موضوع: مساجد و تکایا(مسجد ترکها2)
تاریخ سند: 12 خرداد 1342
موضوع: مساجد و تکایا(مسجد ترکها2)
متن سند:
تاریخ : 12 /3 /421 ساعت 20 روز شنبه 11 /3 /42 مجلس سوگواری ماه محرم با حضور بیش از چهل هزار نفر از طبقات مختلف و جناب آقای اسداله علم نخست وزیر و تیمسار ارتشبد حجازی .تیمسار سپهبد نصیری رئیس شهربانی کل کشور در مسجد آذربایجانیها (ترکها) واقع در بازار تشکیل شد شدت ازدحام طوری بود که کلیه صحن مسجد مدرسه جنب مسجد و پشت بامها را مردم اشغال کرده بودند.
ساعت 20 آقای فلسفی واعظ بالای منبر رفت و ضمن مقدمه ای درباره گفته های قبل درباره امر به معروف و نهی از منکرو اجرای قانون اساسی شروع بصحبت نمود در این بحث بطور مشروح اظهار داشت در پنجاه سال قبل در اثر وجود دیکتاتوری و ظلم و تعدی دستگاه حاکمه مردم بستوه آمدند باقیام سرداران و مجاهدین آن زمان توانستند حکومت ظلم و ستم را سرنگون و حکومت مشروطه را مستقر و قانون اساسی را تهیه و تدوین نمایند و این قانون را با قانون مذهب جعفری و قوانین اسلامی تطبیق نمودند برای مردم آزادی نطق و بیان عدم تجاوز بحقوق مردم.
جلوگیری از اجحافات و غیره در آن گنجانیدند و بنای حکومت مردم برمردم را پایه گذاری کردند حد مرز دولت تعیین شد هرگاه دولت از مرز خود تجاوز میکرد مردم نسبت باین تجاوز اعتراض و هرگاه مردم تجاوز مینمودند دولت جلوی آنها را میگرفت و براساس قوانین کشورهای دیگر در عصر حاضر جهان آزاد بوجود آمد و در ردیف کشورهای [آزاد] بشمار میاید در همه جای دنیا مردم خودخواهان اجرای قوانین اساسی خویش میباشند در قانون اساسی کشور ما مذهب ایران طریقه حقه جعفری و احترام به قرآن و اسلام است که تثبیت شده و به ثبت رسیده است حکومت دموکراسی و مشروطه در تمام دنیا یعنی حکومت مردم بر مردم است یعنی دولت هرکشور ناشی از ملت آن میباشد در جلسه انجمن ایران و آمریکا در اوائل خردادماه 42 سفیر کبیر آمریکا طی نطقی اظهار داشته است که اساس و پایه نظام آمریکا بر محور آزادی و اجرای قانــون اساسی آن دور میزند و بایستی گفت دولت آمریکا ناشی از ملتش بوده و ملتش خواهان دولتش است حتی [وقتی ]در یک مملکت قانون اساسی آن اجرا شد مردم آن کشور با خیال راحت بکار و کسب خود مشغول می شوند و دیگر توهمی در پیش ندارند که نسبت به حقوق آنان دولت تجاوز نماید اگر من در انجمن ایران و آمریکا می بودم به آقای سفیرکبیر آمریکا می گفتم آقای سفیر چطور دموکراسی و حکومت مردم بر مردم و وجود آزادی جهت شما خوب است و بایستی دهن سایر ملتها بسته و آزادی فقط در مملکت شما باشد و برای کشورهای خاورمیانه آزادی امری منتفی و باید این کشورها را تحت استعمار خود درآورید در ایران اکثریت آن مسلمان و تابع احکام الهی اند اسلام و قرآن با قوانین محکم خود بدنیا ثابت نموده که سعادت بشر در پرتو دین و مذهب اسلام و احکام الهی تضمین شده است و برای نتیجه گیری خود گفت مابکار سیاست دخالت نداریم و اصولا چیزی از سیاست نمی فهمیم و وارد نیستیم برای اینکه می گویند سیاستمدار نبوده و در سیاست وارد نیست طبق نوشته اطلاعات 3 /3 /42 مقاله ی پراودا در زمینه ساختن 100 مسجد در تاجیکستان شوروی بدولت اعتراض شده است که چرا ساختمان نیمه تمام مدارس تکمیل نمی شود ولی ظرف سه سال این تعداد مساجد در تاجیکستان ساخته شده است جواب داده میشود بودجه برای ساختمان مسجد هست ولی برای مدارس نیست این دلیل سیر مذهب و دین در عصر اتم می باشد تعجبم که خروشچف بیدین که هدف او کمونیست است و بیدین اند آمده انـد مسجد میسازنـد ولـی دستگاه حاکمـه ما مسجـد خـراب مینمایـد کارهای دنیا بر عکس شده است خروشچف کار دولت ایران را در شوروی انجام میدهد ولی دولت ایران کار خروشچف راکه هدفش مسجد خراب کنی میباشد خود در ایران انجام می دهد ما از کمونیستها توقع خرابی مدرسه فیضیه قم وکشت کشتار طلاب دینی و محو آثار اسلام را داشتیم دولت خود مبادرت باینکار نمود .
