تاریخ سند: 17 آبان 1357
به قرار اطلاع، هاشمینژاد که در مشهد سخنرانیهای تندی داشته
متن سند:
شماره: 550/م تاریخ:17 /8 /1357
[از: فرمانداری تربتحیدریه]
استاندار معظم خراسان
احتراماً به استحضار میرساند.
به قرار اطلاع، هاشمینژاد که در مشهد سخنرانیهای تندی داشته، به تربتحیدریه وارد و دیشب به مدرسه پروین که فرهنگیان در آنجا اعتصاب غذا نمودهاند میرود و پس از سخنرانی برای آنان، نامبردگان را از تحصن خارج نموده و به مسجد میرود و سپس از مسجد خارج شده و به طوری که از رئیس شهربانی شنیده شد، به راهپیمائی آرام پرداخته و سپس متفرق میشوند. ضمناً در صبح روز جاری سرکار سرهنگ فرزین رئیس شهربانی در مذاکره تلفنی اظهار داشت شنیده شده که شیخ بهلول1 که چند سال قبل، واقعه مسجد گوهرشاد2 را به وجود آورده، در تربتحیدریه دیده شده که آدرس منزل شخصی به نام سیدقریشی را میگرفته است.3
مراتب از نظر استحضار و هرگونه اوامر مقتضی اعلام میگردد.
فرماندار تربتحیدریه. صدقیانی
ساعت 35 /11 روز 18 /8 /57 تلفنگرام گردید به وسیله آقای حاجبی
توضیحات سند:
1. حجتالاسلام محمدتقی بهلول، فرزند شیخ نظامالدین در سال 1288 ﻫ ش در شهرستان گناباد متولد شد. در سال 1314 در قیام مردم در مسجد گوهرشاد در مشهد، داراى نقش مستقیم بود و پس از آن متوارى شد و به افغانستان رفت. در آنجا وی به دلیل روابط تهران و کابل، دستگیر و مدت 12 سال در زندان کابل، محبوس شد و پس از آن براى مدت 5 سال به شهر مزارشریف تبعید گشت، چون بر اعتقادات خود پاى مىفشرد، مجدداً به زندان افتاد و مدت 14 سال در جلال آباد محبوس بود تا اینکه پس از 33 سال اسارت در افغانستان، پس از آزادى به مصر رفت و به مدت یکسال و نیم در اداره رادیوى مصر مشغول به کار شد و از آنجا به عراق (کربلا) رفت و در سال 1349 به همراه معاودین عراقى به ایران بازگشت و دستگیر شد و پس از بازجوئىهاى زیاد به علت کهولت سن و زجرهاى زندانهاى افغانستان مورد عفو قرار گرفت. شیخ بهلول فردى اهل شعر و مسلط به ادبیات عرب بود که داراى اشعار بسیارى به عربى و فارسى در زمینههاى مختلف مىباشد. حجتالاسلام بهلول، پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز بارها به جبهه رفت که با سخنان دلنشین خود، موجبات تقویت روحیه رزمندگان اسلام را فراهم می کرد. ایشان سرانجام در سال 1384 دار فانی را وداع گفت و به دیدار حق شتافت. (اسناد ساواک - پرونده انفرادى)
2. واقعه مسجد گوهرشاد: پس از فرمان رضاخان به اتحاد شکل لباس و کشف حجاب، علمای خراسان قیام نمودند. رضاخان برای سرکوبی آنان امر کرد که مأموران به مسجد گوهرشاد و صحن حمله کنند. در این واقعه جمع کثیری از مردم بیگناه را قتل عام کردند و حدود یکصد نفر از روحانیون و افراد متنفذ را دستگیر و عدهای از علمای بزرگ، نظیر مرحوم آیتالله آقا سیدیونس اردبیلی و مرحوم آیتالله میرزامحمد آقازاده، را به تهران آورده محاکمه نمودند. (نهضت روحانیون ایران، ج2، ص 165)
3. استاندار خراسان این گزارش را طی شماره 5784/م- 18 /8 /1357 برای ریاست شهربانی خراسان ارسال و ساواک مشهد نیز طی شماره 21020/ﻫ 1- 6 /9 /57 به ریاست شهربانی نوشته است: «دستور فرمایند نتیجه تحقیقات معموله پیرامون عدم و یا وجود شیخ بهلول در تربتحیدریه را نیز به این سازمان اعلام نمایند.» بخش ضمائم
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 16 صفحه 421