
مجله های ایران ـ1347 ـ
1368 ـ ص 34 پوری سلطانی
با همکاری رضا اقتدار ـ
کتابخانه ملی ایران ـ تهران
1369
4ـ مجله خوشه با روش
اجتماعی، ادبی، هنری و سیاسی
به صاحب امتیازی امیر هوشنگ
عسکری و سردبیری احمد
شاملو و حسین سرفراز از سال
1336 به صورت هفتگی در
تهران منتشر می شد.
راهنمای مطبوعات ایران،
(1304 ش تا 1357 ش)،
مؤلف: سیدمحمد صدری
طباطبائی نائینی، ج اول، ص
295)
5ـ تحلیل مصدقی بودن این
نشریات برای داشتن تیراژ بوده
و در ضمن در دوران حکومت
مصدق نیز آزادی به معنای کلی
واقعی که تمام احزاب و گروهها
بتوانند فعالیت نمایند وجود
نداشت و در دوره مصدق گروه
فدائیان اسلام امکان انجام
فعالیت های آزاد را نداشته و
حتی تعدادی از آنها در زندان
دکتر مصدق بودند.
6ـ عبداللّه والا فرزند حسین
ظهیرالسلطان ملاک و پیشکار
احمد شاه بود که در سال 1301
در قریه شال خلخال به دنیا آمد.
وی فارغ التحصیل هنرسرای
عالی رشته شیمی در سال
1322 و لیسانسیه حقوق از
دانشگاه تهران در سال 1324 و
مسلط به زبانهای فرانسه و
انگلیسی بود.
نامبرده در سال 1321 با ثریا
شقاقی از متمولین تهران
ازدواج نمود و دارای تنها یک
فرزند به نام کاران در سال
1333 گردید.
وی کار
مطبوعاتی خود را در سال
1321 با عنوان مدیر مسئولی
نشری تهران مصور آغاز نمود و
در ادامه با توجه به نزدیکیش به
دهقان توانست به عنوان رابط
نشریه با ارتش در زمینه چاپ در
چاپخانه ارتش و همچنین تنظیم
مطالب تحت عنوان زیر ذره بین
ایفای نقش بنماید.
پس از درگیر شدن احمد دهقان با
رزم آرا به خاطر چاپ مقاله «من
جاسوس شوروی در ایران بودم»
و نهایتا قتل احمد دهقان، عبداللّه
والا با کمک رزم آرا توانست دو
سال به تاریخ تولدش در
شناسنامه بیافزاید و از سال
1301 به 1299 تغییر دهد و با
این روش صاحب امتیازی نشریه
تهران مصور را که می بایست
برطبق قانون مطبوعات حداقل
سی سال سن داشته باشد، بدست
آورد و به عنوان جانشین احمد
دهقان امور نشریه را به دست
گرفت و منویات مورد نظر خود
را رأسا جامعه عمل بپوشاند.
نامبرده در دوره های 20 و 21
مجلس شورای ملی از خلخال
نمایندگی مردم را به عهده داشته
است.
7ـ روزنامه صدای مردم در سال
1324 در تهران با صاحب
امتیازی و مدیریت محمد حسین
فری پور با سبک سیاسی و
اجتماعی منتشر شد.
چهره مطبوعات معاصر، (تهران:
پرس اجنت)، ص 231.
منبع:
کتاب
مطبوعات عصر پهلوی - مجله فردوسی به روایت اسناد ساواک صفحه 210