موضوع: کریم دیدارى
تاریخ سند: 8 شهریور 1345
موضوع: کریم دیدارى
متن سند:
شماره: 2177 /16/ﻫ تاریخ: 8 /6 /1345گیرنده: مدیریت کل اداره سوم 316
فرستنده: ساواک خلیج فارس
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور
موضوع: کریم دیدارى
پیرو: 2177 /316 ﻫ- 10 /5 /1345
نامبرده بالا در تاریخ 1 /6 /45 به بوشهر وارد و در تماسى که در تاریخ 2 /6 /45 با سید حسن موسوى شغل خیاط که از افراد متعصب جبهه ملى می‌باشد حاصل نموده چنین اظهار داشته که از شیراز به تهران و مشهد و قم مسافرت نموده است و در تحقیقاتی‌که تاکنون بوسیله مأمور ویژه به عمل آمده تاکنون معلوم نشده در مشهد با چه کسانى تماس گرفته ولى به طوری که موسوى اظهار نموده مشارالیه در تهران در زندان قصر1 نزد جعفرى رفته و چون او را نمی‌شناختند تصور می‌کنند که یکى از مأمورین سازمان اطلاعات و امنیت می‌باشد لذا به وى پرخاش می‌نمایند ولى پس از اینکه خود را به جعفرى معرفى می‌نماید که از دوستان موسوى است کلیه آنها از او معذرت خواسته و از حال موسوى سئوالاتى می‌نمایند ولى تاکنون معلوم نشده که آیا پیغامى هم به او داده‌اند یا خیر؟
و به طوری که اظهار نموده با مراقبتى که در زندان به عمل آمده آنها نتوانسته‌اند کاملاً صحبت کنند و مشارالیه در مراجعت خود از تهران رساله توضیح المسائل خمینى و کتاب دنیا در خطر سقوط را که از کتب مضره می‌باشد با خود آورده و از هرکدام یک جلد هم به موسوی داده و او هم دراختیار مأمور ویژه برای مطالعه گذارده است.
اعمال و رفتار نامبردگان تحت نظر است چنانچه فعالیتی مشاهده شد متعاقباً به استحضار خواهد رسید. رئیس ساواک بنادر و جزایر خلیج فارس. سرهنگ مکری
توضیحات سند:
1. زندان قصر اولین زندان متمرکز تهران بود. در زمان ریاست سوئدی‌ها بر شهربانی ( نظمیه) تهران، زندان نظمیه در محل اداره شهربانی ( بخشی از وزارت امور خارجه فعلی ) در میدان توپخانه واقع بود. این زندان مرکب از دو یا سه اتاقک کوچک معروف به حبس نمره و یک و چند اتاق و یک زیرزمین برای زندانیان عمومی بود. با ایجاد حکومت دیکتاتوری رضاشاه، محل قبلی تکافوی خیل عظیم زندانیان را نمی‌کرد. لذا سرتیپ درگاهی، رئیس نظمیه تقاضای یک محل وسیع برای ایجاد زندان تهران را کرد. محلی که برای این کار در نظر گرفته شد قصر وسیع قاجار ( حد فاصل سه راه زندان، پل سیدخندان، خیابان شریعتی و خیابان پلیس فعلی ) بود که دارای ساختمان‌های قدیمی و وسیعی بود و البته متروکه شده بود. این مجموعه که در سال 1168 خورشیدی ساخته شده بود، محل مناسبی برای ایجاد زندان تشخیص داده شد. و بین ارتش، مخابرات و زندان تقسیم گردید. زندان قصر در تاریخ 11 آذرماه 1308 به دست رضاشاه افتتاح شد. فاز اولیه زندان که در آن زمان افتتاح شد 192 اتاق بود با گنجایش 800 زندانی. بعدها و تا زمان ساخت زندان اوین در دهه 40، این زندان تنها زندان پایتخت بود. در این دوران زندان قصر توسعه زیادی پیدا کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران این زندان محل حبس زندانیان غیرسیاسی بود. در اوایل دهه 80 این زندان تعطیل و به باغ موزه تبدیل شد. اولین زندانی زندان قصر، سازنده آن یعنی سرتیپ درگاهی بود، او تنها دو روز پس از همراهی رضاشاه در مراسم افتتاح زندان، در همان زندان محبوس شد. قوام السلطنه، صارم الدوله، صولت الدوله، عبدالحسین تیمورتاش، بزرگ علوی و 53 نفر و هم‌چنین دکتر تقی ارانی برخی از زندانیان معروف این زندان هستند. از زندانیان معروف پس از انقلاب می‌توان به هویدا و اغلب اعدام شدگان رژیم پهلوی اشاره کرد. تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، بزرگترین و معروف ترین مورد فرار از زندان قصر، مربوطه به سید فرهاد نامی از مخالفین رضاشاه بوده است. اندکی پیش از وقوع انقلاب اسلامی ایران، درهای زندان قصر باز و دیوار آن توسط زندانیان تخریب شد. در میان خلاص شدگان از زندان، دو آمریکایی متهم به اختلاس نیز حضور داشتند که ماجرای فرار آنها توسط نویسنده آمریکایی کن فالت نگاشته شد و فیلم فرار عقابها نیز از روی آن ساخته شد. فرخی یزدی، شاعر سیاسی و پرآوازه ایرانی که خود از مقتولین دوران رضاشاه به شمار می‌رود، غزلی گفته با مطلع «ای دژ سنگدل قصر قجر قاجار» که متأسفانه مفقود شده است. هم‌چنین بزرگ علوی نیز در آثار خود به این زندان و خاطرات خودش از آن اشاره کرده است.خاطرات آیت‌الله خلخالی، نشر سایه، تهران 1380؛ تاریخ بیست ساله ایران، حسین مکی، جلد پنجم، نشر ناشر، 1363 تهران؛ فرار عقابها، کن فالت، حسین ابوترابیان، نشر نو، 1363تهران؛ دیوان فرخی یزدی، حسین مکی، انتشارات امیرکبیر، 1357 تهران، صفحه 69 مقدمه