موضوع : اجتماع در منزل آقای احمد آرامش
تاریخ سند: 1 مهر 1341
موضوع : اجتماع در منزل آقای احمد آرامش
متن سند:
شماره : 12006/س ت روز جمعه 30 /6 /41 ساعت 0930 طبق معمول عده ای در منزل آقای احمد آرامش واقع در شمیران حضور داشتند.جمعیت چندین برابر هفته های قبل بود عده ای از صنوف مختلف کارمند.
معمم.
کارگر بین حضار دیده می شدند.
یکی از حضار نظر آقای آرامش را در باره روابط اخیر ایران و شوروی و مبادله یادداشتهای هفته قبل خواست آقای آرامش گفت این یک اقدام خوبی است که به عمل آمده البته این کار به ابتکار شاه صورت گرفته و دولت بنا به دستور شاه چنین عملی را انجام داده است که واقعا باید مرحبا گفت زیرا مردم با دیدن این عمل در خود استقلال و آزادی حس می کنند و خوشحال می شوند که از قید اسارت اقتصادی آمریکا آزاد می گردند.
یکی از حضار پرسید بین افراد انتکلتوئل (روشنفکر) چنین شایع است که امریکا در مقابل کوبا با چنین روابطی موافقت کرده آیا به نظر شما صحیح است یا خیر؟ آقای آرامش پاسخ داد امریکاییها صراحتا می گویند که ما با چنین روابطی موافقت کرده ایم و این اظهار آنان اهمیت و ارزش کار دولت را پایین می آورد.
امریکاییها می توانستند بگویند که این کار مربوط به خود دولت ایران است و خود دولت رأسا با در نظر گرفتن مصالح ملی اقدام به چنین کاری کرده است و ما هم با این امر موافق هستیم ولی باید گفت روس ها به هیچ قیمتی حاضر نیستند دست از کوبا بردارند آنها می دانند که امریکاییها از خاورمیانه باید بیرون بروند چه دلیل دارد که از کوبا دست بردارند؟ بنابراین شایعه اینکه در مقابل عدم مداخله در کوبا این روابط برقرار می شود صحیح نمی باشد.
در دولت شریف امامی ما این کار را می خواستیم بکنیم چه بهتر می شد که آن موقع این کار عملی می شد ولی امریکاییها تا دیدند دولت شریف امامی دارد با شوروی مستقلاً معاملات پایاپای انجام می دهد با تحریک معلمین و کشتن خانعلی عملاً دولت را ساقط کردند و علی امینی را روی کار آوردند اکنون خسارات وارده در دوره حکومت دکتر علی امینی در وضع بحرانی که مملکت قبلاً داشته جبران ناپذیر می باشد.
در تمام کابینه ها (غیر از شریف امامی جاسوسانی) وجود داشت که اخبار و تصمیمات دولت را به آمریکاییها اطلاع می دادند فقط در کابینه شریف امامی جاسوس امریکایی در کابینه نبود و بدین جهت امریکائیها از تصمیمات دولت بی اطلاع می ماندند و عصبانی می شدند و دست به تحریکات علیه آن می زدند فعلاً دولت تزی را که ما عنوان کرده بودیم عمل می کند البته حالا که پس از چندین سال فهمیدند امریکا دیگر کمک نمی کند و راهی غیر از ایجاد روابط حسنه تجارتی با بلوک شرق ندارند.
موقعی که اینجانب در رأس سازمان برنامه بودم آقای پکوف سفیر شوروی از من خواست که ملاقاتی با وی بنمایم من این ملاقات را موکول به کسب اجازه از اعلیحضرت و دولت نمودم البته بار دیگر در فرودگاه بنده را دید و تقاضای ملاقات نمود من پس از اینکه موضوع را به عرض شاه رسانیدم با نامبرده ملاقات کردم و پنجاه ساعت بطور مفصل بحث کردیم یکی از پیشنهادات پکوف این بود که شوروی حاضرند یک کارخانه ذوب آهن به ظرفیت پانصد هزار تن به ما بدهند بدون اینکه قبلاً از ما پول بگیرند.
پکوف پیشنهاد کرد 250 هزار تن برای مصرف داخله و 250 هزار تن دیگر را به ما بابت بهای ذوب آهن بدهند که از خلیج فارس به کشورهای دیگر که مازاد فروش داریم صادر کنیم تا به تدریج در عرض چندین سال قیمت ذوب آهن مستهلک شود ضمنا شوروی حاضر بوده عده ای از ایرانیان برای مدت معین به شوروی رفته و امور مربوط به ذوب آهن را فراگیرند ملاحظه می فرمایید این بهترین و مساعدترین پیشنهادی بود که شوروی ها به ما می کردند.
