درباره: خلیل ملکی فرزند فتحعلی
تاریخ سند: 21 تیر 1346
درباره: خلیل ملکی فرزند فتحعلی
متن سند:
از: ۳۱۲تاریخ: 21 /4 /46
گزارش
درباره: خلیل ملکی فرزند فتحعلی
محترماً به استحضار می‌رساند.
نامبرده بالا رهبر جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ضمن تماس تلفنی تقاضای ملاقات با مدیر کل اداره سوم را داشت که مقرر گردید با وی تماس حاصل و منظور او از این ملاقات مشخص گردد.
در اجرای اوامر صادره با مشارالیه تلفنی تماس حاصل و نامبرده ضمن مطالبی رئوس مسائل مورد نظر خود را چنین بیان داشت:
۱- با فرارسیدن مراسم جشنهای تاجگذاری، او و سایر اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها که محکومیت حاصل کرده‌اند می‌خواهند از عنایات شاهانه برخوردار و از نظر آثار تبعی محکومیت مورد عفو قرار گرفته و حتی برای سازمان سیاسی خود اعاده حیثیت نمایند.
۲- مجله علم و زندگی که مدتها مبارزات تئوریک با حزب منحله توده داشته و مسئله مضره سیاسی خاصی را هیچ وقت مطرح ننموده و از سال ۴۱ بدستور ساواک انتشار آن متوقف گردیده مجدداً با اجازه مقامات مسئول فعالیت انتشاراتی خود را از سر بگیرد.
٣- اخیراً اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها بساواک احضار می‌شوند و مورد سؤالاتی قرار می‌گیرند که قبلاً به آنها پاسخ گفته شده و تضییقاتی که جهت آنها فراهم می‌گردد قابل تحمل نبوده و میل دارند ترتیبی اتخاذ شود که از احضار این افراد خودداری گردد."
١-به طوری که مستحضرند در سال ۴۴ خلیل ملکی و چند تن دیگر از اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها بعلت فعالیت علیه امنیت کشور و ضدیت با رژیم مشروطه سلطنتی و همکاری با سایر گروههای مخرب دستگیر و هرکدام به تناسب جرم مرتکبه محکومیتهائی حاصل نمودند و شخص ملکی پس از طی یکسال از سه سال محکومیت خود مورد عفو واقع و از زندان آزاد گردید دیگران نیز با پایان دوره محکومیت از زندان آزاد شدند. و چون در رأی دادگاه آمده بود که جامعه سوسیالیست‌ها علیه امنیت کشور اقداماتی کرده باستناد همان رأی و تکیه به این رویه قضائی فعالیت این جامعه محدود و بطور کلی از نظر ساواک غیرقانونی شناخته شد ولی اعضاء جامعه مزبور بطور مخفیانه تماسهائی با یکدیگر گرفته و از سال گذشته تا بحال مرتباً در صدد احیاء سازمان و فعالیت گذشته هستند و فعلاً عده‌ای از کارگران این جامعه با هم در تماس و گردانندگان آن نیز جلساتی در منزل خلیل ملکی تشکیل می‌دهند.
- مجله علم و زندگی که از سال ۳۴ بدواً زیر عنوان نبرد زندگی بوسیله ملکی و همکارانش منتشر می‌گردد بدواً با نظر ستاد ارتش سابق مبارزات تئوریک علیه حزب منحله توده نموده و ضمن مسائل مختلف رئوس مطالب ایدئولوژیکی جامعه سوسیالیست‌ها را نیز عنوان می‌کرد و تا سال ۴۱ اغلب مطالب مندرجه در این نشریه از نظر ایدئولوژیکی و طرح پاره‌ای مسائل ضد کمونیستی تا حدودی مفید بود و از طرف مراجع مسئول نیز تضییقاتی در انتشار آن فراهم نمی‌شد ولی از سال ۴۱ که فعالیتهای جامعه سوسیالیست‌ها بطور کلی و مندرجات این نشریه جنبه تخریب افکار بخود گرفت از انتشار آن جلوگیری شد و جامعه مزبور از آن زمان تلاش زیادی برای نشر مجدد این مجله نمود ولی نتیجه‌ای نگرفت و اخیراً نیز شخص خلیل ملکی طی نامه‌ای به آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی تقاضا کرده که ایشان از پیشگاه ملوکانه برای انتشار مجدد این مجله و همچنین فعالیت علنی جامعه سوسیالیست‌ها کسب اجازه نمایند ولی تا بحال پاسخی به این تقاضا داده نشده است.
٣- احضار اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها بدنبال روش جاری است که این بخش جهت تکمیل پرونده عناصر سابقه‌دار و دادن تذکرات و اخذ تعهد و اطلاعات مورد نیاز اقدام به احضار اعضاء هر هدف می‌کند و این امر در مورد دو یا سه تن از اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها من جمله میرحسین سرشار مسئول سابق تشکیلات جامعه که در سال ۴۴ بمدت یکسال محکوم شده و فعلاً در تلاش تجدید فعالیت است و داریوش آشوری کارمند سازمان برنامه و عضو کمیته مرکزی جامعه سوسیالیست‌ها که او نیز فعلاً فعالیت حزبی دارد واقع شده و هر دو نفر با کسب اجازه قبلی توسط بخش ۳۱۲ احضار و مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند.
نظریه.
خلیل ملکی از سال ۲۶ و پس از انشعاب از حزب توده همیشه معتقد بوده که فعالیتش در جهت منافع کشور است و اگر زمانی تندروهائی از دار و دسته او دیده شده معلول خرابکاری دیگران بوده نه تمایلات او و همفکران واقعیش، با این ترتیب دستگیری خود را در سالهای ۳۴ و همچنین ۴۴ بیهوده و خودش را بیگناه می‌داند و فعلاً نیز به این عقیده است که وجود او و سازمان سیاسی او برای مبارزه با افکار کمونیستی و گرایشات نامعقول فکری جوانان در کشور ضرورت دارد و می‌تواند با توسعه مکتب خویش جوانان را در این مکتب گرد آورد و از انحرافات سیاسی و اخلاقی آنان جلوگیری نماید شاید تلاش او برای اعاده حیثیت و نارضایتیش از احضار افراد جامعه سوسیالیست‌ها بساواک بر اساس همان اعتقاد مفید بودن خودش باشد. اطلاعات رسیده در یکسال اخیر نشان می‌دهد که او همواره با سایر سران جامعه سوسیالیست‌ها بر سر شکل فعالیت (علنی یا مخفی) مبارزه کرده و همیشه معتقد به فعالیت مجاز. آزاد و در کادر قانون بوده است.
بنظر می‌رسد چنانچه برابر خواسته او عمل و با وی ملاقات گردد حداقل این امر اگر نتواند وسیله تجدید فعالیت جامعه سوسیالیست‌ها بنحو مطلوب قرار گیرد این نتیجه را دارد که مقدار زیادی از عقده‌های او را علیه دستگاه خواهد کاست و موجب خواهد گردید که نامبرده جانب احتیاط بیشتری را در آزاد گذاردن هوادارانش در فعالیت سیاسی رعایت نماید.
رئیس بخش ۳۱۲- عطار‌پور 21 /4 /46
رئیس اداره یکم عملیات و بررسی، ثابتی 22 /4 /46
نسخه دوم در پرونده خلیل ملکی ضمیمه گردیده
به پرونده کلی جامعه سوسیالیست‌ها ضمیمه و بایگانی شود... 25 /4