تاریخ سند: 10 مهر 1346
مشهد . آقای میلانی . آقای حاج شیخ کاظم دامغانی .1 آقای حاج میرزا احمد مدرس یزدی
متن سند:
تاریخ: 10 /7/[1346]
مشهد . آقای میلانی . آقای حاج شیخ کاظم دامغانی .1 آقای حاج میرزا احمد مدرس یزدی .2 آقای میرزا جواد ...[تهرانی]3 . آقای آقا حسین شاهرودی .4 آقای حاج شیخ غلامحسین تبریزی.5 آقای علمالهدی.6 آقای حاج شیخ احمد شاهرودی. آقای حاج سید زینالعابدین سبزواری.7 آقای سیدمحمدرضا بروجردی
بجنورد . آقای حاج میرزا احمد مرتضوی
بیرجند . آقای آیتی
کاشمر . آقای امامی
تربتحیدریه . آقایان مروج . حاج سیدمحمدباقر . شیخ اسماعیل تربتی
سبزوار . آقای ضیاءالحق . آقای اسراری
نیشابور . آقای سیدسعید آغوار
به عرض میرساند. مقتضی است از آقایان دعوت شود. ایام سعادت و اقبال مستدام باد. احمد الخراسانی
آقای نشاط . آقای غضنفری . اخذ دستور 10 /7
توضیحات سند:
1. آیتالله محمدکاظم دامغانی، فرزند آخوند ملا علىاکبر در آبان 1277 ﻫ ش در شمسآباد دامغان متولد شد. ایشان با بهرهگیرى از محضر اساتیدى چون آیتالله حاج میرزا محمد خراسانى و حاج میرزا مهدى اصفهانى و حاج آقا حسین قمى به تکمیل خارج فقه و اصول پرداخت و به درجه اجتهاد رسید. وی در تأسیس حوزه علمیه جدید مشهد در سال 1320هـ ش سهم بسزایى داشت. علامه دامغانى داراى سجایاى اخلاقى و محامد آداب و محاسن اخلاق و صراحت لهجه بود. وی در تیرماه 1360 درگذشت و در دارالزهد آستان قدس رضوی به خاک سپرده شد.
ر.ک: گنجینه دانشمندان، محمد شریفرازى، ج 7، صص 107 ـ 105
2. آیتالله حاج سیداحمد مدرس یزدی فرزند آیتالله میرزا حسین مدرس در سال 1306ق در یزد به دنیا آمد. پس از فراگیری دوره مقدمات حوزوی، به همراه پدر راهی مشهد شد و تحت سرپرستی پدر ادامه تحصیل داد و به درجه اجتهاد رسید. پس از ماجرای مسجد گوهرشاد در سال 1314ش و تبعید و خانه نشینی تعدادی از علما ایشان پناهگاه طلاب مشهد بود و پس از تجدید حیات حوزه علمیه مشهد در سال 1320ش، یکی از ارکان اصلی تدریس دروس سطوح حوزه بود. ایشان در کنار تدریس، در مسجد ملاهاشم نیز اقامه جماعت میکرد و زندگی خود را از محل درآمد مزرعهای که از همسرش در اختیار داشت، اداره مینمود. آیتالله مدرس یزدی در اردیبهشت ماه سال 1350ش رخ در نقاب خاک کشید و در رواق دارالسیاده حرم مطهر رضوی آرام گرفت.
