گزارش نوبه‌اى شماره 151 فرماندارى نظامى اصفهان و حومه
تاریخ سند: 22 دی 1357
گزارش نوبه‌اى شماره 151 فرماندارى نظامى اصفهان و حومه
متن سند:
گزارش نوبه‌اى شماره 151 فرماندارى نظامى اصفهان و حومهمدت دوره از ساعت 0700 روز 21 /10 /57 الى ساعت 0700 روز22 /10 /57
1ـ وضعیت
الف: در وضعیت عمومى اصفهان و حومه از نظر امنیت تغییرى حاصل نشده و نیروهاى نظامى و انتظامى مسلط بر مناطق و حوزه‌هاى تعیین شده هستند.
ب: روحیه پرسنل نظامى و انتظامى خوب است.
2ـ فعالیت‌ها:
الف: حدود ساعت 0900 جمعیتى در حدود 5 هزار نفر در استادیوم ورزشى باغ همایون اجتماع و آقاى زهتاب سخنرانى مضره نموده است.
ب: در بعدازظهر روز 21 /10 /57 در ساعت 1500 جمعیتى در حدود 4 هزار نفر در مسجد سیّد اجتماع کرده1 و آقاى احمدى فروشانى و پرورش (دبیر آموزش و پرورش که مدتى بازداشت بود) سخنرانى نموده و مردم را به ادامه اعتصاب و سرپیچى از دستورات دولت شاپور بختیار2 ترغیب نمودند. اجتماع کنندگان در مسجد سیّد سپس شروع به راهپیمائى از مسیر خیابان‌هاى عبدالرزاق، ششم بهمن، پهلوى، خیابان ابن‌سینا نمودند. این راهپیمائى ساعت 1800 خاتمه پذیرفت.
پ: بنا به اطلاع واصله امروز 22 /10 /57 مردم اصفهان در مسجد جامع تجمع خواهند نمود.
ت: برابر اطلاع تلفنى سروان غزلى و بل هلى‌کوپتر در خیابان شاه عباس ثانى کوچه اوستا انتهاى کوچه منزل دو نفر امریکائى دو عدد بمب پرتاب شده که یکى از آنها منفجر و منجر به شکستن شیشه‌هاى ساختمان شده و دیگرى منفجر نشده بود بلافاصله تیم ضد خرابکارى از فرماندارى نظامى به محل اعزام گردید.
3ـ ترتیب نیرو
الف: یک گردان و دو آتشبار از گروه 44 توپخانه و یک گردان و یک آتشبار از گروه 55 توپخانه و یک گروه از هوانیروز در نقاط حساس شهر مستقر هستند.
ب: یک گردان از گروه 44 توپخانه و یک گردان از گروه 55 توپخانه به صورت آماده در پادگان مستقر هستند.
پ: یک آتشبار به استعداد 71 نفر از گروه 44 توپخانه مستقر در پالایشگاه اصفهان
ت: یک آتشبار به استعداد 53 نفر از گروه 55 توپخانه مستقر در مخازن نفت هزار جریب
ث: 14 دستگاه نفربر زرهى در نقاط حساس شهر مستقر هستند.
ج: یک آتشبار از گروه 44 توپخانه به استعداد 63 نفر مستقر در همایون شهر
چ: یک آتشبار از گروه 44 توپخانه به استعداد 37 نفر مستقر در نجف‌آباد بود در تاریخ 18 /10 /57 مراجعت نمود.
ح: یک آتشبار به استعداد 93 نفر به سرپرستى سرگرد روشن میلانى در ساعت 0800 روز 21 /10 /57 به شهرستان یزد حرکت و در آن محل مستقر گردید.
خ: 30 دستگاه خودرو کششى 24 ساعته در سطح شهر به گشت‌زنى مشغول هستند.
