موضوع : اخبار واصله از عراق
تاریخ سند: 17 آذر 1344
موضوع : اخبار واصله از عراق
متن سند:
شماره : 44 /16570 /6 1 ـ دولت عراق یک شبکه رادار در منطقه فاو در دهانه شط العرب [اروندرود] نصب کرده که گویا برای کنترل شط العرب می باشد.2 ـ دولت عراق تمام پولهای ایرانی که نزد صرافها وجود دارد جمع آوری نموده ضمنا دستور صادره نموده که خرید و فروش پولهای ایرانی ممنوع می باشد.
اصل در پرونده 872 الف جلد 9 گیرندگان : مدیریت کل اداره سوم 313 جهت استحضار مدیریت کل اداره دوم جهت استحضار
توضیحات سند:
* در 27 /9 /1344 با حمله چریکهای دولتی عراقی به پاسگاه ژاندارمری «تنگ حمام» و کشته شدن یک استوار و یک ژاندارم در تاریخ 15 /9 /44 دولت ایران یادداشت اعتراضی به وزارت خارجه عراق تسلیم کرد و خواستار شد که هرچه زودتر به این مسئله رسیدگی شود و خبرگزاریها گزارش دادند که ایران، نیروهای مرزی خود را تقویت کرده است.و در 30 آذر 44 دو هواپیمای جنگنده میگ عراق به پاسگاه «شیخان» و آبادی «کهریزک» در مرز ایران حمله کردند و خساراتی ببار آوردند.
1 /10 /44 توپخانه مرزی عراق چند آبادی ایران را در نوار مرزی با شلیک گلوله مورد حمله قرار داد و مرزداران ایرانی به شلیک توپخانه عراق شدیدا پاسخ دادند.
3 /10 /44 میگ های جنگنده عراقی چند دهکده دیگری از روستاهای مرزی ایران را با مسلسل مورد حمله قرار دادند، ولی براثر شلیک توپخانه ضدهوائی ایران ناگزیر به فرار شدند و به مناسبت تجاوزات مرزی عراق به نقاط مرزی ایران وزیر امور خارجه ایران سفیر جدید عراق در تهران را احضار و نسبت به این تجاوزات شدیدا اعتراض کرد.
سفیر عراق در این باره اظهار تأسف کرد و متذکر شد که امیدوار است این وقایع پایان یابد و دیگر تکرار نشود.
5 /10 /44 به دنبال تجاوزات مرزی چند روز اخیر عراق به خاک ایران، دولت ایران یادداشت اعتراضی به دولت عراق تسلیم کرد.
6 /10 /44 به منظور حفظ امنیت مرز غربی کشور، نیروهای نظامی ایران در مرز عراق تقویت شد.
هم چنین به جت های جنگی نیروی هوایی دستور داده شد که در آسمان نواحی مرزی کاملاً مراقب اوضاع باشند و هرگونه تجاوزی را به شدت درهم بشکنند.
در همین روز، نیروهای مسلح عراقی بار دیگر به مرز ایران حمله کردند، ولی از طرف مرزداران ایرانی تجاوز آنها سرکوب شد.
ضمنا به منظور تقویت نیروهای مستقر در مرز، به واحدهای ارتش یکم در کرمانشاه و واحدهای دریائی جنوب آماده باش داده شد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی، ج 2، صص 1911 ـ 1913 در تاریخ 6 /10 /44 وزیر امور خارجه در مجلس سنا درباره تجاوزات اخیر عراق به نوار مرزی ایران توضیحاتی داد و افزود قرارداد 1316 برای ایران به هیچ وجه قابل تحمل نیست.
وزیر امور خارجه افزود دولت عراق با اتباع ایران بدرفتاری می کند.
هم چنین در این روز ارتش [ایران] نوار مرزی ایران و عراق را تحت کنترل قرار داد.
روز شمار تاریخ ایران، ج 2، دکتر باقر عاقلی، ص 192 روزنامه اطلاعات در 6 /10 /44 نوشت : نیروهای مرزی ایران تقویت گردید.
واحدهای ارتش به نیروهای ژاندارمری پیوستند و هواپیماها به مراقبت از مرزها مشغول شدند.
و امروز رادیو بغداد اعلام کرد برای رسیدگی به حوادث اخیر، جلسه کابینه عراق تشکیل شد.
در این جلسه که برای بررسی مناسبات با ایران تشکیل شد، تأکید گردید که مناسبات حسن همجواری باید بین ایران و عراق حفظ شود.
این حوادث روابط دو کشور را نباید تیره کند و عراق یک هیئت حسن نیت به ایران می فرستد.
هفت هزار روز، پیشین، ص 244 و 245.
در هفتم دیماه 44 دولت ایران به ارتش یکم واقع در کرمانشاه و نیروی دریائی جنوب آماده باش داد و به تقویت مرز ایران و عراق پرداخت و اعلام شد در صورت عدم آمادگی عراق برای مذاکره در مورد حل اختلافات دو کشور، دولت ایران برای حفظ حقوق خود در اروندرود از طریق دیگر اقدام خواهد کرد.
و در این روز عراق مقررات قرنطینه ضد وبا را در مرزهای ایران لغو کرد.
همان و پیشین، ص 192 در هشتم دی ماه 44 خبرگزاری های خارجی و مطبوعات عراق گزارش دادند که عراق آماده مذاکره با ایران شد.
به مرزداران عراقی دستور داده شد که درباره حوادث اخیر با کمک مرزداران ایران تحقیق کنند.
