مذاکرات افراد مختلف با مهدی بازرگان
تاریخ سند: 12 مهر 1357
مذاکرات افراد مختلف با مهدی بازرگان
متن سند:
روزهای 12 و 13 /7 /57 (2537 شاهنشاهی)، مهدی بازرگان (عضو موسس جمعیت باصطلاح نهضت آزادی و رئیس جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر)، مذاکراتی بشرح زیر با اشخاص مختلف داشته است : 1ـ شخصی بنام فرامرز فرشاد که خود را خبرنگار روزنامه ایران پست1 چاپ لندن معرفی کرده، تلفنی با مهدی بازرگان تماس گرفته و اظهار داشته : «اگر مطالب روزنامه ما (روزنامه ایران پست) را مطالعه کرده باشید، ملاحظه خواهید کرد که روزنامه ما در لندن تاکنون عین اظهارات شما (بازرگان) را چاپ نموده است و در حال حاضر میخواستم مصاحبه ای با شما (بازرگان) انجام دهم».نامبرده همچنین افزوده : «البته تاکنون با دکتر امینی (علی امینی نخست وزیر اسبق) مصاحبه نموده ام و با کاظم حبیبی، کریم سنجابی و داریوش فروهر (هر سه نفر از فعالین جبهه باصطلاح ملی میباشند) نیز قرار مصاحبه گذاشته ام».
مهدی بازرگان پاسخ داده : «اگر با نامبردگان فوق مصاحبه خواهید داشت، بنظر من (بازرگان) کافیست، بهرحال چون دکتر لاهیجی (عبدالکریم لاهیجی یکی دیگر از هواداران جبهه باصطلاح ملی) سخنگوی رسمی ما است، من (بازرگان) شماره تلفن دفتر و منزل ایشان (لاهیجی) را در اختیار شما قرار میدهیم تا پس از تماس با او، ترتیب مصاحبه داده شود».
مهدی بازرگان سپس شماره تلفن دفتر و منزل عبدالکریم لاهیجی را در اختیار فرامرز فرشاد قرار داده است.
فرامرز فرشاد آنگاه خطاب به مهدی بازرگان گفته : «علاوه بر نامبردگان، من خیلی تمایل داشتم که با شما (بازرگان) هم مصاحبه ای داشته باشم.
پس شماره تلفن منزل را بدهید تا اگر لازم شد که حتما هم لازم خواهد شد، از لندن با شما تماس بگیریم، چون در اینجا از من خوششان نمی آید و زودتر اینجا را ترک خواهم کرد».
مهدی بازرگان آنگاه شماره تلفن منزل خود را در اختیار مخاطبش قرار داده و اضافه کرده : «من بقدری گرفتار هستم که وقت اضافی ندارم و روی این اصل هنگامیکه بمنزل میروم تلفن را قطع میکنم».
2ـ شخصی بنام خسروشاهی (احتمالاً هادی خسروشاهی ـ واعظ و نویسنده نشریه مکتب اسلام بوده) تلفنی با مهدی بازرگان تماس گرفته و اظهار داشته : «با میناچی (ناصر میناچی مقدم از فعالین جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر) راجع به روحانیونی نظیر سیدصادق روحانی و دستغیب که در زندان محدودیت دارند، صحبت کردم و ایشان (میناچی) گفتند حتما باید اقداماتی بشود تا آنها از سلول انفرادی خارج شوند».
مهدی بازرگان از خسروشاهی سوال نموده، شما میناچی را کی و کجا دیده اید؟ که خسروشاهی پاسخ داده : «زمانیکه در قم متحصن بودند.
ایشان در آنجا گفتند که در مراجعت بتهران این مطلب را از طریق جراید عنوان خواهیم کرد».
مهدی بازرگان سپس گفته : «اتفاقا روز یکشنبه (9 /7 /57) من در جلسه ای با میناچی صحبت کردم و قرار شد روز سه شنبه (18 /7 /57) بقم بروند و در آنجا پیرامون وضع زلزله زدگان و غیرزلزله زدگان صحبت نمایند و ایشان (میناچی) از قول فلسفی (محمدتقی فلسفی ـ واعظ) در مورد آزادی روحانیون اظهار داشتند که هفته آینده همه آنها آزاد خواهند شد ولی هنوز مقدم مراغه ای (رحمت اله مقدم مراغه ای ـ دبیر نهضت رادیکال ایران) و نبافتی (صالح نبافتی از اعضاء جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر) آزاد نشده اند، البته در روزنامه اطلاعات از قول صفاری (رحیم صفاری ـ طرفدار مظفر بقائی و عضو جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر) در این مورد تکذیب خوبی شده بود».
در این موقع هادی خسروشاهی عنوان کرده : «من صورت اسامی افرادی که در محدودیت زندان هستند بحقوق بشر داده ام، البته نه برای اینکه آنها را آزاد کنند بلکه باین جهت که با توجه بوضعیت جسمی و کهولت، آنها را از سلول انفرادی بیرون آورند».
مهدی بازرگان آنگاه اظهار داشته : «چون موضوع قضائی است، باید پیشنهاد جنبه دادگاه پسند داشته باشد، لذا بهتر است شما (خسروشاهی) نامه ای به میناچی بنشانی انجمن اخوت بنویسید و در نامه نیز اسم نوری (شیخ یحیی نصیری نوری) را هم بیاورید، چون ایشان از دوستان قدیم من (بازرگان) هستند و از موقعی که دستگیرشده کاری برای او (نوری) انجام نداده ایم».
بازرگان در خاتمه شماره تلفن منزل ناصر میناچی مقدم را در اختیار خسروشاهی قرار داده و افزوده : «میناچی صبحها به حسینیه ارشاد میرود با او تماس بگیرید، تا از آن طریق با نماینده حقوق بشر صحبت شود و اگر بمصلحت بود، در این مورد شرحی بسازمان حقوق بشر نوشته شود».
ارزیابی خبر : انجام مذاکرات صحت داشته و مطالب بالا بین نامبردگان عنوان شده است.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ ایران پست نشریه ای بود که در لندن با زبان فارسی چاپ می شد و به جهت استقبال فارسی زبانان اروپا از آن بنا داشت به صورت روزانه منتشر شود.این نشریه در زمان تدوین این گزارش هشتمین شماره خود را منتشر کرده بود.
* امروز (12 /7 /57) جبهه ملی ایران در اعلامیه ای با عنوان «کشتار بس است» دولت آشتی ملی را به باد انتقاد گرفت و با اشاره به مقابله مسلحانه ماموران حکومت با مردم کرمانشاه در روز نهم مهرماه و روزهای بعدی و نیز کشتار و ضرب و جرح مردم در شهرهای بانه، رضاییه، کاشان، بوکان و زنجان نوشت : «این حرکت های ایران برباد ده که با خشونت هر چه تمامتر در خط عملکرد به وحشت بزرگ تحقق می یابد به رغم امید واهی پراکنده ساختن مردم از پهنه مبارزه های تاریخ ساز، نه تنها نتیجه ای به بار نخواهد آورد بلکه ملت به پا خاسته ما را در شناخت فراگیر نیروهای خود دقیق تر و حساس تر می نماید.
»