4ـ ضد اطلاعات
الف: دستگیرى 2 نفر
ب: بازداشتى
5ـ تجزیه و تحلیل:
با عطف توجه به رویدادهاى چند روزه اخیر تکلیف یگانهاى نظامى روشن نیست از یک طرف به عنوان حکومت نظامى یگانها در شهر مستقر بوده و از طرف دیگر اجتماعات تشکیل مى‌شود و در برابر نظامیان شعارهاى مضره و مغایر با قانون اساسى داده مى‌شود که شنیدن آنها براى هر فرد نظامى غیرقابل تحمل است.
شب و روز پرسنل نظامى مورد تهدید و ارعاب قرار گرفته و این امر موجب وحشت خانواده پرسنل نظامى شده است.
تعدادى از پرسنل نظامى مورد حمله قرار گرفته و آنها را کشته و یا مضروب و مجروح نموده و منازلشان را نیز به آتش کشیده‌اند که در گزارشات نوبه‌اى به استحضار رسیده است. مراتب فوق در روحیه پرسنل اثر گذاشته و چنانچه ادامه پیدا کند وضع نگران کننده‌اى را به وجود خواهد آورد.
فرماندار نظامى اصفهان و حومه سرلشگر احمد غفارى
فرماندهان گردان رویت نمایند.
توضیحات سند:
1. اجتماع در مسجد سید گویا به دعوت جامعه مهندسان اصفهان بوده است. (آیندگان، ش363، ص4) روزنامه کیهان مناسبت دیگر اجتماع مردم در مسجد سید را چهلمین روز شهادت عباس نبوی منش یاد کرد. (ش 10611، ص6) به نوشته همین منبع دانشگاهیان اصفهان و پزشکان شهر صبح امروز (21 /10 /57) به نجف آباد رفتند و با مردم آن شهر ابراز همدردی کردند. (ش10614، ص 7 ) برای آگاهی از جو حاکم بر شهر نقل این خبر از قول ارتش جالب خواهد بود: « چند نفر جوان که روی اتیکت سینه آنها نوشته شده بود مأمورین امام خمینی در سر چهار راه‌های شهر اصفهان به کار کنترل و راهنمایی ترافیک پرداختند.» (گزارش زمستان 57، ص 154)2. شاپور بختیار فرزند رضا در سال 1293 شمسى در ایل بختیارى متولد شد. پدر شاپور بختیار، محمدرضا خان معروف به سردار فاتح است که در سال 1313 در راستاى سیاستهاى حذف قدرتهاى منطقه‌اى به دستور رضاشاه اعدام شد. شاپور بختیار دوران ابتدایى را در شهرکرد سپرى کرد و در سال 1309 پس از گذرانیدن دوران دبیرستان براى تحصیل در مدرسه فرانسوى بیروت به لبنان رفت. وى که تحصیلات متوسطه را با دیپلم ریاضى به پایان برده بود، چهار سال نیز در بیروت به تحصیل پرداخت او سپس براى ادامه تحصیل در رشته حقوق به پاریس رفت و سرانجام سه دیپلم فلسفه، حقوق و علوم سیاسى را در فرانسه گرفت.
او در سال 1393 که بریتانیا و فرانسه به آلمان اعلان جنگ دادند در ارتش فرانسه ثبت نام کرد و در واحد توپخانه به فعّالیت پرداخت.
بختیار در سال 1318 در 25 سالگى با یک دختر فرانسوى ازدواج کرد. وى در سال 1324 به ایران بازگشت و در سال 1325 به سفارش یکى از دوستان قدیمى پدرش در وزارت کار استخدام شد. پس از مدت چهار سال و نیم به مقام مسئول اداره و سپس مدیر کلى کار استان خوزستان رسید.
فعّالیت سیاسى بختیار پس از ورود وى به ایران شروع شد. وى که هنگام تحصیل در فرانسه سخت شیفته گفته‌ها و سخنان مصدق شده بود در ایران به جمع طرفداران او پیوست شاید هم از ابتدا مأموریتى خاص داشت.
