تاریخ سند: 20 خرداد 1357
درباره: سابقه و جریان تعطیل تعدادی از مغازهها در شهر مشهد
متن سند:
از: 312 تاریخ: [20 /3 /2537[1357]]
گزارش
درباره: سابقه و جریان تعطیل تعدادی از مغازهها در شهر مشهد
محترماً به استحضار میرساند:
متعاقب اعلامیههائی که برای تعطیل عمومی به مناسبت سالروز 15 خرداد در تعدادی از نقاط مختلف کشور توزیع گردید و عدهای از افراطیون مذهبی به تبعیت از اعلامیههای مورد بحث مغازههای خود را تعطیل کردند، در شهر مشهد نیز عدهای از مغازهداران در صبح روز 15 /3 /37 از بازکردن مغازههای خود خودداری نمودند.
در رابطه با این موضوع، سازمان اطلاعات و امنیت خراسان طی تلفنگرامی در ساعت 1100 روز 15 /3 /37 اعلام کرد:
با وجود مذاکراتی که استاندار استان خراسان در تاریخ 14 /3 /37 با روسای اصناف و اتحادیههای مربوط به عمل آورده بود، اکثر مغازههای بازار و خیابانهای مرکزی شهر در روز 15 /3 /37 بسته بوده است. چون قرار بود برای صاحبان مغازههای بسته شده تضییقاتی فراهم گردد، چگونگی در ساعت 1000 روز مذکور وسیله استاندار به شرفعرض مبارک ملوکانه رسیده و قرار شده برق و تلفن بعضی از مغازهها قطع گردد.
(موضوع تعطیل مغازهها در مشهد، در بولتن جاری به عرض رسیده است)
به دنبال این جریان، روز 16 /3 /37 شورای هماهنگی منطقه تشکیل و تصمیم گرفته شد پروانه کسب عدهای از مغازهداران که در روز 15 /3 /37 دکاکین خود را بسته بودند، به عنوان تخلف صنفی از طریق اتاق اصناف ضبط و از ادامه کار مغازه آنها جلوگیری به عمل آید. بر همین اساس روز 17 /3 /37 تعداد 37 باب مغازه در شهر مشهد بسته شده و آب و برق 12 باب مغازه نیز قطع گردیده است.
پس از تعطیل مغازههای فوق، شب هنگام مورخ 17 /3 /37 سیدکاظم مرعشی یکی از مدرسین حوزه علمیه مشهد، تلفنی از مشهد با آیتالله سیدکاظم شریعتمداری در شهر قم تماس گرفته و خطاب به شریعتمداری گفته:
چون روز 15 خرداد مغازههای مشهد تعطیل بودند، از طرف دولت تعدادی از مغازهها را پلمپ کرده و برق مغازههای خیابان طبرسی را قطع کردند و آن عده که برقشان قطع نشده بود، خودشان برق مغازهها را به عنوان اعتراض خاموش و شمع روشن کردهاند.
سیدکاظم مرعشی اضافه کرده:
در نظر است در اینباره اعلامیهای صادر شود تا بیش از این آبروی روحانیت ریخته نشود.
و سپس از شریعتمداری در این مورد کسب تکلیف کرده است.
شریعتمداری ضمن تائید اقدامات مرعشی و همفکرانش گفته:
دنباله آن کاری که کردیم (تعطیل مغازهها) همه را تعطیل کنید. روحانیت دیگر تحمل این کارها را ندارد. مبارزه منفی کنید، ما هم به موقع خود، یا در ضمن صحبت میگوئیم و یا اگر اعلامیهای بود، به مطلب اشاره خواهیم کرد. چون پلمپ کردن مغازهها شرعاً و قانوناً جایز نیست و حق نداشتهاند چنین کاری بکنند.
متعاقب این فعل و انفعالات، عدهای از کسبه بازار و کسبه خیابانهای خسروی و خسروی نو مشهد نیز به حمایت از مغازهداران مذکور، مغازههای خود را تعطیل کردهاند.
صبح روز 18 /3 /37 تعدادی از صاحبان مغازههائی که تعطیل شده بود، به استانداری خراسان مراجعه و تقاضای باز کردن مغازههای خود را کردهاند که استاندار ضمن دادن تذکر و اتمام حجت با آنها، اجازه باز گشودن دکاکین را به آنها داده است.
بعد از این جریان، عدهای از کسبه، مغازههای خود را باز و قرار بوده بقیه نیز در بعدازظهر روز 18 /3 /37 نسبت به باز کردن مغازههای خود اقدام نمایند.
در پی جریانات فوق، روز 18 /3 /37 آیتالله سیدکاظم شریعتمداری تلفنی از قم با شخصی به نام اردبیلی در مشهد تماس گرفته و به اردبیلی گفته:
نگرانی رفع شد و شما بگوئید مغازهها را باز کنند، البته از قول من نباشد.
شریعتمداری در ادامه صحبتهای خود اضافه کرده:
اکنون بهتر از سابق به اعتراضات ما گوش میدهند.
مراتب برای استحضار از عرض میگذرد.
رئیس دایره بررسی . عباسی
رئیس بخش 312. دبیری
رئیس اداره، عملیات بررسی . عطارپور
آقای مجتبوی . به تعداد [ناخوانا] تکثیر در پروندههای مربوطه بایگانی شود. 21 /3
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 12 صفحه 371