موضوع : فعالیت روحانیون
تاریخ سند: 4 آذر 1341
موضوع : فعالیت روحانیون
متن سند:
شماره : 1097 ـ /311 د ـ م اخیرا آیت الله میلانی متن تلگرافی که به آقای علم1 نخست وزیر نموده بود با دستخط خود چاپ و منتشر کرده که به ضمیمه تقدیم می گردد2.نامبرده سابقا عضو کانون تشیع بود ولی فعلاً جداگانه دست به فعالیت زده بطوری که روحانی دبیر دبیرستانهای تهران و عضو انجمن اسلامی دانشجویان اظهار می داشت که علت این که انجمن اسلامی دانشجویان ذیل برگه اعلامیه آیت الله میلانی را امضا کرده اند روی این است که ما برای از بین بردن دولتها هر دسته مخالف هماهنگی خواهیم کرد و به این جهت چون علماء با دولت مخالف اند ما هم آن را امضاء کرده ایم.
سید شهاب الدین نجفی مرعشی نیز اعلامیه ئی منتشر کرده که به ضمیمه تقدیم می گردد3.
در بین روحانیون گفته می شود که دولت با این اعمال و رفتار می خواهد برخلاف قانون اساسی آزادی مذهب را در ایران به موقع اجرا بگذارد و به این وسیله تمام ادیان در ایران آزادی فعالیت داشته و هر فرقه مذهبی بتواند بدون مانع فعالیت نماید و وضع روحانیون هم از بین برود.
در پرونده آیت الله میلانی بایگانی شود.
تعداد : 6 نسخه گیرندگان : بایگانی یک نسخه اداره سوم یک نسخه اداره دوم، کل سوم چهار نسخه.
توضیحات سند:
1ـ در پی تصویب قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی از سوی رژیم شاه، آیت الله میلانی نامه ای به اسداللّه علم نوشته و ضمن اعلام نگرانی اهالی خراسان و حوزه علمیه مشهد و اعتراض به خلاف گوئی نخست وزیر تقاضای لغو تصویبنامه را می نمایند.در همین ایام از طرف اصناف و بازرگانان مشهد و سایر انجمن ها و مجامع دینی خراسان مانند کانون نشر حقایق اسلامی، انجمن تبلیغات اسلامی، انجمن تعلیمات اسلامی، انجمن بنی فاطمه و غیره طی طومارها و نامه ها و تلگرافات و اعلامیه ها از معظم له می خواهند که مراتب عدم رضایت آنها را به اولیاء امور ابلاغ و لغو تصویبنامه را جدا از دولت بخواهند.
آیت الله میلانی هم تلگرافی به آقای نخست وزیر مخابره می کنند، سپس خبر آن را طی بیانیه های ذیل به اطلاع عموم می رسانند: انجمن ها و مجامع دینی خراسان بسمه تعالی نامه ای که به مناسبت صدور تصویبنامه اخیر دولت و درخواست لغو آن را خواسته بودید و هماهنگی خودتان را با مراجع روحانی اعلام داشته اید ملاحظه شد قدردانی می نمایم ـ اینک رونوشت تلگرافی را که بدین مناسبت و متعاقب تذکرات قبلی به دولت مخابره نموده ام برای اطلاع آقایان ارسال می دارم امید آن که خداوند متعال همه ما را از خدمتگزاران دین و اجتماع در تحت لواء حضرت بقیه اللّه ارواحنا فداه قرار دهد.
محمد هادی الحسینی المیلانی 15 جمادی الثانی 1382* به دنبال نامه آیت الله میلانی به اسد الله علم ایشان نامه دیگری را به علم نوشتند.
توجه خوانندگان را به مطالعه متن آن جلب مینمائیم : تهران جناب آقای اسد الله علم نخست وزیر پیرو پیام قبلی و تذکار به مورخه هشتم آبان راجع به تصویب نامه اخیر دولت، اینک که افکار عمومی ملت مسلمان بیش از پیش پریشان و ناراحت است و از اطراف نواحی مملکت طی نامه و تلگراف و طومار ناراحتی و پریشانی خود را به اینجانب اظهار نموده است که از آن جمله طومار اصناف نامه مجامع دینی مشهد مقدس است.
