موضوع : نامه حاج سید محمد هادی میلانی به علماء تبریز
تاریخ سند: 21 خرداد 1343
موضوع : نامه حاج سید محمد هادی میلانی به علماء تبریز
متن سند:
شماره : 3134 اعلامیه پلی کپی شده1 تحت عنوان رونوشت دست خط حضرت آیت الله آقای حاج سید محمد هادی میلانی در مشهد مقدس به حضرات علماء عظام تبریز 19 ذی الحجه 83 ـ 12 /2 /43 حاکی از رویت نامه آقایان دائر به بازداشت حاج سید محمد علی قاضی طباطبائی باعث تأثر گردید و افسردگی اهالی آذربایجان نیز به حق است و نمی داند اولیاء امور چرا توجه ندارند که با مراجعت ایشان به تبریز باعث آرامش آذربایجان شد و هم مسلکان از شورش و انقلاب جلوگیری کردند بسی جای تأسف است مطبوعات آزادی ندارند که تاثرات خود را نوشته و سخن خود را به گوش شنوا اگر وجود داشته باشد برسانند.اولیاء امور به نصایح روحانیت رفتار نمی کنند بارها گفته ام در اثر خفقان.
ملت خطر آن است که جامه صبر را بدرد و خواسته ملت اسلامی خواسته انسانی و قانونی است و می خواهد به حقوق مشروع فردی و اجتماعی برسد و جور و تعدی را به پایان برساند می خواهد کسانی که با اسلام سروکار ندارند در فکر منافع شخصی هستند و در مقدرات این کشور دخالت نداشته باشند او می خواهد زمام امور را اداره و به دست مردم با ایمان و ذیصلاحیت باشد.
مملکت اقتصادش در پرتگاه فنا و نیستی است چاره جوئی کند با دشمنان اسلام روابط برقرار نشود.
احترام به روحانیت را اظهار می دارند و مجددا حضرت قاضی و عده دیگر اهل منبر را بازداشت می نماید شخصیتهای علمی از سابق در زندان به سر می برند مورد محاکمه قرار دهند.
2ـ در ظاهر اعلامیه متعلق به هیچ دسته ای نیست ولی در باطن افراد جبهه ملی آن را منتشر کرده اند.
3ـ اعلامیه به خط آقای میلانی بوده ولی در باطن افراد جبهه ملی آن را چاپ و منتشر ساخته اند.
4ـ بیش از دو هزار نسخه بوده.
5ـ اعلامیه مذکور در شهرستان تهران.
مشهد.
تبریز.
قم.
اصفهان پخش گردیده در تهران در سراسر بازار ـ مسجد آذربایجانیها ـ نواحی دانشگاه (دانشکده های معقول و منقول.
حقوق) توزیع شده 6ـ از ناشرین اصلی این اعلامیه اطلاعی در دست نیست.
7ـ از کسانی که در موقع توزیع این اعلامیه شناخته شده اند.
ایرج اختر خاوری کارمند بنگاه مستقل برق ـ احمد سمیعی عضو حزب ایران1 کارمند سابق وزارت فرهنگ و عضو فعلی بانک بیمه بازرگانان بوده اند.
8ـ این اعلامیه به طور مخفی پخش می گردیده.
9ـ محل چاپ پلی کپی کردن این اعلامیه در مشهد بوده سپس به تهران آورده شده و از تهران به شهرستانها فرستاده اند و از محل پلی کپی در شهرستان مشهد اطلاعی در دست نیست.
10 هدف ناشرین از انتشار این اعلامیه اظهار انزجار روحانیون نسبت به کارهای دولت جدید به علت بازداشت محمد علی قاضی واعظ شهرستان تبریز می باشد.
11ـ اثر این اعلامیه در بین مردم در آن دسته که مقلد آیت الله میلانی هستند بخصوص تبریزیها مقیم تهران پس از قرائت ابراز تأثر شدید نمودند موقعی که به دست چند نفر از روحانیون تهران رسید ضمن اظهار تأثر گفتند باید نشست و این اختلاف دستگاه و روحانیت و هیئت حاکمه را حل نمود.
12 و 13 از جمع آوری اوراق پخش شده و عکس العمل مأمورین اطلاعی در دست نیست.
]توضیح :] در توزیع اعلامیه چند نفر از اعضاء سابق جبهه ملی و احزاب وابسته به آن شرکت داشتند.
2ـ تعداد اعلامیه های توزیع شد در بازار و مسجد آذربایجانیها در حدود 400 برگ بوده.
3ـ این اعلامیه در روز شنبه 16 خرداد مصادف با 25 محرم در مسجد نوریان واقع در جاده قدیم شمیران به مناسبت وفات حضرت سجاد (ع) ترتیب داده شده بود توزیع می گردید.
توضیحات سند:
1ـ متن اعلامیه مزبور را در پیوست سند شماره 4728 /20 الف ـ 6 /3 /43 نگاه کنید.1ـ کانون مهندسین ایران، هسته مرکزی حزب ایران بود.
اشغال ایران به وسیله نیروهای متفقین در سوم شهریور 1320 و وجود آزادی های نسبی، موجب گردید گروهی از جوانان تحصیلکرده و روشنفکر دور هم جمع شوند و در سال 1321 کانون مهندسین ایران را تشکیل دهند کانون مهندسین در آغاز یک اجتماع اداری و صنفی بود.
سپس به یک سازمان سیاسی گروهی تحصیلکرده تبدیل شد و از آن حزب ایران به وجود آمد.
غلامعلی فریور، رضازاده شفق، عبدالحمید زنگنه، حسین معاون، عبداللّه معظمی، کریم سنجابی، احمد زیرک زاده، اللهیار صالح، شمس الدین امیر اعلائی، کاظم حسیبی، جهانگیر حق شناس، اصغر پارسا، ذکاء غفاری و...
از اعضای مؤسس حزب ایران بودند.
گفتنی است که در تاریخ معاصر ایران پس از حزب توده، اولین حزب سیاسی سازمان یافته بود که در اسفند 1322 تشکیل شد.
حزب ایران ایدئولوژی خاصی نداشت و یک حزب ناسیونالیست بود که مدرنیسم و سوسیالیسم را هم پذیرفته بود و چون ضد بیگانه بود، گروه قابل توجهی از ملیّون و حتی افراد مذهبی را جذب کرد.
شعار حزب ایران بیانگر کامل طرز تفکر بینانگذاران آن بود که می گفتند : برای ایران، با فکر ایرانی به دست ایرانی.
حزب ایران با ائتلاف با حزب توده در کابینه ائتلافی احمد قوام (قوام السلطنه) در سال 1325 و در دولت مصدق نیز شرکت نمود.