3. آیتالله میرزا جواد آقا تهرانی در سال 1283 ﻫ ش در خانوادهای اصیل و مذهبی در تهران متولد شد. پدرش حاج محمد تقی از تجار متدین و مورد اعتماد بازاریان بود. میرزاجواد پس از تحصیل دوره ابتدایی برای فراگیری علوم دینی راهی قم شد پس از گذراندن مقدمات و سطح به نجف اشرف رفت و از محضر اساتیدی همچون شیخ مرتضی طالقانی و شیخ محمد تقی آملی بهره های فراوان برد، پس از مراجعت به ایران در مشهد رحل اقامت گزیده و با حضور در درس علمای وقت شیخ هاشم قزوینی و به ویژه میرزا مهدی اصفهانی شخصیت علمی و اخلاقی او شکل گرفت. وی با وجود موقعیتی که داشت از مال دنیا هیچ نیندوخت و درخانهای استیجاری زندگی میکرد. او خود را از خاکساران اهل بیت (علیهمالسلام) میدانست و در روز عاشورا سقا میشد و در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی طی چند مرتبه سفر به جبههها در کنار رزمندگان اسلام بود و نقل شده که فرموده بود «اگر در جبهه شهید شدم، در همان محل شهادت، دفنم کنید.» برخی از آثار قلمی ایشان عبارتند از: بررسی در پیرامون اسلام (ردیه بر کسروی)، فلسفه بشری و اسلامی، بهائی چه میگوید، میزان المطالب، آئین زندگی و درس-های اخلاق اسلامی. این عارف زاهد پس از مدتی بستری شدن بر اثر بیماری در سحرگاه سه شنبه دوم آبان 1368 به سرای ابدی شتافت.
4. آیتالله حاج آقا سیدحسین موسوی شاهرودی در سال 1273 ﻫ ش در خانوادههاى روحانى در یکى از روستاهاى شاهرود دیده به جهان گشود. علوم مقدماتی را در حوزه علمیه مشهد مقدس فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل به نجف اشرف عزیمت کرد. وى پس از استفاده از محضر اساتید گرانقدرى چون حضرات آیات نائینى و اصفهانى به وطن بازگشت و بنا به دعوت مؤمنین مشهد، در آن شهر مقدس اقامت گزید و در حوزه علمیه مشغول تدریس شد. وی در 8 آبان 1368 در مشهد درگذشت و در دارالسیاده حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
5 . آیتالله حاج شیخ غلامحسین تبریزی در سال 1260ش در یکی از روستاهای شبستر به نام وایقان به دنیا آمد. او که از بازاریهای متدین تبریز و خوشنویس بود، در بزرگسالی به تحصیل علوم دینی روی آورد و در مدرسه طالبیه تبریز به تحصیل علوم دینی مشغول شد.
حاج مهدی سراج انصاری در مقاله «هفتاد و دو روز در قم»، درباره ایشان مینویسد: «یاد دارم سی سال پیش از این که در تبریز، در مدرسه طالبیه مشغول تحصیل و تدریس بودم، یکی از بازاریها که دارای خط خوبی بود، در یکی از حجرات مدرسه جعفریه (متصل به مدرسه طالبیه) به طلاب خوشنویسی آموزش میداد؛ وی ذکاوت و فهم فوقالعادهای داشت. چند ماهی که از این جریان گذشت، محیط مدرسه در نهاد وی تأثیر نمود، ناگهان دیدم که وی از کتاب صرف میر، اولین کتاب تحصیلی حوزه در قدیم، شروع کرده و با نهایت کوشش مشغول تحصیل است. شاید در کمتر از دو ماه بود که دیدم این شخص از من تقاضای تدریس حاشیه ملاعبدالله را نمود. من خیلی تعجب نمودم؛ زیرا از صرف میر تا حاشیه ملاعبدالله اقلاً یک سال درسی فاصله است و نامبرده هنوز دو ماه نبود که خواندن صرف میر را آغاز کرده بود. با این که اشتغالات زیادی داشتم، برای این که او را آزمایش کنم، به تقاضای وی جواب مثبت دادم. چند روزی پیش من کتاب حاشیه را خواند، دیدم خوب میفهمد. از او پرسیدم که از چند کتاب درس میخوانی؟ گفت: از یازده کتاب! خلاصه کلام این که سه سال از مدت تحصیل او نگذشته بود که مدرس اسفار ملاصدرا گردید. وی به همین منوال ترقی نمود و در فاصله هفت، هشت سال به درجه اجتهاد نائل شد و مدتی در حوزههای علمیه قم، نجف و کربلا از استادان بزرگ استفاده نمود و فارغالتحصیل گردید و بالاخره او در مشهد درگذشت. نامش آقا میرزا غلامحسین تبریزی بود و کمتر کسی است که در حوزههای علمیه نجف، کربلا و قم او را نشناسد.»
