موضوع : اجتماع مردم در مسجد هدایت
تاریخ سند: 4 آذر 1350
موضوع : اجتماع مردم در مسجد هدایت
متن سند:
به : 312 از : 20 ه 12 شماره : 13729 /20 ه 12 از ساعت 0530 روز 29 /8 /50 که مصادف با عید فطر بود حدود 1500 نفر از طبقات مختلف به تدریج در مسجد هدایت حاضر و صفوف نماز جماعت را تشکیل دادند این عده تا ساعت 0800 مشغول خواندن دعاهای مربوطه بودند در حالی که تمام صحن حیاط داخل مسجد و پشت مسجد مفروش بود همگی در انتظار ورود سیدمحمود طالقانی برای برگزاری نماز عید فطر بسر می بردند لیکن پس از مدتی افرادی که در بین آنان حاجی شانه چی.علی بابایی.
رضاخانی.
چوبک.
قاضی.
میرحسینی.
مصطفی صادقی.
شالچی.
رضا سلیمی و عده ای دیگر دیده می شدند و برای استقبال از سیدمحمود طالقانی به منزل وی رفته بودند مراجعت و با حضور آنان و نبودن طالقانی مردم که تا آن موقع از نیامدن وی مطلع نبودند باخبر شدند که از طرف پلیس منزل طالقانی محاصره و کتبا به وی ابلاغ گشته حق خروج از منزل و رفتن به مسجد را ندارد آن گاه توسط حاجی صادقی.
علی بابایی مرتبا وسیله بلندگو به مردم اعلام می گردید که از رفتن به منزل طالقانی منصرف و چندین بار گفتند که طالقانی اظهار نموده هیچ کس حق رفتن به منزل او را ندارد و از مردم خواستند به سر کارهای خود بروند و همچنین حاجی صادقی اعلام می کرد طالقانی به منزل شمیران خود رفته و مردم را به متانت و خروج از مسجد تشویق می کرد سپس مردم دسته دسته در مورد جلوگیری سازمان امنیت و دستگاه از ورود آقا به مسجد صحبت و بعضا لعن و نفرین می فرستادند و می گفتند این چه کشور اسلامی است که به این علنی با دین مبارزه می شود و سرانجام از طرف حاجی صادقی.
حاجی جواد جباری سیدابراهیم موسوی از مردم خواسته شد فطریه های خود را به صندوق مسجد بریزند که افراد آشنا اکثرا جمع آوری و تحویل حاجی صادقی و صندوق می نمودند لیکن پیش بینی شده بود که مبالغ هنگفتی وجه جمع آوری شود که با نیامدن طالقانی عملی نشد و از مبلغ جمع آوری شده نیز صورتی تهیه نگردید ضمنا عباس فدایی که از اعضای حزب ملت ایران و یکی از شایعه پردازان و هوچی های بازار است و با گذاشتن ریش زیاد تغییر قیافه داده و کمتر مردم او را می شناختند پرچمدار مسجد بود و موقع اعلام عدم حضور طالقانی مرتبا مردم را تحریک می کرد که گوش به بلندگو نداده و به منزل وی مراجعه نمایند و اظهار می کرد چرا موقعیت را از دست می دهید که از طرف مهندس بازرگان.
دکتر شیبانی گفته شد صلاح نیست کسی به سراغ طالقانی برود و کوچکترین عمل نابجا به زیان همه تمام می شود آقا راضی به احساسات نابجا نمی باشد ولی عباس فدایی از راه دیگر به فعالیت پرداخت و جلو مردم را می گرفت و با کمک چند نفر دیگر مشغول جمع آوری فطریه بود و در پایان حدود ساعت 0900 افراد به تدریج مسجد را ترک و پس از اجتماع در پیاده رو خیابان اسلامبول پراکنده شدند ضمنا حسن تهرانی در مسجد حضور نیافت افراد شناخته شده عبارت بودند از مهندس بازرگان.
مهندس تاج.
دکتر یداللّه سحابی.
دکتر عباس شیبانی.
دکتر حسین افتخاری.
صدر حاج سیدجوادی.
حاجی جواد جباری.
حاجی جلیلی.
حاجی مرتضی صادقی.
سهام الدین انتظاری.
حاجی بابایی.
علی بابایی.
حسین کتابنویس.
علی لبنیاتی در سه راه سابق مروی که در 15 خرداد نقش فعالی به عهده داشت و سپس متواری گردیده بود.
رضاخانی.
محمدعلی هوشیاری.
محمدعلی یزدان پناه.
محمدمهدی یزدان پناه.
قاضی.
مصطفی صادقی.
حاجی امیرخانی.
فیروزآباد.
محمد خوانساری.
محمد خلیل نیا.
حاجی جوهری.
رضا سلیمی.
احمد فراهانی.
احمد سلطانی.
مظفری.
فروزان.
حسین صبحدل.
سیدابراهیم موسوی.
مهندس عربزاده چوبک.
بهفروزی.
حسین پاساژ مرکزی.
حکیمی.
فدایی فر.
خلیل شالچی.
عبداللّه درزی.
حاجی طاهری ساعت فروش بازار.
موسوی رحمانی.
قاسم ختنی.
عدالت للّه منش.
حاجی شانه چی.
حاجی اسلامی.
سیدحسین میرحسینی.
ناطقی بازاری.
موسوی پاساژ مرکزی.
عباس فدایی عضو حزب ملت ایران.
1 حاجی میرزایی.
محمود قدس.
نظریه یکشنبه : یادشدگان عبارت بودند از مهندس مهدی بازرگان.
مهندس تاج.
دکتر حسن افتخار اردبیلی.