یکی از حضار گفت اقدام دولت در ایجاد روابط با شوروی ها در اثر پخش همین اعلامیه جنابعالی (اشاره به بیانیه و مصاحبه شماره 4) بود که بطور وسیع بین مردم توزیع گردید.
آقای آرامش گفت از موقعی که یادداشتها مبادله شده بیش از پنجاه نفر از دوستان به بنده تلفن کرده و تبریک گفته اند و این موضوع را عنوان کرده اند.
سپس اضافه نمود امریکاییها نه تنها با تأسیس ذوب آهن بلکه با همه گونه پیشرفت مملکت ما مخالفت می ورزند و مستشاران و مأمورین آنها در ایران می کوشند پیشرفت صنعتی و فلاحتی را بگیرند کمااینکه در کار دانشکده پلی تکنیک که افزارمند و صنعتگر تربیت می کند کارشکنی می کنند زیرا با به وجود آمدن افراد فنی احتمال بوجود آمدن صنعت زیاد می شود.
سپس بحثی مربوط به کود شیمیایی به میان آمد یکی از حضار گفت کود شیمیایی که بنگاه کود شیمیایی می فروشد محصول شوروی کیلوئی 5 /7 ریال ولی امریکایی 5 /12 ریال است در صورتی که کود شیمیایی محصول روسها هم ارزان و هم مؤثر است چرا باید دهقانان و کشاورزان ایران /5 ریال بیشتر بدهند تا به صورت دلار به جیب امریکاییها برگردد؟ آقای آرامش گفت در زمان شریف امامی یک کارخانه کود شیمیایی مجهز به ظرفیت 150 تن در فارس تأسیس شد ولی آقای ابتهاج به بهانه ساختن یک کارخانه دیگر کارخانه مزبور را بست و هنوز هم تعطیل است اصولاً امریکاییها نمی خواهند فلاحت و سطح تولیدات کشاورزی کشور ما بالا برود زیرا می خواهند گندم و مواد دیگر نباتی به مملکت ما وارد کنند و بفروشند.
کشورهای اروپای شرقی منجمله چکسلواکی دارای بهترین ماشین آلات و اسلحه و غیره می باشد اتومبیلهای چکسلواکی بنام اشکودا از لحاظ قیمت ثلث قیمت ماشین های امریکایی است و اگر ما محصولاتی داشته و معامله پایاپای با چکسلواکی داشته باشیم می توانیم بدون پرداخت دلار بگیرم (یکی از حضار گفت اعلیحضرت شخصا عشق و علاقه شدیدی به انجام اصلاحات دارند ولی عده ای که مخالف اصلاحات هستند همیشه اطراف او را گرفته و مانع اصلاحات هستند) یکی از حضار درباره بازار مشترک اروپا سئوال نمود آقای آرامش : بازار مشترک اروپا به منظور ایجاد یک نیروی سوم در مقابل دو بلوک بوجود آمده است زیرا اروپا که سابقه سیادت دارد نمی تواند از یکی از دو بلوک تبعیت نماید به منظور هم آهنگی اقتصادی بین کشورهای اروپا که پایه بوجود آوردن یک اروپای متحد است بازار مشترک بوجود آمد و آلمان و ایتالیا و فرانسه در آن شرکت دارند.
اطریش و هلند نیز پذیرفته شده اند ولی هنوز انگلستان را قبول نکرده اند البته دولت ایران و یا سایر کشورهای دیگر می توانند روابط متقابل با بازار مشترک داشته باشند اگر معاملات پایاپای با رعایت مقررات گمرکی همدیگر انجام دهند بهتر است ولی اصولاً باید یک بازار مشترک در خاورمیانه بوجود آید و کشورهای این منطقه مقررات گمرکی را در بین خود یکنواخت بکنند طبیعی است این کار در پیشرفت اقتصاد و بهبود وضع مردم مؤثر خواهد بود ولی فعلاً چنین فکری در بین نیست و رجال ما به این مسائل حیاتی فکر می کنند.
در مورد مصاحبه پنجم سئوالی نشد ولی یک از نزدیکان آقای آرامش گفت مادامی که وضع آقای آرامش ثابت تر نشده.
اقدام به مصاحبه پنجم نخواهد کرد و قرار است روز دوشنبه این هفته در شهر آقای آرامش به محلی دعوت و در آنجا از دوستان ملاقات کنند و منبعد محل ملاقات را به شهر منتقل نمایند.