موضوع : آیت‌اللّه خوئى
تاریخ سند: 22 آذر 1356
موضوع : آیت‌اللّه خوئى
متن سند:
سند شماره (29)به: 312 تاریخ گزارش: 22 /9 /36 0922
از: 9 ه 1 شماره گزارش: 9594 /9 ه 1
موضوع : آیت‌اللّه خوئى
وضع مزاجى آیت‌اللّه خوئى1 رضایت‌بخش نیست. تمام بدنش لرزش دارد و پیر و از کار افتاده است.
نظریه شنبه ـ چنانچه نامبرده فوت نماید مقلدین وى اکثرا به طرف خمینى گرایش پیدا خواهند کرد.
نظریه چهارشنبه ـ بررسیهاى معموله حاکى است در حال حاضر طرفداران خوئى در ایران و سایر نقاط دنیا (عالم تشیع) از سایر آیات بیشتر و بعد از فوت وى مقلدین وى متفرق شده به احتمال زیاد قسمت بیشتر آنان به طرف خمینى خواهند گروید. اصلح است از هم‌اکنون یکى از مراجع تقلید فعلى (آیت‌اللّه سیدکاظم شریعتمدارى2) که از هر لحاظ برازنده و شایستگى دارد آماده نموده تا جاى آیت‌اللّه خوئى را بگیرد و مردم به خمینى تقلید ننمایند چون عوامل خمینى در این مورد فعالیت شدید دارند و پولهاى زیادى خرج مى‌نمایند تا بعد از فوت خوئى او را جانشین وى سازند و پولهاى مردم ایران را به جیب خمینى و عوامل حکومت بعثى عراق بریزند.3 در گزارش روزانه درج شد. دایره بررسى ـ گزارش روزانه 24 /9
توضیحات سند:
1. سیدابوالقاسم خویى فرزند سید على‌اکبر از مراجع بزرگ شیعه در نیمه رجب سال 1317 ه ق در شهر خوى پا به عرصه وجود نهاد. در 13 سالگى به نجف‌اشرف مشرف شده و از محضر استادان بزرگ آن حوزه کهن بهره برد و خود نیز از استادان علوم آن دیار شد. وى از جمله موفقترین شاگردان آقا ضیاء عراقى و مرحوم نائینى و کمپانى بود و خود موفق به پرورش شاگردان بزرگى شد. در ماجراى لایحه شاهانه انجمن‌هاى ایالتى و ولایتى به مخالفت با رژیم پهلوى برخاست. وى پس از 94 سال خدمت و تحمل فشارهاى بى شمار از سوى دولت بعثى عراق روز پنج شنبه هشتم صفر 1413 ه.ق به سراى باقى شتافت. از وى کتابها و مقالات ارزشمندى باقى مانده است از آن جمله است کتاب رجال او.2. سید کاظم شریعتمدارى فرزند حسن در سال 1283 شمسى در تبریز متولد شد. دوران تحصیل را در تبریز، مشهد و قم گذرانید و به درجه اجتهاد رسید. در سال 1327 به دلیل استقبال از محمدرضا پهلوى در مدرسه طالبیه، تا حدودى محبوبیت خود را از دست داد. این موضوع، ادامه کار را در آذربایجان دشوار ساخت و لذا راهى قم شد و از آن زمان تا پیروزى انقلاب اسلامى ارتباط خود را به طور پنهانى با دربار و رژیم حفظ نمود. شریعتمدارى برخلاف بسیارى از مراجع، قانون اساسى شاه را مورد تأیید قرار مى‌داد و علیرغم اصرار مردم و روحانیت بر سرنگونى رژیم شاهنشاهى، خواستار اجراى قانون اساسى بود. شاه آنگاه که از سوى روحانیون مبارز و مقاوم تحت فشار قرار مى‌گرفت و اعصاب و روانش خرد مى‌شد، چاره‌اى جز توسل به شریعتمدارى نداشت. اسداللّه علم وزیر دربار نیز در اجراى فرامین شاه، با واسطه‌اى مطمئن و مورد وثوق با شریعتمدارى تماس مى‌گرفت و از او چاره‌جویى مى‌کرد. گاهى نیز وى را به اجراى تصمیمات موظف مى‌نمود. موارد زیادى از این گونه امور دیده شده که توسط نزدیکان آگاه و وابستگان رژیم از جمله ارتشبد حسین فردوست رئیس دفتر ویژه شاه و احمدعلى انصارى (پسرخاله فرح) در خاطراتشان ثبت و ضبط گردیده است. شریعتمدارى بعد از پیروزى انقلاب اسلامى به دلیل مشارکت در کودتاى آمریکایى نوژه از سوى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از مرجعیت خلع شد و در سال 1365 در گوشه انزوا فوت کرد.
ر. ک : وقایع اتفاقیه و شرح احوال رجال، صص 368ـ 369.
خاطرات حجه‌الاسلام فلسفى
سید حمید روحانى، بررسى تحلیلى از نهضت امام خمینى، ج 1 و 2
مجله خواندنیها، شماره 47، 14 /5 /1357
سازمان تبلیغات اسلامى، شریعتمدارى، 1362
خاطرات فردوست
3. به دنبال این گزارش، رئیس اداره کل سوم، ثابتى نامه‌اى سرى به ساواکهاى قم، شیراز، اصفهان، خوزستان، خراسان، تبریز، سارى و رشت مخابره مى‌کند و مى‌نویسد: «اطلاع رسیده طرفداران خمینى تلاش مى‌کنند بعد از فوت آیت‌اللّه خویى وى را جانشین او نموده و به عنوان مرجع تقلید شیعیان جهان معرفى نمایند. گفته مى‌شود بعد از فوت خویى اغلب طرفداران او در ایران و خارج از کشور به سمت خمینى روى خواهند آورد و موقعیت آیات مقیم ایران تضعیف خواهد شد. در سطح منطقه موضوع را بررسى و نتیجه را اشعار دارند. 6478 /312 ـ 27 /9 /36 ثابتى».
مشابه این نامه بار دیگر در تاریخ 13 /10 /36 به مراکز یادشده ارسال مى‌شود که متعاقباً پاسخ‌هایى به آن داده مى‌شود. در سندهاى آینده بدانها اشاره خواهد شد.