شیخ غلامحسین تبریزی از جمله علمایی بود که با انحرافات دوران مشروطیت به مقابله پرداخت و در دوران رضاخان نیز یکی از کسانی بود که به مخالفت با او اقدام نمود. ایشان در سال 1312ش، به دلیل شرایط سختی که در تبریز حاکم بود، به مشهد مقدس آمد و کنار فعالیتهای خود، در یکی از شبستانهای مسجد گوهرشاد به اقامه جماعت نیز مشغول شد.
در سال 1314ش، در جریان قیام مسجد گوهرشاد در جریان کشف حجاب رضاخانی، نام ایشان نیز جزو 31 تن علمایی که در این جریان ایفای نقش کردند، به ثبت رسیده است.
در سالهای دهه 1330 و حضور فدائیان اسلام در صحنه سیاسی کشور، شیخ غلامحسین تبریزی در مشهد در زمرهی همراهان آن بود که نشریه «خداپرستی» را نیز در این راستا منتشر نمود.
در جریان نهضت امام خمینی(ره) نیز شیخ غلامحسین تبریزی از جمله علمایی بود که در حمایت از این نهضت، نامهها و تلگرافهایی برای برخی از اشخاص ارسال نمود و در طول نهضت اسلامی از جمله مدافعان آن بود.
ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال 1359ش، در خطبههای نماز جمعه در مسجد گوهرشاد، همواره شعار «حزب فقط حزبالله . رهبر فقط روحالله» را تکرار مینمود. ایشان در خرداد ماه سال 1359ش، از دنیا رفت و در حرم امام رضا (ع) در جوار مرقد شهید هاشمینژاد (ره) به خاک سپرده شد.
ر.ک: برگهایی از تاریخ حوزه علمیه قم، رسول جعفریان، ص ۸۰ و ۸۱، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ مقاله هفتاد و دو روز در قم، به قلم مرحوم حاج مهدی سراج انصاری
6. آیتالله سیدابراهیم علمالهدی، فرزند حاج سیدمحمد علم الهدی در سال 1296 در سبزوار به دنیا آمد. پس از تحصیل دروس مقدماتی و سطوح اولیه در زادگاه خود «سبزوار» و پس از فوت مرحوم والدش به کربلا عزیمت کرد و سطوح عالیه را در محضر مرحوم آیتالله میلانی و مرحوم آیتالله آقامیرزا باقر زنجانی و آیتالله حاج شیخ علی محمد بروجردی و دیگران به پایان رساند. وی در درس خارج فقه و اصول آیتالله میلانی شرکت و از محضر آیتالله خوئی نیز بهرهمند گردید. وی هنگامی که آیتالله میلانی به مشهد عزیمت کرد، بنا به درخواست ایشان به مشهد آمده و تا پایان عمر در این شهر مقدس به تحقیق و تدریس اشتغال ورزید. از تألیفات ایشان میتوان به آیات العقائد و حاشیه بر نهایهالدرایه آیتالله شیخ محمد اصفهانی اشاره کرد. وی در 12 آذر 1378 در سن 82 سالگی در مشهد درگذشت.
7. آیتالله سیدزین العابدین فقیه سبزواری فرزند آیتالله میرزا حسین فقیه سبزواری در سال 1332ق در سبزوار به دنیا آمد. در سن 6 سالگی به همراه پدر، راهی نجف اشرف شد و تا سن 15 سالگی که در آنجا بود، مقدمات علوم دینی را فرا گرفت و همراه پدر به ایران بازگشت و در حوزه علمیه مشهد مقدس ادامه تحصیل داد. پس از درگذشت پدرش، در مسجد گوهرشاد به تدریس خارج فقه و اصول و اقامه جماعت پرداخت.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان شمالی- 1 صفحه 51