تاریخ سند: 14 آذر 1357
حوادث و وقایع اخلالگرانه تهران از ساعت 1600 الی 2400 روز 14/9/57
متن سند:
حوادث و وقایع اخلالگرانه تهران از ساعت 1600 الی 2400 روز 14 /9 /57
1ـ ساعت 1600 روز 14 /9 /57 (2537 شاهنشاهی)، حدود 20 هزار نفر از
طبقات مختلف مردم در گروههای چند صد نفری در گورستان بهشت زهرا اجتماع
نموده و برخی از گروهها مبادرت به دادن شعارهای مضره و ضدمیهنی نموده اند.
جمعیت مورد بحث از ساعت 1630 روز مذکور بتدریج گورستان را ترک نموده اند.
2ـ از ساعت 1730 روز 14 /9 /57، مجالس سخنرانی مذهبی با شرکت
گروههائی از مردم در برخی از مساجد تهران تشکیل گردیده است.
در مسجد صاحب الزمان تهران، واعظی بنام «قبادپور» ضمن سخنرانی در بالای منبر از مردم
خواسته که پس از اتمام سخنرانی وی بدون تظاهرات مسجد را ترک نمایند.
یاد شده سپس اضافه کرده: مسلمانی تنها نماز خواندن نیست.
باید با ظلم و ستم
مبارزه کرد.
در زمان گذشته شکنجه بود و مسلمانان را در آب جوش میانداختند.
ای جوانان، در حال حاضر هم چنین چیزی هست.
جوانانی که به زندان نرفته اند، برای اثبات گفته هایم بروند کتاب «در ویتنام» را بخوانند.
1
ضمنا در مسجد رسول اکرم، پیشنماز آن مسجد با حضور بیش از یکهزار نفر از طبقات مختلف مردم به منبر رفته و اظهار داشته: امروز در بوشهر یک آخوند را با گلوله کشتند.
2
متعاقب اظهار این جمله، حاضرین در مسجد مبادرت به دادن شعارهای مضره و
ضدملی نموده اند.
در مسجدالحسین واعظی بنام «ادبی» ضمن سخنرانی در بالای منبر از روح الله
خمینی تعریف و تمجید نموده و اظهار داشته: حکومت نظامی جوانان را بعلت
طرفداری از حق میکشد.
همچنین در روی برخی از دیوارهای مساجد پایتخت اعلامیه های مضره و
تحریک آمیزی نصب بوده و در تعدادی از اعلامیه ها طرز ساختن نارنجک و مواد
آتش زا نوشته شده و اعلامیه ای روی دیوار مسجد رسول اکرم نصب بوده و در آن
عنوان شده که روز تاسوعا در پیچ شمیران اجتماع تا بمنزل آیت اللّه طالقانی
حرکت کنند.
3
ضمنا اعلامیه دیگری حاوی نامه ارتشبد نصیری در زمینه عفو خود به پیشگاه
مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بدیوار یکی از مساجد تهران نصب
شده است.
در مسجد امام حسین واقع در میدان شهناز اعلامیه های مضره ای بدیوار آن مسجد نصب بوده
که در آنها طول موج فرستنده های رادیو بی.
بی.
سی، رادیو مسکو و رادیو ملی نوشته شده است.
3ـ از ساعت 1800 روز 14 /9 /57، تظاهرات اخلالگرانه ای در گروههای 10 الی 60 نفری در برخی از نقاط تهران بوقوع پیوسته است.
تظاهرکنندگان شعارهائی به مضامین زیر داده اند:
به همت رهبر ما، شاه فراری شده ـ مردم بما ملحق شوید.
4ـ از ساعت 2100 روز مذکور و بعد از ساعت منع رفت و آمد شبانه، در برخی از
محلات تهران تعدادی از ساکنین در بالای پشت بامهای منازل خود مبادرت به
دادن شعار و گفتن اللّه اکبر نموده اند.
در ساعت 2200 روز 14 /9 /57، تعدادی از تظاهرکنندگان در فرح آباد ژاله
مبادرت بدادن شعارهای مضره و ضدملی نموده که مأمورین انتظامی آنها را متفرق
نموده اند.
ضمنا در تظاهراتی که در مجیدیه و خیابان 14 متری لشگر انجام شده، از بین
متظاهرین بطرف مأمورین انتظامی تیراندازی که در نتیجه یکنفر از مأمورین از
ناحیه پا مجروح گردیده است 4 و همچنین از ساختمانهای مشرف به خیابان
بریانک، خیابان جامی و برخی از خیابانهای دیگر مواد آتش زائی بطرف مأمورین
انتظامی پرتاب شده است.
در جریان حوادث اخلالگرانه مذکور، دو نفر کشته، چند نفر مجروح و 35 نفر
دستگیر شده اند.
5ـ از ساعت 2130 الی 2330 روز 14 /9 /57، جمعا حدود 67 فقره آتش
افروزی در سطح برخی از خیابانهای تهران، توسط عوامل خرابکار بوقوع پیوسته
که توسط مأمورین آتش نشانی اطفاء شده است.
6ـ روز 14 /9 /57، اعلامیه های مضره ای توسط عناصر آشوبگر در مقابل درب برخی از منازل
پایتخت ریخته شده است.
ضمنا در روز مذکور تراکتهائی به مضمون زیر در خیابانهای سرباز و خواجه نظام الملک توزیع شده است:
«طبق خبر رسیده از پاریس، خمینی در پاریس در گذشته است.
»5
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده:
مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ در این مجلس حدود 1300 نفر حاضر بودند.
سخنران پیش از شروع حرف های خود به حاضران گفت که «به من تلفن شده که فقط حق مسئله گفتن را دارم.
باشد من هم مسئله ای تحت آزادی بیان می کنم.
» (پرونده 106969، ج 14، ص 33)
2ـ منظور حجت الاسلام ابوتراب عاشوری پیشنماز مسجد جامع بوشهر است که دیروز (13 /9 /57) با گلوله مأموران شهربانی آن شهر به شهادت رسید.
3ـ این خبر مربوط است به اطلاعیه امروز (14 /9 /57) آیت اللّه طالقانی درباره راه پیمایی بزرگ تاسوعا که در سند دوم پس از این سند به آن اشاره خواهد شد.
4ـ ظاهرا نام این نظامی گروهبان دوم علی اصغر فتحی مقدم بود.
5ـ به احتمال زیاد این خبر توسط عوامل امنیتی که مسوولیت جنگ روانی را داشتند، پخش شده تا منجر به تضعیف روحیه نیروهای انقلابی گردد.
* از دیگر خبرهایی که منابع ساواک از سطح تهران به دست آوردند این بود که «مسجد جامع خیابان سمنگان در منطقه نارمک به صورت مرکز تجمع جوانان و محل پخش اعلامیه های مضره در منطقه در آمده است.
به طوری که در جعبه اعلانات مسجد مزبور انواع و اقسام اعلامیه های مضره نصب و مردم آن را مطالعه می نمایند...
.
» (پرونده 106969، ج 13)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 18 صفحه 330