برای اینکه ثابت نمایم باز من از سیاست چیزی نمی دانم مثال برقراری روابط شوروی و ایران را میزنم .
در سه سال قبل شب ورود کمونیستها در تمام رادیوهای خود به ایران و هیئت حاکمه فحش و ناسزا می دادند ولی امروز طوری شده که شب و روز پشت رادیوها با هم ماچ و بوسه تعارف می نمایند و بهم [صبحکم اله] می گویند روی این اصل سیاست پایه واساس ندارد.
آنگاه اشاره بتاریخ اختلافات موجود بین دولت و علماء و مراجع تقلید و همچنین دنباله گفتار خود را در زمینه قیام مشروطه خواهان ادامه داد و گفت از آن زمان تا چند ماه گذشته بهر طریقی که بود مراجع تقلید و حوزه علمیه با دولت اختلافاتی نداشت او بکار خود و این بکار خود مشغول بود در صورتی که می خواستند خورده گیری از دولت بنمایند زیاد میتوانستند بکنند ولی چون تجاوز بمرز دین و مسئله محو آزادی و دخالت کردن در امور دین و علماء از طرف دولت ظاهر و عملی شد کسی که مخبری [مجری] قانون باید باشد دست به این اعمال غیر قانونی خلاف مذهب جعفری هتک حرمت قرآن بزند چه انتظاری می توان داشت حال سکوت مجریان قوانین اساسی میسر نمیشد و بارها با اندرز و نصیحت دولت را از عواقب و خیم این اعمال غیر قانونی متوجه مینمود ولی هیئت حاکمه گوشش باین نصایح بدهکار نبود و چنین وضع ناهنجاری و نارضایتی هائی و متلاطم ساختن مردم و عواطف ملت و عدم توجه به خواسته های آنها ابراز نمود که نفرت و انزجار مردم را بسوی خود جلب نمود.
او تصور نمود که با زدن و کشتن و بحبس انداختن مردم خواهد توانست مردم را ساکت نماید او خیال میکرد مردم ایران گوسفند میباشند و غافل از اینکه ایران شریفترین و داناترین و متعصب ترین کشورهای متمدن امروزی جهان میباشد و هرچه زور و فشار بانها بیاورند خشم و کینه آنان نسبت بدولت چند برابر میشود و این طور موج نارضایتی ها عدم آرامش روحی و فکری هر آن بمبارزه برعلیه قانون شکنی های دولت ادامه میدهند دولت در حقیقت یک اشتباه بزرگی مرتکب شده که صحه بر تاریخ ایران گذاشته و آن صحه ننگین در جامعه قم مدرسه فیضیه میباشد بعد از هزار و سیصد سال که از خون امام حسین(ع) میگذرد هرسال بهتر و باشکوه تر این مراسم عزاداری برپا میشود و هرسال در روز شهادت امام جعفر صادق این عزاداری برپا و به مسببین این واقعه نفرین و طعن و لعن میفرستند گرچه دولت گفته است تعدادی دهقان بوده اند ولی مردم ایران میدانند دهقانان چه کسانی هستند.
بچه مجوزی و بچه قانونی دستور داده اند بمدرسه فیضیه قم بریزند و عده ای از شاگردان امام جعفر صادق پیشوایان آینده مذهب او را بکشند بزنند.
بحبس بیاندازند و چنین جنایت موحش را مرتکب شوند و حالا بجای معذرت خواهی در نهایت شقاوت و دهن کجی دستور داده اند طلاب علوم دینی قم را که طبق قانون و اجازه وزارت فرهنگ با داشتن برگ معافیت [تحصیل] تکفل معاف از خدمت هستند غیرقانونی به سربازخانه ها می برند.
محیط ارعاب .
ترور بوجود بیاورند مردم را به جرم اعلامیه خواندن یا پخش اعلامیه که از طرف مراجع تقلید انتشار می یابد دستگیر و بزجر و شکنجه حبس می نمایند مگر در ایران قانون اساسی وجود ندارد جوانان مرد [مردم]، در اثر کتک خوردن بدنشان سیاه شده مگر مردم ایران گوسفند می باشند.
