ممکن است بر علیه رفع حجاب به دسایس و تحریکات ایادی اجانب قضایایی ایجاد شود
تاریخ سند: 23 اسفند 1314
ممکن است بر علیه رفع حجاب به دسایس و تحریکات ایادی اجانب قضایایی ایجاد شود
متن سند:
13141223وزارت جنگ
ستاد ارتش
مورخه23 /12 /14
شعبه مرموزات
ضمیمه
پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
گزارش
مفتخراً به شرف عرض می‌رساند:
حسب الامر مبارک چندی قبل به عموم فرماندهان مناطق نظامی دستور داده شده که چون ممکن است بر علیه رفع حجاب به دسایس و تحریکات ایادی اجانب قضایایی ایجاد شود کلیه مأمورین نظامی در منطقه مربوط خود در نهایت هشیاری وضعیت را تحت نظر گرفته و حتی به کوچکترین اخباری که می‌رسد ترتیب اثر داده و مراتب را به مرکز راپرت دهند. اینک راپرت فرمانده هنگ بنادر حاکی است که تا این ساعت (صبح ۲۰ ماه جاری) هیچ گونه قضایای سویی در آن منطقه به وقوع نرسیده، و ضمن کسب تکلیف نموده که طبق معمول سنواتی آیا بایستی اجازه داده شود که در ایام محرم برای روضه خوانی اهالی در تکیه و مسجدها، اهالی اجتماع بنمایند یا خیر؟
مراتب محض استحضار خاطر خطیر شاهانه معروض گردید.
فرمودند : «البته بایستی روضه خوانی کنند و ممانعت نمی‌شود. ولی روضه خوانی بایستی در مساجد و تکایا باشد آن هم مرتب [و] به قاعده. و در روی نیمکت‌ها مستمعین بنشینند و آقایان محدثین متخصص خوب قابل، روضه خوانی کنند. سینه زنی و این قبیل کارهای سابق به کلی ممنوع است.1
توضیحات سند:
1-یکی از مواردی که رضاخان در روش دین ستیزی خود به آن اهتمام می‌ورزید، مبارزه با وعظ و خطابه و مجالس ذکر مناقب و مصایب اهل بیت (علیهم السلام) و بالاخص ذکر مصایب سالار شهیدان حضرت حسین بن على (علیهما السلام) بود و دلیلی که برای توجیه آن می‌آورند مبارزه با خرافات و اوهامات بود. در بررسی تاریخی جباران و سلاطین ظالم ایران و سایر ملل مسلمان یکی از نکاتی که با آن مواجه می‌شویم همین مبارزه با ذکر مصیب امام حسین (علیه السلام) است؛ زیرا فلسفه قیام عاشورا و آگاه کردن مردم نسبت به آن آگاهاندن مسلمانان نسبت به وظیفه شان در خصوص مبارزه با ظلم و بی‌عدالتی و دین ستیزی است. و این مطلبی نیست که حاکمان ظالم پذیرفتن آن را برتابند و به آن روی خوش نشان دهند. امام خمینی (ره) در رد بهانه حکومت رضاشاه برای مبارزه با مجالس ذکر مصیبت علت اصلی این مبارزه ضد دینی را بیان فرموده است: «در خصوص عزاداری و مجالسی که به نام حسین بن على (علیهما السلام) بپا می‌شود، ما و هیچ یک از دینداران نمی‌گوییم که با این اسم هر کس هر کاری می‌کند خوب است، چه بسا علمای بزرگ و دانشمندان، بسیاری از این کارها را ناروا دانسته و به نوبت خود از آن جلوگیری کردند چنانکه همه می‌دانیم که در بیست و چند سال پیش از این عالم عامل بزرگوار حاج شیخ عبدالکریم [حایری، موسس حوزه علمیه قم در قم] شبیه خوانی را منع کرد... ولی نشر دین و احکام الهی باز در این مجالس صورت می‌گیرد. [و به خاطر همین] ثوابهای بسیاری برای عزاداری او مقرر کرده‌اند تا مردم را بیدار نگه دارند و نگذارند اساس کربلا که پایه‌اش بر بنیان کندن پایه‌های ظلم و جور و سوق دادن مردم به توحید و عدالت بود کهنه شود.) (کشف الاسرار، امام خمینی (ره) صفحات ۱۷۳ و ۱۷۴)از طرف دیگر رضاخان که یک مقلد تام و تمام بود و الحق که در این جهت گوی سبقت را از همه ربوده بود، می‌خواست حتی ظاهر مجالس روضه خوانی نیز سبک و سیاق مجالس سخنرانی غربیها بر روی صندلی و نیمکت انجام گیرد؛ لذا دستور می‌دهد که این گونه مجالس در تکیه‌ها و مساجد با گذاشتن صندلی و نشستن شنوندگان بر روی آن انجام پذیرد! دولت نیز در جهت انجام اراده و خواست ذات ملوکانه (!) دستورات اکیدی به استانداران و بخشداران صادر و عین دستور او را ابلاغ می‌نماید. علاوه بر اینکه در این دستورها قید می‌کنند که زنان و مردان با هم در یک جا روی صندلی و نیمکت نشسته و استماع روضه خوانی کنند! تا هم ذکر مصیبت را شنیده و فیض و بهره ببرند و هم نهضت کشف حجاب (!) پیشرفت نماید!
به چند نمونه از اسناد در این زمینه توجه فرمایید.
در نامه‌ای استاندار خراسان به حکومت قاینات در مورخه12 /1 /1315 به صورت محرمانه چنین دستور می‌دهد:
«... در دستورهای صادره الزامی برای حضور یا عدم حضور خانمها در مجالس روضه خوانی نیست ولی طبق دستور مقام ریاست وزرا در صورت حضور خانمها در مجالس روضه خوانی زن و مرد با هم روی صندلی و نیمکت نشسته استماع روضه نمایند.»
بخشنامه وزارت داخله به حکومت گلپایگان - ۲۸ اسفند ۱۳۹۴ محرمانه [البته این بخشنامه به همه استانداریها و بخشداریها صادر گردیده بود که به عنوان نمونه بخشنامه حاضر آورده می‌شود] «در ایام سوگواری محرم و صفر راه انداختن دستجات ممنوع است. به شهربانیها دستور داده شده در مجالس روضه هم ممکن است صندلی و نیمکت گذاشته که مردم راحت بنشینند [!] ولی نباید این قسمت تحمیل شود، بلکه تشویق شود که اگر مقتضی بود استعمال نمایند.»
البته در این بخشنامه اشاره به ایام سوگواری در محرم و صفر شده است ولی وزارت داخله طی بخشنامه‌ای بعداً اعلام می‌کند که پس از انقضای ماه محرم به مجالس روضه و عزاداری خاتمه داده شود. به متن آن در زیر توجه فرمایید.
وزارت داخله به حکومت گلپایگان، ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۵- محرمانه
«اداره کل شهربانی، به عموم شهربانیها دستور داده‌اند که پس از انقضای ماه محرم، رییس شهربانی صاحبان مجالس و روضه را متدرجاً احضار و با کمال متانت و بدون تظاهر به آنها خاطر نشان نمایند که به مجالس روضه خاتمه دهند. البته از طرف حکومت هم باید در اجرای این منظور کمال تقویت به عمل آید.» (ر.ک : خشونت و فرهنگ، سازمان اسناد ملی ایران، صفحات ۱۶، ۲۵۳، ۲۵۴، ۲۵۷)