که رونوشت آن به جهت اطلاع فرستاده میشود وظیفه خود میدانم تا به استمداد از حضرت بقیۀ الله ارواحنا فداء برای سومین بار صریحا اعلام بدارم که تصویبنامه دولت شما در مورد انجمن های ایالتی و ولایتی با عدم رعایت شرط اسلام در انتخاب شوندگان و تبدیل قسم قرآن مجید به قسم به کتاب آسمانی ملت مسلمان ایران و خاصه علمای اعلام را بی نهایت خشمگین ساخته است.
عنوان کرد حق دخالت بانوان در انتخابات که از جهات عدیده مستلزم مفاسد است از طرف هیئت حاکم که تاکنون تمایلی به محترم شمردن حقوق مسلم ملت ایران و رعایت موازین اسلامی نشان نداده است چیزی جز منحرف کردن افکار از مسائل مهم و اساسی تعبیر نمیشود.
شایسته نیست هیئت حاکمه ایران به جای قدم های مفید و موثر در طریق ترقی و تعالی کشور اسلامی هرروز برای مقاصدی مسئله ای عنوان کند و به خیال خود احساسات دینی مردم را مسئول قلمداد نماید.
در خاتمه تذکر میدهم به حکم موازین و احترام به افکار و عقاید مردم مسلمان ایران لازم است هرچه زودتر تصویب نامه مزبور را لغو و به اطلاع عموم اعلام نمایید.
محمد هادی میلانی ر.ک : نهضت روحانیون ایران، جلد 3، صص 97 و 98 و 99 2ـ متن تلگراف مذکور را، در سند بعدی نگاه کنید.
3ـ متن پاسخ آیت الله العظمی مرعشی نجفی که به پرسش جمعی از تجار و کسبه درباره تصویبنامه انجمنهای ایالتی و ولایتی صادر شده است به این شرح است : بدین وسیله به استحضار عموم مؤمنین و ملت مسلمان ایران می رساند، غائله اخذ آراء که اخیرا مورد بحث شده و موجبات ناراحتی ملت متدین ایران و عالم روحانیت را فراهم آورده، و متأثر کرده است، صحیح نیست بلکه جائز نیست شرعا، کما اینکه این موضوع را در تهران مدت اقامت خود را در بیمارستان فیروزآبادی، به اولیاء امور تذکر دادم و مجددا به وظیفه شرعی خود عمل نموده و به اظهار نظر اقدام نمودم، امید است که اولیاء امور در حفظ نوامیس الهی و مقدسات اسلامی کوشا بوده و از اجرای احکام شرعیه خودداری ننمایند، در خاتمه دوام توفیق و تأییدات قاطبه مؤمنین را از خداوند متعال مسألت می نمایم.
والسلام شهاب الدین الحسینی المرعشی النجفی.
قابل ذکر است با بررسی به عمل آمده در پرونده انفرادی آیت الله میلانی در اسناد ساواک به اعلامیه آیت الله نجفی مرعشی دسترسی حاصل نشد.
* ضمنا آیت الله میلانی در پاسخ به طومارهای اهالی نوغان و چناران طی نامه مورخه 29 جمادی الثانی 1382 فرموده است : «السلام علیکم طومارهائی که مشتمل بر امضاآت بسیار وافر شما آقایان بود واصل گردید ـ پشتیبانی صمیمی از مقام روحانیت و انزجار از تصویبنامه اخیر دولت را که اظهار داشته اید بسی تقدیر می نمایم ـ البته در این موقع وظیفه عموم مسلمانان است کاملاً علاقه مندی به دیانت و روحانیت را علنی بدارند.
امید است در ظل عنایات حضرت ولی عصر ارواحنا فداه موفق و مؤید بوده به سعادتمندی دنیوی و اخروی نائل شوید محمدهادی الحسینی المیلانی 29 جمادی الثانی 1382