آنگاه اشاره به دستگیری و زندانی شدن خود نمود و گفت علاوه بر هتک حرمت و بی آبروئی در زندان بازپرس مربوطه مرا متهم به اخلال نظم عمومی معرفی نمود که در جواب گفتم ملت ایران مسلمان است و شخص مسلمان در مملکتش اخلال نمی کند چه برسد به من که رهبر و معلم مردم هستم ملت ایران خوب متوجه نظم اجتماع می باشداین شما هستید که محیط پر جنجال و هرج و مرج بوجود می آورید این شما هستید که به حقوق مردم تجاوز می نمائید ما می گوئیم در مملکت ایران قانون اساسی باید اجرا شود مردم آزاد باشند و در سرنوشت خود دخالت نمایند بنا به گفته وزیر داگستری مبنی بر این که داد گستری ایران بیمار ، علیل ، شل و غیره می باشد و قانون بنحو احسن اجرا نمی شود آیا مقام مسئولی وجود دارد که اعلام جرم مراجع تقلید قم از واقع حمله و کشتن طلاب علوم دینی مدرسه فیضیه را بمحاکمه بکشد و مسئولین واقعه آن را تعیین نماید آیا کسی هست باین اعلام جرم رسیدگی نماید در خاتمه سخنان خود خطاب به مردم گفت فقط نظم را رعایت نمائید فقط نظم برای گرفتن آزادی احتیاج است به مبارزه خود ادامه دهید امشب نیز از تمام مردم تقاضا میشود هیچگونه شعاری ندهند من اکنون در حضور جمعیت کثیری هستم که اگر بهر که رای بدهند حتما وکیل اول تهران میشود اگرنشود وکیل دوم خواهد شد تقاضا دارم تقاضا و منظور و هدف شما ها را از این محل بگوش هیئت حاکمه برسانم و برای تکرار هر خواسته دو مرتبه قبولی و صحت اظهارات مرا جواب صحیح است صحیح است بدهید.
1- حوزه علمیه قم و مراجع تقلید و علما ایران حق دارند بر سرنوشت ملت ایران دخالت نمایند و هر گونه انتشار اعلامیه و نظریات آنها را دولت بایست جدا و حتما و الزاما و آزادانه بآنان توجه نماید ( صحیح است .
صحیح است مردم ) 2- دولت بایستی حتما و جدا از حادثه اسفناک قم معذرت بخواهد.
3- آزاد ساختن طلاب علوم دینی که غیر قانونی به سرباز خانه ها برده اند و معرفی کردن آنها بحوزه علمیه قم.
4- آزادی اجتماعی مردم و دخالت در سرنوشت خود 5- آزادی زندانیان سیاسی که در گوشه های زندان بسر می برند.
6- چاپ و انتشار نظریات مراجع تقلید در روز نامه ها.
7- محاکمه و مجازات مسببین واقعه مدرسه فیضیه قم هر یک از مواد بالا با دوبار صحیح است مورد تائید واقع شد در پایان گفت اگر دولت بخواهد محیط آرام بوجود آورد و از موج نارضایتی مردم کم کند من بنام سعادت ملت ایران و برای حفظ آبروی دولت و بنام یک ایرانی اصلاح دوست صلاح دولت را در این می بینم که به این خواسته هاتوجه نماید و در غیر آن صورت روز به روز بدتر می شود و در موقع پایان مجلس مقداری اعلامیه آیت اله خمینی.
آیت اله خوئی1.
آیت اله میلانی2 توسط چند نفر بین مردم بهوا ریخته شد همچنین مقداری اعلامیه مربوط به افتتاح حساب شماره 10 بانک صادرات و معادن شهر قم پخش شد مراسم در ساعت 21 ختم گردید گیرندگان: اداره سوم کل سوم.
اداره دوم کل سوم.
بایگانی تعداد نسخه: سه نسخه روی پرونده شیخ محمدتقی فلسفی ضمیمه و بایگانی شود.
توضیحات سند:
1 ـ برگ خبر گزارش به شرح زیر می باشد: تاریخ : 12 /3 /42 گیرنده : ریاست ساواک تهران فرستنده : بخش 3 موضوع : بیانات آقای فلسفی واعظ در مسجد آذربایجانیها محترما.بدینوسیله متن سخنان آقای فلسفی در ساعت 20 روز 11 /3 /42 در مسجد آذربایجانیها را که مامور نفوذی این بخش گزارش نموده است جهت اطلاع بپیوست تقدیم میگردد.