احمد صدر حاج سیدجوادی.
حسام الدین انتظاری.
احمدعلی بابایی.
بهمن رضاخانی.
محمدعلی قیومی هوشیار.
سیدمحمدصادق قاضی طباطبایی.
اللّه پناه مروج عاشری.
محسن حسینی فیروزآبادی.
مهندس حسن عرب زاده جمالی.
داریوش چوبک.
محمد بهفروزی.
عبداللّه حسینی پاساژ مرکزی.
ابوالفضل حکیمی.
اسد موسوی.
محمد حسینی.
صادق ختنی.
حاجی محمدمدبر شانه چی.
عباس کبیر تکمیلی نژاد معروف به فدایی فرد که در 312، دارای سابقه می باشند.
و حاجی صادقی ذکر شده در متن خبر، حاج احمد صادق می باشد.
ضمنا نظر به اینکه قبلاً اطلاع حاصل شد که حسن تهرانی، در روز 21 ماه رمضان، به مسجد هدایت آمده بوده.
لذا طبق طرح تنظیمی، قرار بود در صورت آمدن وی در روز عید فطر به مسجد، با مراقبت منبع مذکور، در بین جمعیت شناسایی و با پیش بینی های لازم نسبت به دستگیری او اقدام شود که مشارالیه به مسجد نیامده بود لذا دستگیری وی انجام نگردید.
نظریه چهارشنبه : نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
رونوشت برابر اصل است اصل در شماره 123017 می باشد.
در پرونده بایگانی شود.
توضیحات سند:
تاریخ : 4 /9 /50 شماره : 13736 /20 ه 12 به : 312 از : 20 ه 12 موضوع : جلسه مسجد هدایت روز عید فطر از ساعت 0600 به بعد جمعیت زیادی در مسجد هدایت جمع شده و در ساعت 0715 عده ای از نزدیکان سیدمحمود طالقانی جهت آوردن مشارالیه به منزل وی رفتند (مرسوم است که روز عید فطر امام جماعت را از منزل تا محل نماز همراهی می نمایند) موقعی که این افراد جلو منزل طالقانی رسیدند یک افسر شهربانی با یک کامیون پر از پلیس رسید و ضمن پرخاش به این افراد گفت که فوری از جلو منزل طالقانی دور شوند که در نتیجه همه به مسجد برگشتند و قرار شد بگویند که طالقانی به علت کسالت نتوانسته بیاید ولی جوانی که مشخصات وی معلوم نشد جلو دوید و گفت پلیس مانع خروج آقا از منزل شده و افرادی که حاضرند به منزل ایشان بروند و در برابر این جسارت مقاومت نمایند چه کسانی هستند که در این موقع ولوله ای در مسجد افتاد ولی فوری مأمورین مسجد دستور دادند درها را ببندند و گفتند این یک نماز واجبی نیست و طالقانی به علت کسالت نتوانسته شرکت کند و از مردم خواستند که عکس العملی نشان نداده و متفرق شوند ولی مردم مصرا می خواستند که به منزل طالقانی بروند که اجازه داده نشد در این موقع مهندس بازرگان و چند نفر دیگر مسجد را ترک نمودند و مردم نیز در اثر توصیه مأمورین مسجد به آرامی خارج شدند و در ساعت 1015 نماز عید فطر به امامت سیدابراهیم حسینی با شرکت قریب دویست نفر انجام شد.نظریه شنبه : اگر اجازه داده می شد سیدمحمود طالقانی، به مسجد بیاید، هیچ گونه پیشامدی رخ نمی داد.
چون مهندس بازرگان و طالقانی، به اطرافیان خود دستور داده بودند که نظم را رعایت نمایند و از تندروی عده ای جلوگیری کنند.
از این گذشته، به وسیله جمعیت حاضر در مسجد ـ که حدود پنج هزار نفر از نقاط مختلف تهران و حتی از شهرستانهای تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز، زابل و غیره آمده بودند ـ موضوع، فوری پخش شد و بیشتر، باعث متشکل شدن آنان و بزرگ شدن طالقانی خواهد شد.
نظریه یکشنبه : یکشنبه نظری ندارد آسای نظریه سه شنبه : ـ نظریه چهارشنبه : به نظر می رسد، در مورد تعداد افراد حاضر در مسجد، غلو کرده است.
1ـ از سال 1324، در مقابل فعالیّتهای حزب توده، عده ای از جوانان دانش آموز میهن پرست، تشکیلاتی به نام پان ایرانیست بر مبنای مکتب پان ایرانیسم تشکیل دادند.
در دوره حکومت دکتر مصدّق، ابتدا این گروه، به دو دسته تقسیم شدند؛ ولی مجددا به هم پیوستند.
پس از کودتای 28 مرداد، گروه، بار دیگر کاملاً به دو دسته تقسیم گردید.
گروهی به رهبری محسن پزشکپور و دکتر محمّدرضا عاملی تهرانی، زیر عنوان حزب پان ایرانیست به فعالیّت آشکار ادامه داد و برخی از اعضای این حزب، در دو دوره، به نمایندگی مجلس انتخاب شدند و دکتر عاملی تهرانی، در کابینه های شریف امامی و ازهاری، وزیر هم شد.
گروه دوم، تحت نام حزب ملت ایران، به رهبری داریوش فروهر، به فعالیّت پرداخت.
این گروه، بعد از 28 مرداد، با جبهه ملّی در یک صف بود و فروهر، چند بار زندانی شد.
ولی هیچگاه از مبارزه بر ضد رژیم، دست برنداشت.
(سی و هفت سال شاه بر اریکه قدرت، ص 240)