موضوع : ملاقات آقای نخست وزیر با سران جبهه ملی
تاریخ سند: 9 آبان 1341
موضوع : ملاقات آقای نخست وزیر با سران جبهه ملی
متن سند:
شماره : 3120 /312 ماشاءاله پولادی عضو مؤثر جبهه ملی در مورد ملاقات آقای علم نخست وزیر با سران جبهه ملی اللهیار اظهار میداشت آقای علم تاکنون چهار نوبت با سران جبهه ملی به شرح زیر ملاقات و مذاکره کرده اند.1 1ـ در ملاقات اول که با حضور الهیار صالح ـ دکتر غلامحسین صدیقی ـ دکتر سنجابی و مهندس خلیلی صورت گرفته نامبردگان به آقای علم اظهار میدارد شما در اولین نطق رسمی خود اظهار داشتید که تابع اراده اعلیحضرت همایونی شاهنشاه مشارالیه را فرستاده آن دو اللهیار صالح و دکترغلامحسین صدیقی پیشنهاداتی در مورد اعطای آزادی کامل به جبهه ملی ـ اجازه انتشار روزنامه ارگان جبهه ملی و آزادی مصدق و دایر بودن باشگاه جبهه ملی مینمایند و قرار میشود آقای علم این پیشنهادات را به عرض برسانند.
2ـ ملاقات دوم با حضور الهیار صالح ـ دکتر سنجابی و مهندس خلیلی صورت میگیرد و آقای علم اظهار میدارند آنان بهتر از سایرین از وضع سیاسی کشور اطلاع دارند و شاهنشاه فرموده اند ترتیبی داده شود که آقایان در کادر دولت ذی سهم و صاحب نظر باشند تا هر موقع که متقضی بدانند خواسته های جبهه ملی را عملی کنند.
3ـ ملاقات سوم با حضور دکتر سنجابی در منزل الهیار صالح صورت میگیرد و پس از صرف نهار به منزل دکتر معظمی واقع در کرج میروند و در منزل دکتر معظمی در مورد شرکت اعضای جبهه ملی در کابینه و حتی نخست وزیری آینده دکتر عبداله معظمی صحبت میشود و در این جلسه در مورد شرکت اعضای جبهه ملی در کابینه و سایر امور بین الهیار صالح ـ دکتر عبداله معظمی و دکتر سنجابی اختلاف نظر ایجاد می شود و بالاخره بحث به حادثه کوبا و روابط ایران و شوروی و جلسه بدون اخذ نتیجه خاتمه می یابد.
4ـ ملاقات چهارم که با حضور الهیار صالح ـ مهندس خلیلی و دکتر سنجابی در منزل قوام الدوله پدر زن آقای علم صورت میگیرد آقای نخست وزیر با توجه به وضع جبهه ملی بین الملل اظهار میدارند منظور شاهنشاه و دولت این است که حتی المقدور به کلیه دستجات سیاسی از هر صنف و دسته ای باشند آزادی عمل بدهند تا بتوانند خود را نشان بدهند و حتی اعلیحضرت فرموده اند از نظر مالی به اعضای جبهه ملی که وضع مادی آنها خوب نیست کمک میشود و پستهای نسبتا خوبی در دستگاههای دولتی به آنها ارجاع گردد.
در پرونده کلی جبهه ملی مرکز بایگانی شود 12 /8 /41
توضیحات سند:
1ـ پس از اصلاحات ارضی دولت تضعیف شد و شاه که اصلاحات مورد نظرش را انجام یافته می دید، دید نیازی به امینی نداشت.دولت دکتر امینی پس از 14 ماه از کار برکنار شد و اسداللّه علم، خان بیرجند جانشین او شد.
در این زمان هر چند جبهه ملی تضعیف شده بود اما می توانست رقیبی برای شاه باشد، لذا شاه تصمیم گرفت از طریق علم با سران جبهه ملی مذاکره کند.
البته مذاکرات شاه منحصر به جبهه ملی نبود او با رهبر سوسیالیست و ملیون هم ملاقات کرده بود.
اللهیار صالح، آذر، خلیلی و...
.
در چند نوبت با علم مذاکره کردند.
در این جلسات علم، تمایل شاه برای همکاری دولت و جبهه ملی، انتخابات و سایر مسایل را به اطلاع سران جبهه رساند.
جبهه ملی نیز پس از چند روز شرایط خود را برابر مذاکره اعلام کرد : 1ـ اعتبار و احترام به قانون اساسی و لزوم رعایت اصول 2ـ برگزاری فوری انتخابات مجلس 3ـ لزوم مبارزه با فساد و اجرای اصلاحات اما مشخص بود که شاه شرایط آنها را نخواهد پذیرفت.
عده ای از رهبران جبهه ملی و دانشجویان عضو جبهه ملی با مذاکره مخالف بودند و معتقد بودند این مذاکرات منجر به مناسبات پشت پرده می شود.
برای اطلاعات بیشتر به خاطرات ملکی و سنجابی و مراجعه شود.