(دبیر کل بین‌الملل سوسیالیست‌ها در ایران و آسیا)
(دبیر کل بین‌الملل سوسیالیست‌ها در ایران و آسیا)
متن سند:
(دبیر کل بین‌الملل سوسیالیست‌ها در ایران و آسیا)آقای آلبرت کارتی دبیرکل بین‌الملل سوسیالیست‌ها در ضمن مسافرت طولانی در کشورهای آسیائی از سوم تا پنجم اوت (۱۲ تا ۱۴ مرداد ماه سال جاری) در تهران متوقف و مهمان جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران بود و بین‌الملل سوسیالیست مجمع در حدود ۵۰ حزب سوسیالیست اروپا و قارۀ آمریکا است که حدود ۲۰ حزب از آنها مانند حزب کارگر مستقیماً بر سر قدرت هستند و یا مانند اطریش و ایطالیا در حکومت ائتلافی شرکت دارند. دفتر دائمی بین‌الملل در لندن قرار دارد. آقای آلبرت کارتی از آن دفتر کنگره دیگر جلسات سالیانه و یا جلسات مخصوص را سازمان می‌دهد. منظور دبیر کل بین‌الملل از مسافرت طولانی به کشورهای آسیائی و از جمله ایران تکمیل مطالعه و اقدام در مورد تنظیم و توصیه یک سیاست سوسیالیستی به کشورهای عقب مانده است که از مدتها پیش سمینارها و جلسات بحث و مطالعه در آن مورد سازمان داده شد.
علاوه بر آن زنده کردن کنفرانس احزاب سوسیالیست آسیائی است که از چندی پیش دفتر آن کنفرانس تعطیل شد. کنفرانس احزاب سوسیالیست آسیا مجمع و یا اتحادیه احزاب سوسیالیست این کشورها است که در عین حفظ استقلال به عنوان ناظر و یا نیمه رسمی در کنگره‌ها و دیگر اجتماعات بین‌الملل سوسیالیست‌های اروپا شرکت می‌کند. در این دو روز جلسات متعدد بحث و مشورت و انتقاد و مطالعه جدی و عمیق و صریح تشکیل گردید. دبیر کل نظریات بین‌الملل را تشریح کرده و از طرف جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران نقاط ضعف احزاب سوسیالیست اروپا- بخصوص سیاست آنها نسبت به کشورهای در حال رشد بیان گردید. روی این مسئله بخصوص تکیه شد که کشورهای موسوم به کشورهای در حال رشد یا عقب مانده تنها عقب مانده یا کم رشد نیستند بلکه خاصیت بارزتر آنها این است که در حال حاضر تابعیت اقتصادی دارند که عملاً در مواردی تابعیت سیاسی و غیره نیز بهمراه دارند. توصیه‌های تئوریک بین‌الملل سوسیالیست‌های اروپا چندان سودی برای این کشورها و احزاب سوسیالیست آنها ندارد. آنچه سوسیالیست‌های آسیائی بحق از احزاب سوسیالیست اروپائی انتظار دارند این است که در عمل برای خروج از بن‌بست تابعیت اقتصادی به این کشورها کمک کنند. البته این انتظار از احزابی که بر اریکه قدرت تکیه دارند و یا در دولتهای ائتلافی هستند بیشتر است آقای کارتی از جامعه دعوت کرده که نماینده و یا هیئت نمایندگی به جلسه‌ای که در آینده تشکیل خواهد شد بفرستد. آقای آلبرت کارتی در موقع عزیمت از تهران پیام کوتاهی هم به اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها و بخصوص به منوچهر صفا و عاقلی‌زاده دو نفر از اعضاء کمیته مرکزی که بنا حق در زندان بسر می‌برند و توسط آنها به تمام اعضاء جامعه وابسته به نهضت ملی ایران فرستادند. آقای آلبرت کارتی در یکسال پیش به عنوان دبیر کل بین‌الملل سوسیالیست‌ها رسماً و کتباً به زندانی شدن منوچهر صفا و عباس عاقلی‌زاده اعتراض کرده و در عین حال اعتراضیه‌ای را که شخصیت‌هائی که برتراند راسل تهیه کرده بودند امضاء کرد.
(اینک عین درود آقای آلبرت کارتی)
«در عین [حین] دیدار که از ایران بعمل آوردم توانستم از ملاقات با خلیل ملکی و بعضی از اعضاء دیگر جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران برخوردار شوم. توسط آنها درودهای گرم خود را به همۀ اعضاء جامعه وابسته به نهضت ملی ایران می‌فرستم و بخصوص به منوچهر صفا و عاقلی‌زاده که در سال گذشته درباره زندانی شدن آنان به سفارت شاهنشاهی ایران در لندن مراجعه کردم.
آلبرت کارتی