بختیار براى فعّالیت سیاسى در سال 1329 به حزب ایران پیوست، از دید او حزب ایران با اعتقادات ملى و تمایلات سوسیال دموکراسى بود. گرایشات اعضاى حزب به غرب، مطلوب بختیار بود. با تشکیل دولت مصدق در اردیبهشت سال 1330 به عنوان معاون وزیر کار وارد کابینه شد و در دومین دوره دولت کفالت این وزارت‌خانه را به عهده گرفت، عضویت بختیار در دولت با مخالفت تعدادى از سران جبهه ملى (از جمله مظفر بقائى) مواجه شد. این عده او را عامل شرکت نفت انگلیسى مى‌دانستند. مبناى این مخالفت بر پایه اسنادى بود که در ماجراى خانه سدان کشف شد و ظاهرا ارتباط بختیار را با شرکت نفت جنوب ثابت مى‌کرد. پس از کودتاى 28 مرداد 1332 بختیار به اتهام فعّالیت سیاسى علیه دولت به مدت یک ماه بازداشت شد. سال بعد نیز دستگیر و به سه سال محکوم شد و مدتى را در زندان گذرانید. وى که پس از سقوط مصدق به اتفاق چند نفر از دوستانش از جمله مهندس مهدى بازرگان و سحابى، آیت‌اله سید رضا زنجانى «نهضت مقاومت ملى» را تأسیس نمودند. تا سال 1334 به فعّالیت خود ادامه داد. اما به دلیل نفوذ مأمورین نظامى به درون آن اعضاى آن شناخته شدند. بر طبق اسناد منتشرشده لانه جاسوسى آمریکا، شاپور بختیار نقش رابط بین سازمان سیا و «نهضت مقاومت ملى» را ایفاء مى‌کرد، از سال 1339 بختیار با اعضاى حزب توده در داخل و خارج کشور به ویژه اروپا ملاقات مى‌نمود و نیازمندى‌هاى اطلاعاتى ساواک را تأمین مى‌کرد. ضمنا براساس اسناد ساواک بختیار یکى از اعضاى فراماسون معرفى شده است. در دهه 1340 علاوه بر فعّالیت در جبهه ملى دوم به دلیل رابطه با دربار مدیریت تعدادى از شرکتهاى بنیاد پهلوى و واسطه‌گرى برخى کمپانى‌هاى فرانسه را بر عهده گرفت. در سال 57 براى کسب مقام نخست‌وزیرى از جبهه ملى کناره‌گیرى کرد بختیار به رغم موضع منفى خود در قبال تحولات آغاز نهضت در سال 1342، در آخرین سالهاى سلطنت پهلوى دوم، نسبت به قیام مردمى به رهبرى امام خمینى، در ظاهر موضع نسبتا مثبت اتخاذ مى‌کند ولى در واقع این موضع براى جلوگیرى از تخریب جبهه ملى اتخاذ گردیده بود. سران جبهه ملى از جمله شاپور بختیار، این جبهه را آخرین تیر ترکش شاه مى‌دانستند. با پیروزى انقلاب اسلامى دوران بختیار به پایان رسیده و او پس از یک انزوا و اختفاى 6 ماهه با همکارى و طراحى دستگاههاى جاسوسى آمریکایى به خارج از کشور گریخت و به فرانسه پناهنده شد. پس از استقرار در پاریس و برقرارى ارتباط با سازمانهاى اطلاعاتى غربى به ویژه امریکایى، با عناصر ضد انقلاب که به خارج فرار کرده بودند مرتبط شد و با کمک‌هاى مالى و امکانات وسیعى که مصر، عراق و برخى از کشورهاى غربى در اختیارش نهاده بودند رهبرى بخشى از فعّالیت‌هاى ضد انقلابى را بر عهده گرفت و سرانجام پس از 12 سال اقامت در فرانسه در 15 مرداد سال 1370 در منزل مسکونى خود در حومه پاریس به قتل رسید.