١- روز 4/3/36 ساعت ۱۰ صبح آقای حائری‌زاده نماینده سابق مجلس شورای ملی، به اتفاق آقای صدر مشرقی
تاریخ سند: 5 خرداد 1336
١- روز 4/3/36 ساعت ۱۰ صبح آقای حائری‌زاده نماینده سابق مجلس شورای ملی، به اتفاق آقای صدر مشرقی
متن سند:
تاریخ: 5 /3 /1336اطلاعیه
١- روز 4 /3 /36 ساعت ۱۰ صبح آقای حائری‌زاده نماینده سابق مجلس شورای ملی، به اتفاق آقای صدر مشرقی(۱) به منزل آیت‌الله در پامنار رفته و تا ساعت ۱۱:۴۰ صبح درباره وضع زندگانی مردم و مسافرت اعلیحضرت همایونی به خارج از کشور مذاکره نمودند. آیت‌الله در میان صحبت خودشان اظهار داشت که شاهنشاه خیال مردم را از همه جهت راحت کرده است و مرتباً هم جهت جلب منافع یک عده از خدا بی‌خبر در مسافرت و سیاحت هستند. حائری‌زاده اظهار داشت که مردم روی این دولت‌ها هیچ حساب نمی‌کنند، شاه هم توجهی به کسی ندارد، تمام این مسافرت‌ها در موقع معین حساب خواهد شد، آیت‌الله اظهار داشت که شاهنشاه کدام کشوری، این قدر راحت از مردم سواری می‌گیرد. اینها می‌بینند که خوب خرهائی را سوار شده‌اند، به فکر خودشان، تا آخر هم به فکر سواری گرفتن می‌باشند. سپس آقای حائری‌زاده درباره تشکیل کنگره(2) صحبت نمودند، در میان صحبت خودشان درباره تشکیل کنگره، حملات بسیار شدیدی به دولت نمودند. در ساعت ۱۱:۴۰ صبح آقای حائری‌زاده به اتفاق آقای صدر مشرقی منزل را ترک نمودند.
۲- ساعت ۱۲ صبح آیت‌الله به اتفاق ضمانت‌پناه، به وسیله تاکسی شماره ۵۶۳۰ ط ۳۵ به منزل آقای حاج محمدعلی گرامی داماد خودشان واقع در اول خیابان گرگان رفتند و تا ساعت ۷ بعدازظهر در منزل آقای گرامی بودند، سپس به منزل خودشان در پامنار مراجعت نمودند.
توضیحات سند:
١- ابوالقاسم صدر مشرقی، صاحب امتیاز و مدیر مسؤول «آتشبار شرق» بود. این نشریه از سال ۱۳۳۱ به طور هفتگی در تهران منتشر و موضوع آن سیاسی، اجتماعی، انتقادی، خبری و کاریکاتوری بوده است.۲- در روز ۹ اردیبهشت ماه ۱۳۳۶، شاه که اشتیاق فراوان به تشکیل «مجلس واحد» برای تغییراتی در قانون اساسی داشت، مبادرت به صدور فرمان آن داد:
«با تأئیدات خداوند متعال، ما محمدرضا پهلوی شاهنشاه ایران، نظر به مدلول اصل الحاقی به متمم قانون اساسی، مصوب مجلس مؤسسان ۱۳۲۸ که تشکیل مجلس واحد را برای یک بار لازم داشته بنا به پیشنهاد جناب دکتر منوچهر اقبال نخست‌وزیر، امر و مقرر می‌داریم که وزارت کشور در تهیه مقدمات تشکیل مجلس واحد (کنگره) اقدام نماید. به تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۳۶».
در روز ۱۷ همین ماه نخستین کنگره که مرکب از نمایندگان مجلسین شورای ملی و سنا بود، تشکیل و قرار شد کنگره، دوازده نماینده از مجلس و دوازده نماینده از سنا انتخاب نماید و این هیأت، مطالعات لازم را انجام دهد. در همین جلسه افراد تعیین شدند و محسن صدر به ریاست کمیسیون ۲۴ نفری انتخاب شد.
رک: قلم و سیاست، ص ۲۶۹