تاریخ سند: 20 دی 1356
متن سند:
شماره : 5669 /21 ه از : سازمان اطلاعات و امنیت قم به : مدیریت کل اداره سوم 312 پیرو 5668 /21 ـ ....
/10 /36 از ساعت 1030 روز جاری جلسه ای با شرکت آیات گلپایگانی ـ شریعتمداری ـ نجفی مرعشی ـ شیخ1 مرتضی حائری و سید صادق روحانی در منزل ابوالقاسم احمدی معروف به دانش آشتیانی تشکیل گردید.
در این جلسه نجفی مرعشی پیشنهاد نموده که از سید مرتضی پسندیده (برادر آیت اله خمینی) برای حضور در جلسه دعوت بعمل آید لذا تلفنی با مشارالیه تماس حاصل لکن وی اظهار نموده که من در جریانات سیاسی دخالت نمی نمایم پس از تبادل نظر تصمیماتی بشرح زیر اتخاذ گردیده است.
1ـ به شیخ محمد یزدی مأموریت داده شده که بتظاهر کنندگان اطلاع دهد آرامش را حفظ نموده دست از اغتشاشات2 بردارند لکن نامبرده که خود جزو عناصر محرک به شمار می رود ضمن اهانت به آیات از جلسه خارج و در بیرون با تظاهر کنندگان تماس و آنان را تحریک بادامه تظاهرات نموده است.
2ـ شرحی به آیت اله خوانساری نوشته و از وی خواسته اند که ضمن تماس با مقامات مرکزی ترتیبی اتخاذ گردد که بغائله فعلی خاتمه داده شود.
3ـ بمنظور اداره امور مدرسه خان قم از طرف آیات نمایندگانی انتخاب تا ضوابطی برای جلوگیری از بی نظمی های طلاب مدرسه مزبور تعیین گردد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم ـ معینی در بولتن درج شد.
برای بهره برداری باستحضار ریاست دایره عملیات برسد.
دفتر ویژه سرهنگ 2 اشراف نخست وزیری ـ مزینانی ساعت 1700 تا 1800 به عرض مقام ریاست کل رسید 1ـ در اجرای اوامرشان به دفتر ویژه و نخست وزیری منعکس گردید.
2ـ فرمودند فردا در بولتن درج شود.
ارشد نگهبان آهنی 20 /10 /36 در بولتن درج شود.
...
21 /10 /36 در پرونده 9292 بایگانی شود.
مجتبوی 22 /10 /36
توضیحات سند:
1ـ اصل : سید.2ـ یک مقاله سفارشی و لاک و مهر شده توسط داریوش همایون وزیر اطلاعات و جهانگردی رژیم پهلوی در دیماه 1356 جهت انتشار به روزنامه اطلاعات داده شد.
این مقاله تحت عنوان «ارتجاع سرخ و سیاه در ایران» با نام مستعار احمد رشیدی مطلق در روزنامه مذکور به چاپ رسید.
نویسنده ضمن توهین به حضرت امام خمینی ایشان و مخالفین انقلاب سفید شاه را عوامل ارتجاع دانسته و علت حادثه پانزده خرداد را به ایشان نسبت داده است.
انتشار این مقاله موجب انفجار خشم مردم مسلمان ایران شد و شهرستان قم حالت غیرعادی و ملتهب به خود گرفت.
فردای آن روز بازار و شهر قم و همچنین درسهای حوزه یکپارچه تعطیل شد و سیل جمعیت با حرکت به سوی بیوت مراجع تقلید و مدرسین حوزه علمیه قم، از آنان خواستند تا در قبال این اهانت به ساحت امام و روحانیت ساکت ننشینند.
در روز 19 دیماه نیز راهپیمایی آرام طلاب و مردم و حضور آنان در منازل مدرسین در ابعاد گسترده تری ادامه داشت.
پس از سخنرانی تند آیت الله حسین نوری علیه سیاستهای رژیم پهلوی به هنگام بازگشت جمعیت در میدان چهارراه فاطمی قم (که از همین تاریخ به میدان شهدا تغییر نام یافت) مأمورین مسلح رژیم با ایجاد درگیری ساختگی به روی راهپیمایان آتش گشودند.
در این واقعه عده ای از طلاب و مردم قم شهید و جمعی مجروح و عده ای دستگیر شدند.
مردم برای اهدای خون به بیمارستانها رفتند.
مأمورین رژیم شبانه تعدادی از مجروحین و پیکر شهدا را از بیمارستانها ربودند.
اساتید و فضلای سراسر کشور با انتشار اعلامیه هایی به مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات و کشتار مردم بی دفاع قم اعتراض کردند.
ر.ک: کوثر، جلد 1، صص : 320 /319، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)