تاریخ سند: 31 شهریور 1341
متن سند:
از ساعت 20 روز 5 شنبه 29 /6 /41 جلسه هفتگی مسجد هدایت با شرکت عده ای در حدود 300 نفر از دانشجویان ـ استادان دانشگاه ـ بازاری و اصناف وابسته به اتحادیه اسلامی جمعیت نهضت آزادی ایران تشکیل و در این جلسه آیت الله سیدمحمود طالقانی شروع به صحبت نمود و پس از ذکر مقدمه اشاره به فعالیت کشیشهای مسیحی در میان عقب مانده آفریقا و آسیا نموده و متذکر شد که آنها واسطه های سیاستهای استعماری غرب هستند که در لباس مبلغین دین مسیح پایه های استعمار را ثابت نگه می دارند ناطق ضمن تشریح این مبحث چنین گفت (این کشیشهای رداپوش با آن ریش شانه زده و کلاه های مخصوص به خود استعمار را به وجود آوردند امروز آفریقایی ها از زیر یوغ استعمار خارج شدند ولی آسیا همچنان در زیر چنگال استعمار دست و پا می زند) ناطق پس از آن به عده ای استادان دانشگاه که دارای معلومات کافی نیستند ولی به لباس استادی درآمده و همچنین به وکلایی که آراء طبیعی نداشت و در اثر دخالت سیاستهایی به مجلس های گذشته راه یافته بودند اشاره نموده و گفت (یک عده وکیل قلابی درست می کنند و به مجلس می فرستند و آن وقت این وکلا همین که بر خر مراد سوار شدند اول تیشه را به ریشه همان مردمی می زنند که برای آنها کف می زدند و هورا می کشیدند این یکی (در پرده اشاره به سیدجعفر بهبهانی)1 می گویند من کسی هستم که پدرم مشروطیت را درست کرده باید همیشه وکیل باشم و کلید مجلس شورای ملی به من تعلق دارد پس اگر پدر من هم در مسجدی نماز خوانده من باید بگویم به همان علت تمام موقوفه آن مسجد مال من است به بیند چقدر خر هستند و خرتر از آنها آنهایی هستند که برای ماهی 200 یا 300 تومان جاسوسی می کنند این بدبخت های الاغ را تماشا کنید که چطور به ظالم ها کمک می کنند) ناطق پس از اشاره به ترقیات جدید مردم آفریقا در ساعت 21 به گفتار خود خاتمه داد و آن گاه به دستور آیت الله طالقانی یکی از اعضای جمعیت نهضت آزادی ایران گزارشی از وضع جمعیت های اسلامی قرائت نمود که به موجب آن سال گذشته جمعیت های اسلامی وابسته به نهضت 12 دسته بودند و در سال جاری تعداد آنها به 18 رسیده و تقاضا شد که برای اتحاد و اتفاق کنگره از این جمعیت ها تشکیل شود جلسات مذهبی به منظور توسعه وحدت و یگانگی گسترش یابد مقارن ساعت 2121 جلسه مزبور خاتمه یافت.ریاست بخش بایگانی از لحاظ موضوعی بهره برداری شد عین اطلاعیه جهت هرگونه اقدام مقتضی به اداره دوم ارائه شود 3 /7 /41
توضیحات سند:
تاریخ : 31 /6 /41 شماره : 2601 موضوع : مسجد هدایت طبق اطّلاع واصله، ساعت 17 روز 29 ماه جاری، در حدود 200 نفر در مسجد هدایت اجتماع کردند و آقای طالقانی، ضمن تفسیر آیه ای از قرآن مجید و اشاره به زلزله زدگان، اظهار داشته : ما، مسلمانان می باید به فکر یکدیگر بوده و در عزا و شادی، شریک یکدیگر باشیم.در زمان حال، ما، وظیفه سنگینی به دوش داریم.
می باید دستورات قرآن را عمل نمائیم و حتّی المقدور، به همنوعان خود کمک کنیم.
ضمنا، در مسجد اعلام شده: هر کس کمکی برای زلزله زدگان می خواهد بکند، شب دوشنبه به مسجد بیاید تا ترتیب تحویل اشیای مورد لزوم، به زلزله زدگان، به وسیله آقای طالقانی داده شود.
گیرندگان : ساواک 4 /7 /41 از لحاظ موضوعی، بهره برداری شد.
عین اطّلاعیّه، جهت هرگونه اقدام مقتضی، به اداره دوم ارائه گردد؛ 9 /7 /41 1ـ سیّدجعفر بهبهانی، فرزند آیت الله سیّدمحمّد بهبهانی : آیت الله سیّدمحمّد بهبهانی ـ که از طرفداران رژیم مشروطه و مخالف دکتر مصدّق بود ـ نقش بسیار مهمّی در سرنگونی وی و تثبیت رژیم شاه، ایفاء کرده است.
فرزند وی، سیّدجعفر بهبهانی نیز، از طرفداران رژیم بوده است که گهگاه با سیاسیّون رژیم، نظیر امینی، بویژه در ایّام انتخابات، فعالیت سیاسی گسترده ای داشته است.
وی، چند دوره نماینده مجلس شورای ملّی بوده و یک بار هم، به خاطر تلگراف شدیداللّحنی که آیت الله بهبهانی، به شاه به خاطر اعتراض به کشته شدن دانشجویان در دانشگاه، صادر نمود، سیّدجعفر بهبهانی، دستگیر و مدّتی بازداشت شد.
بهبهانیها، در بازار و محافل روحانی، از نفوذ زیادی برخوردار بودند.
طلوعی، در خصوص نقش بهبهانی در سرنگونی مصدّق گفته است: آیت الله سیّدمحمّد بهبهانی در زمان حکومت مصدّق در نهم اسفند 1331 و 28 مرداد 1332، نقش مؤثّری ایفا نمود و یکی از عوامل سرنگونی حکومت مصدّق بود.
(محمود طلوعی، بازیگران عصر پهلوی، ج 1، ص 435)