هفت هزار روز، پیشین، ص 245 * در تاریخ 10 /10 /44 یونایتدپرس گزارش داد: بر اثر تحریکاتی که در مرز ایران و عراق صورت می گرفت تیپ 19 ایران با سلاح های سنگین در مرز ایران و عراق مستقر گردید.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی، ج 2، ص 1913 * خبرگزاریهای خارجی در یازدهم دیماه 44 گزارش دادند برای بررسی تحولات اخیر روابط ایران و عراق نخست وزیر عراق روانه عربستان سعودی شد.
هفت هزار روز، پیشین، ص 245 * ـ در چهاردهم دیماه 44 عراق به ایران اعتراض کرد و مدعی شد که ایران به عشایر شورشی عراق اسلحه داده است.
و عشایر نامبرده از خاک ایران، عراق را زیر آتش توپخانه می گیرند.
روزشمار تاریخ : پیشین، ص 192.
و در پانزدهم دیماه 44 مقامات سیاسی ادعاهای مقامات عراقی را [در مورد کمک ایران به عشایر شورشی عراق] رد کردند و همچنین در این روز برای رفع اختلافاتی که بین ایران و عراق، و عراق وکویت به وجود آمده است، خبرگزاریهای خارجی از ریاض گزارش دادند که کنفرانس کشورهای خلیج فارس تشکیل می شود.
پیشین، ص 246.
* در 17 /10 /44 مطبوعات عراق حملات خود را علیه ایران آغاز کردند و گروهی از مردم عراق در جلوی سفارت ایران در بغداد دست به تظاهرات زدند.
و در تاریخ 18 /10 /44 عراق ارتش خود را به مرزهای ایران فرستاد.
روزشمار تاریخ، پیشین، ص 192 و در این روز روزنامه اطلاعات نوشت : «علی رغم تظاهرات و تبلیغات عراق، دولت ایران از انتشار هزاران لوایح مردم که دولت را متهم به مسامحه در احقاق حق ایران در شط [اروندرود] کرده اند، ممانعت کرد.
هویدا به نخست وزیر عراق نوشت شما به من نامه می نویسید، اما ژنرال عارف (رئیس جمهور عراق) مرا متهم به ملاقات با ملامصطفی [بارزانی] می کند.
* ـ دیشب حمله تبلیغاتی رادیو بغداد به ایران قطع شد.
* روزنامه العرب، اخطار کرد که اختلاف ایران و عراق، منجر به جنگ جهانی سوم می شود.
* در تاریخ 20 /10 /44 روزنامه اطلاعات نوشت : «مردم ایران نسبت به تجاوزات عراق، هم چنان ابراز تنفر می کنند.
» * مجلس سنا خواهان استیفای حقوق ایران در اروندرود شد.
* روزنامه اطلاعات : عراق، تظاهرات علیه ایران را ممنوع کرد.
در محافل سیاسی عراق گفته شد : پس از عید فطر، نخست وزیر ایران و عراق ملاقات می کنند.
علمای عراقی طی تلگرافهایی از شاه برای رفع اختلافات ایران و عراق استمداد کردند.
هفت هزار روز، پیشین، ص 246 و 247.
* در تاریخ 21 /10 /44 جنگ سرد عراق بر ضد ایران شدت یافت و مطبوعات عراقی تبلیغات شدیدی را علیه ایران آغاز کردند.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1917 و هفت هزار روز، پیشین، ص 247 و در این روز بار دیگر تظاهرات عراقی ها علیه ایران آغاز شد.
عده ای به سفارت ایران در بغداد حمله کرده و در و پیکر سفارت را شکستند.
روزشمار تاریخ، پیشین، ص 192 * در 25 /10 /44 ایران و عراق برای مذاکره به رفع اختلافات توافق کردند.
همان * و در این روز تجاوز چریکهای عراق به ایران به وسیله مرزداران قصر شیرین سرکوب شد.
هفت هزار روز، پیشین.
* در 27 /10 /44 سفیر عراق در تهران ضمن مصاحبه ای اظهار داشت : دولت عراق تمایل زیادی به قراری صلح و ایجاد روابط دوستانه با ایران دارد و برای اثبات حسن نیت خویش در مورد آغاز مذاکرات دو کشور، عراق ارتش خود را از مرز ایران عقب خواهدبرد.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1918 و هفت هزار روز، پیشین، ص 247 * در 28 /10 /44 امیر عباس هویدا نخست وزیر در یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد که عراق، ایران را با اسلحه دیگران تهدید می کند.
وی افزود : قرارداد اروندرود مولود همان امپریالیستی بود که عراق همواره از آن می نالید، به هر حال ما تدابیر لازم برای تقویت ارتش خود اتخاذ کرده ایم.
پیشین، ص 1919 در این روز رسانه های دولتی ایران اعلان کردند : روابط غیردوستانه عراق با ایران، جنگ با کردها و اتحاد با مصر، مورد اعتراض علمای شیعه عراق به دولت عراق قرار گرفت.
هفت هزار روز، پیشین، ص 247، و روزشمار، پیشین، ص 193 * در 30 /10 /44 پشتیبانی دولت لبنان از تجاوزات دولت عراق در نواحی مرزی ایران موجب تیرگی روابط ایران و لبنان شد.
به همین جهت دو دولت سفیران خود را از بیروت و تهران احضار کردند و به آنها دستور داده شد که ظرف سه روز کشور محل مأموریت خود را ترک گویند.
گاهنامه پنجاه سال، پیشین، ص 1920