موضوع: عقیده توده ایها درباره جریانات اخیر
تاریخ سند: 25 اردیبهشت 1340
موضوع: عقیده توده ایها درباره جریانات اخیر
متن سند:
شماره: 524 /311 نظر مسئولین حزب کمونیست توده درباره جریانات اخیر.جریان تعویض دولت شریف امامی1 و انحلال مجلس را یک نوع کودتای سفید معرفی میکنند.
عده ای میگویند در این جریان و تحولات اخیر امکان دارد یک آزادیهای نسبی بمردم داده شود و سلب اختیارات اعلیحضرت همایونی گردد این عده که از قبیل کادرهای درجه 2 دستگیر شده حزب میباشند (مانند مؤمنی و هنریار) اظهار عقیده میکنند که باید افراد پراکنده را بطور دستجمعی جمع کرده و آنها را جهته مبارزات آماده نمود.
و اما بعد از جریان شایعات دستگیریهای امراء و رجال سابق مسئولین حزب چنین اظهار عقیده میکنند که این دستگیریها یکنوع توطئه علیه نیروهای ملی و حزبی میباشد و امکان دارد بعد از این کودتای سفید یک کودتای سیاه پشت سر داشته باشد و یک عده از مسئولین را دستگیر و به حبس ابد و اعدام محکوم نمایند و مجددا خفقان بعد از 28 مرداد 32 را بوجود بیآورند بطورکلی مسئولین حزب توده تصمیم گرفته اند در اجتماعات جبهه ملی افراد شناخته نشده را بفرستند و افراد دستگیر شده و شناخته گردیده در این نوع تظاهرات بعلت دستگیریهای اخیر شرکت ننمایند ولی رهبری را بطور مخفیانه و با تاکتیک مخصوص حزب عمل کنند و مسئولین دستگیر شده تصمیم دارند بسران جبهه ملی مراجعه و پیشنهاداتی راجع به ادامه تظاهرات و انتقادات از دولت بدهند.
نزدیکی به جبهه ملی 2 /7 /13 سران حزب توده ایران 27 /2 /40 26 /2 /40بخش 311 رونوشت بخش 313 رونوشت به سابقه مؤمنی و هنریار ضمیمه شد بایگانی شود غفوریان 29 /3 /40
توضیحات سند:
1ـ روز دوازدهم اردیبهشت ماه 1340 تمام دبیران و آموزگاران کشور جهت اعتراض به کمی حقوق در سراسر کشور دست به اعتصاب زده و از رفتن به کلاسهای درس خودداری نمودند.فرهنگیان تهران نیز از صبح این روز در میدان بهارستان گرد آمدند و با ایراد سخنرانیهای تند و کوبنده خواسته خود را که ترمیم حقوق بود عنوان کردند و از نمایندگان مجلس خواستار شدند، هر چه زودتر به تقاضای آنان ترتیب اثر دهند.
پلیس تهران برای متفرق ساختن فرهنگیان به روی آنان آتش گشودند و در نتیجه یکی از فرهنگیان به نام دکتر عبدالحسین خانعلی به ضرب گلوله رئیس کلانتری بهارستان به قتل رسید و سه نفر مجروح شدند.
در این هنگام دانشجویان و دانش آموزان تهران به جمع فرهنگیان پیوستند و شهر تهران حالت خاصی به خود گرفت.
سرتیپ مبصر رئیس پلیس تهران فرماندهی در هم شکستن اعتصاب را بر عهده داشت.
روز بعد نیز میدان بهارستان حالت غیر عادی داشت.
هزاران فرهنگی از صبح آنروز در میدان اجتماع نموده و برای تشییع جنازه دکتر خانعلی آمده بودند.
اولین اجتماع از طرف فرهنگیان نطق های تند و بی پروا ایراد گردید.
فرهنگیان از مجلس خواستار تعقیب قاتل خانعلی شدند.
عده ای از نمایندگان مجلس نیز در تشییع جنازه شرکت کردند.
روز چهاردهم اردیبهشت ماه در جلسه مجلس شورای ملی ارسلان خلعتبری و سید جعفر بهبهانی دولت شریف امامی را به علت عدم رسیدگی به کار فرهنگیان و قتل خانعلی استیضاح کردند و دولت را مسؤول حوادث اخیر دانستند.
رضا جعفری و محمد عبداللّه گرجی در همین جلسه فرهنگیان را محق در اعتصاب معرفی نمودند.
شریف امامی ضمن پاسخ به استیضاح، جعفری وزیر سابق فرهنگ را مورد حمله قرار داده و از وی سؤال کرد شما در زمان وزارت فرهنگ چه قدمی برای فرهنگیان برداشته اید.
سردار فاخر رئیس مجلس به حمایت از جعفری شریف امامی را مورد انتقاد قرار داده و از ادامه نطق او جلوگیری کرد.
شریف امامی نیز با تعرض جلسه پارلمان را ترک نمود و به دربار رفت و از نخست وزیری استعفا داد.
بعد از آن دکتر علی امینی در روز 16 اردیبهشت ماه مأمور تشکیل کابینه شد.