رئیس ساواک بخش 3 صدارت 12 /3 /42 2 ـ آقای فلسفی در مورد سخنرانی شب تاسوعا در مسجد شیخ عبدالحسین (مسجد آذربایجانیها یا ترکها) می نویسد: قبل از اینکه سخنرانی تاریخی شب عاشورای آن سال (1342) در خصوص استیضاح ملی دولت علم مطرح شود ، باید توضیح دهم که چون می دانستم مسجد شیخ عبدالحسین مرکز فعالیتهای الهی و اسلامی است و مجلس مرضی باریتعالی خواهد بود ، و امام خمینی هم به آن مسجد خیلی عنایت دارد برای این که منبرهای متعدد دهه اول محرم خسته ام نکند و بتوانم آن منبر را با سلامتی کامل و نشاط اداره کنم ، بر خلاف سالهای پیش ، مجالس متعدد قبل از ظهر و بعد از ظهر را وعده ندادم .
شاید فقط یک منبر قبل از ظهر و یک منبر بعد از ظهر را قبول کردم ...
.
.
از شب اول محرم درمسجد شیخ عبدالحسین بحثی را آغاز کردم .
الان یادم نیست مطلب چه بود .
اما آنچه به خاطر دارم این است که هر شب جمعیت بیشتر می شد و کار به جایی رسید که صحن ، زیر گنبد و شبستان مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین که بنایی جدا و مرکز طلاب است .
مملو از جمعیت بود نه تنها این جاها ، بلکه بازار هم که خط سیر مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین بود از جمعیت موج می زد...
.
شب نهم محرم یعنی روز هشتم ، بعد از نماز مغرب و عشا که منبر رفتم ، دیدم رو به روی من اسدا...
علم نخست وزیر وقت و نصیری در بالا خانه ای روی ایوانی که برای نماز فرادا ساخته اند، روی دو صندلی نشسته بودند .
علاوه بر ساواکی ها ، بعضی از امرای ارتش را نیز که در مجالس ترحیم با لباس نظامی دیده بودم آن شب با کت وشلوار می دیدم که در همان فشار طاقت فرسا بین مردم نشسته اند ...
نمی دانم چقدر مراقب داشتند ، اما گفتند تمام پله ها راساواکی ها قبلا اشغال کرده بودند.
آنها عصر همان روز آمده بودند تا زمینه آمدن علم و نصیری را مهیا کنند .
من در آن شب ، یعنی شب نهم محرم حرفهایی را که باید و شاید بزنم ، زدم ، اما نه در سطح شب عاشورابلکه حرف اصلی را برای شب عاشورا گذاشتم .
بعد در خلال مطالب گفتم :«فردا شب که شب عاشورا است ، نتیجه گیری بزرگ و مهم ما از این مجلس خواهد بود» .
1 ـ آیت الله العظمی خویی از مراجع بزرگ شیعه در نیمه رجب سال 1317 ه.
ق در شهر خوی پا به عرصه وجود نهاد در نوجوانی به نجف اشرف مشرف شده و از محضر استادان بزرگ آن حوزه کهن بهره برد و خود نیز از استادان علوم آن دیار شد وی از جمله موفقترین شاگردان آقا ضیاء عراقی و مرحوم نائینی و کمپانی بود و خود موفق به پرورش شاگردان بزرگی شد در ماجرای لایحه شاهانه انجمن های ایالتی و ولایتی به مخالفت با رژیم پهلوی برخاست.
وی پس از 94 سال خدمت و تحمل فشارهای بی شمار از سوی دولت بعثی عراق روز پنج شنبه هشتم صفر 1413 ه.
ق به سرای باقی شتافت.
از وی کتابها و مقالات ارزشمندی باقی مانده است از آن جمله است کتاب رجال او.
(ر، ک: ضمیمه شماره 19) 2 ـ حضرت آیت الله سید محمد هادی میلانی در محرم سال1313 ه ق در نجف اشرف متولد شد وی از محضر مرحوم آخوند خراسانی، شریعت اصفهانی، میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی بهره ها برد و قریب 60 سال در نجف اشرف، کربلا و مشهد مقدس به تدریس و تربیت نفوس مستعده پرداخت و در جریان نهضت ملت مسلمان ایران در 15 خرداد، خوب درخشید و نقش آفرین گشت.
و در دوران اقامت در مشهد مقدس، منشأ خدمات علمی و فرهنگی فراوانی شد، وی بارها تاوان حمایت خویش از نهضت امام خمینی را با تحمل فشارهای روانی ساواک رژیم پرداخت.
و در 29 رجب سال 1395 وفات نمود.