صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع : ملاقات بقائی و کاشانی

تاریخ سند: 30 شهریور 1338


موضوع : ملاقات بقائی و کاشانی


متن سند:

شماره : ج 1567/ه ساعت 1800 روز 30 /6 /38 دکتر بقائی باتفاق علی زهری1.
مهندس نظام الدین عقیلی.
شیخ محمد صادقی.
علی اصغر شیرازیان.
حسین بنکدار2 بمنزل کاشانی3 در پامنار رفته و با وی و مهندس دیده ور.
امیر ناصر قندی.
عباس نسترن.
سید محمود کاشانی ملاقات نمودند.
مهندس نظام الدین عقیلی که معاون آستانه قدس رضوی در مشهد میباشد درباره جریان کار خود در مشهد صحبت نمود و کاشانی اظهار داشت حالا هم مثل سابق بودجه آستانه قدس رضوی را دربار چپاول میکند و مهندس عقیلی اظهار داشت از طرف دربار هیراد4 در کارهای آستانه نظارت میکند و با کمک استاندار ماه بماه پولهائیکه از املاک و کارهای متفرقه جمع میشود تحویل دربار میدهند شیخ محمد صادقی به مهندس عقیلی اظهار داشت کسی اعتراض نمیکند که بودجه آستانه را چرا دربار تصاحب میکند مهندس عقیلی اظهار داشت چه کسی اعتراض بکند شماها باید بکنید که فعلاً در خواب هستید و سپس کاشانی از احوالات و طرز زندگی کردن آیت اله میلانی5 در مشهد نمود و بعدا دکتر بقائی مدت 15 دقیقه با کاشانی محرمانه صحبت نمودند و دکتر بقائی جمله از صحبت های کاشانی را در دفترچه بغلی خود یادداشت نمود.
کاشانی برای سلامتی زهری دعا کرد و سپس کاشانی در حالیکه قدری عصبانی بنظر میرسید بحاضرین اظهار داشت شب و روز در فکر این ملت بی حال هستم که عاقبت این مردم چه خواهد شد.
دکتر بقائی اظهار داشت عاقبت کارد باستخوان این مردم خواهد رسید و خودشان تصمیمی درباره خود خواهند گرفت و کاشانی اظهار داشت بیشتر زنها و دخترهای مسلمان از روی بدبختی و بیچارگی میروند و خودفروشی میکنند و سپس درباره مبارزات خودشان در چند سال قبل در بین النهرین که با انگلیس داشته اند صحبت نمود و در ساعت 1940 منزل کاشانی را ترک نمودند و دکتر بقائی پیاده با همراهان از پامنار بمنزل علی زهری واقع در اواسط کوچه میرزا محمود وزیر واقع در بالای (نامفهوم) رفتند.

توضیحات سند:

1ـ علی زهری مدیر روزنامه شاهد بود.
وی در دوره هفدهم قانونگذاری به همراه دکتر بقائی ـ نماینده حزب زحمتکشان ملت ایران ـ به مجلس شورای ملی راه یافت.
وی که متولد 1293 ش بود، تحصیلات خود را در بلژیک و فرانسه در رشته اقتصاد به پایان رساند و در سال 1339، در سن 46 سالگی فوت کرد.
2ـ حسین بنکدار در سال 1317 بدنیا آمد و کار سیاسی خود را با ورود به اجتماعات فدائیان اسلام آغاز کرد.
وی در سال های قبل از 42 به عضویت هیأت مؤتلفه اسلامی و در سال 1342 به عضویت گروه «پان اسلامیسم» در آمد.
وی در سال 1344 به همراه افرادی چون آیت الله ربانی شیرازی دستگیر و به 5 سال زندان محکوم شد.
بعد از آزادی از زندان تحت نظر بود تا اینکه مجددا در سال 1351 بازداشت شد.
وی سرانجام در سال 1353 به اتهام مبارزه مسلحانه علیه حکومت پهلوی دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و بعد از چند سال در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی آزاد شد.
بعد از پیروزی انقلاب به سرپرستی سفارت ایران در رم و واتیکان انتخاب شد.
فعالیتهای وی پس از انقلاب در زندان قصر، بنیاد مستضعفان، مؤسسه انتشاراتی امیر کبیر، دانشکده افسری، دانشکده پلیس، کمیته امور صنفی، مدیریت عامل سازمان تاکسیرانی تهران بود و بالاخره به سمت شهردار تهران انتخاب شد.
وی همچنین اولین فردی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سرپرستی مؤسسه اطلاعات انتخاب شد.
3ـ آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی در سال 1264 شمسی در تهران متولد شد.
پدرش آیت الله سید مصطفی کاشانی از علمای بزرگ عصر خویش بود.
وی در 1280 و در سن 16 سالگی همراه پدرش به نجف اشرف عزیمت کرد و در آنجا مشغول به تحصیل شد.
در نجف علاوه بر استفاده از درس پدر از استادان درجه اول دیگری چون محمد تقی شیرازی، آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی بهره برد و در سن 25 سالگی به مقام اجتهاد رسید.
در سال 1285 به عنوان مشاور آیت الله خراسانی سهم مهمی در تهیه اعلامیه های مشروطه داشت.
وقتی انگلیسیها به عراق حمله کردند در منطقه کوت العماره حدود 18 ماه علیه متجاوزین جنگید.
هنگامی که قرارداد 1919 منعقد شد، احمد شاه در سفر بود، وی در برگشت با آیت الله کاشانی در نجف دیدار کرد و او حقایق را برای احمد شاه روشن ساخت.
در سال 1920 آیت الله کاشانی با کمک مراجع دیگر جمعیت اسلامی عراق را تشکیل داد و برای مبارزه با سلطه انگلیس در عراق دست به انقلابی زد که به انقلاب 1920 عراق مشهور شد.
پس از آن به ایران آمد و مبارزات خود را در ایران علیه انگلیس ادامه داد.
پس از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، توسط متفقین بازداشت شد و یک 1 سال در اراک، رشت و کرمانشاه بازداشت شد.
پس از آزادی باز هم به مبارزه خود ادامه داد و به همین دلیل در زمان قوام السلطنه دوباره دستگیر شد و 18 ماه به قزوین تبعید شد.
پس از ترور شاه و متهم کردن کاشانی به دست داشتن در این ترور در 15 خرداد 1327 ش به قلعه فلک الافلاک خرم آباد تبعید شد و پس از مدتی نیز به لبنان تبعید شد که 18 ماه به طول انجامید.
پس از بازگشت از لبنان در سال 1329 به نمایندگی از مردم تهران، به مجلس راه یافت و رهبری نیروهای مذهبی را در مجلس پانزدهم به عهده گرفت.
از جمله اقدامات آیت الله کاشانی، جلوگیری از انعقاد قرارداد گس ـ گلشائیان بود و سرانجام مهمترین خدمتش همکاری نیروهای مذهبی و ملی برای ملی شدن نفت در مجلس شانزدهم بود.
در آن زمان رهبری گروه ملی به عهده دکتر مصدق بود.
مصدق اعلام کرد که قرار داد دارسی و قرارداد 1933 را به رسمیت نمی شناسد و در روز 20 مهر 1329 دولت را استیضاح کرد و روز 4 آذر همان سال پیشنهاد ملی شدن نفت مطرح شد.
در این هنگام آیت الله کاشانی به حمایت از مصدق پرداخت تا سرانجام در 24 اسفند 1329 نفت ملی شد و در 29 اسفند همان سال به تصویب سنا رسید.
با روی کار آمدن قوام و برکناری مصدق در 25 تیر 1331 آیت الله کاشانی اعلام کرد اگر قوام ظرف 48 ساعت نرود اعلام جهاد خواهد کرد.
در پی این سخن روز 30 تیر مردم به خیابانها ریختند و شاه سریعا قوام را بر کنار کرد و مصدق روی کار آمد.
بعد از این، بین کاشانی و مصدق دوری افتاد و بعد از کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به بر کناری مصدق شد آیت الله کاشانی که می دید دوباره رابطه با انگلیس شروع شده به مبارزه با انگلستان پرداخت و در سال 1335 ه ش دستگیر و زندانی شد.
چند سال پس از خلاصی از زندان سرانجام در 22 اسفند 1340 به رحمت ایزدی پیوست.
4ـ میرزا رحیم خان فقیه که بعدا به هیراد تغییر نام داد، سال 1268 ش در قریه «شکرکوه» حوزه کلاردشت متولد شد.
وی تحصیلات خود را از مکتب خانه های قدیم شروع و بعد به تهران مهاجرت کرد و در مدرسه سپهسالار اقامت گزید.
وقتی مجلس شورای ملی از طرف محمد علیشاه به توپ بسته شد وی ناچار به کلاردشت بازگشت و بعد از آرام شدن اوضاع دوباره به تهران برگشت.
در سال 1328 قمری از طرف سپهسالار رئیس الوزراء ـ وزیر جنگ وقت ـ به خدمت وزارت جنگ پذیرفته شد.
در وزارت جنگ به ریاست شعبه محرمانه و مرموزات برگزیده شد.
بعد از کودتای 1299 هیراد در وزارت جنگ ترقی مقام یافت و به معاونت رسید و به مدت 5 سال در این پست مشغول کار بود.
در سال 1304 به همراه رضا خان، وی هم به دربار شاهنشاهی منتقل شد و به ریاست شعبه مرموزات دفتر مخصوص شاه منصوب شد.
وی سپس به معاونت و کفالت و در سال 1331 به ریاست دفتر محمدرضا پهلوی منصوب شد.
5 ـ آیت الله حاج سید محمد هادی میلانی در شب هفتم محرم سال 1313 هجری قمری در نجف اشرف چشم به جهان گشود.
تحصیلات مقدماتی را تا سن 12 سالگی نزد مرحوم آقامیرزاده ابراهیم همدانی و آخوند ملا حسن تبریزی فرا گرفتند.
اصول را از مرحوم آیت الله حاج شیخ شریعت اصفهانی و مرحوم نائینی و آقا ضیاء عراقی و فقه را از مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسن اصفهانی آموخت و به درجه اجتهاد رسید.
نزدیک به 60 سال در نجف اشرف، کربلا، مشهد مقدس به تدریس و تربیت علمی و دینی طلبه های علوم دینی اشتغال داشت.
وی در سال 1373 قمری به مشهد مهاجرت کرد و اداره حوزه علمیه خراسان را به عهده گرفت.
وی در امور خیریه سهم بزرگی داشت و پنج مدرسه عالی علوم اسلامی در مشهد از خود به یادگار گذاشت.
وی دارای تألیفاتی چند نیز است.
آیت الله میلانی ظهر روز جمعه سی ام رجب 1395 ق برابر با 17 مرداد ماه 1354 در سن 83 سالگی چشم از جهان فروبست و جنازه وی در جوار حرم مطهر حضرت رضا (ع) به خاک سپرده شد.

منبع:

کتاب قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 1 صفحه 137


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.