برگ بازجویی از طیب فرزند حسین علی شهرت حاجی رضایی
تاریخ سند: 18 خرداد 1343
برگ بازجویی از طیب فرزند حسین علی شهرت حاجی رضایی
متن سند:
س: با تفهیم تبصره زیر ماده 125 آیین دادرسی کیفری هویت خودتان را بیان کنید ج: تفهیم شد نامم طیب فرزند حسینعلی شهرت حاج رضایی 50 ساله شماره شناسنامه 16394 صادره از بخش 6 تهران شغل بارفروش ساکن بخش 6 خیابان خراسان کوچه دارای عیال و اولاد سواد دارم مذهب مسلمان س: متعهد می شوید هرچه سؤال می شود حقیقت را بیان کنید؟ ج: بله تعهد می کنم س: تاکنون از طرف مقامات کیفری و قضایی بازداشت شده اید یا خیر ج: دارم ولی مشمول مرور زمان شده است س: به کدام یک از جمعیتهای سیاسی و باندهای بستگی و یا همکاری دارید بطور کامل بیان کنید.ج: من طرفدار شاه هستم و به هیچ یک از جمعیتهای بستگی ندارم س: در این چند روز عزاداری شما کجا بودید و چه می کردید.
ج: روز شنبه شب تاسوعا دسته راه انداختم و روز تاسوعا روز یکشنبه شب قبل نیزانبار گندم روضه خوانی داشتم دیروز نیز دسته راه انداختم.
س: دسته ای که راه انداخته اید از چه طبقه بودند و چه مسیرها را طی کردید و از چه ساعت شروع و خاتمه پیدا کرد.
ج: صبح روز قتل از انبار غله در خیابان ری میدان شاه خیابان مولوی خیابان بوذرجمهری گلوبندک خیام اعدام و محل اوّلیه ساکنین جنوب شهر از کسبه میدان بودند.
س: از چه ساعتی شروع شد و چه ساعتی خاتمه پیدا نمود.
ج: از ساعت 20 /9 صبح روز قتل حرکت کردیم و تا ساعت 16 همان روز در حرکت بودیم س: جمعیت در چه حد بود ج: در حدود 20000 نفر بود که از دو تکیه به هم ملحق شده بودیم س: این جمعیت را خودتان جمع آوری کردید.
ج: جعیت را خودم دعوت کردم و همه ساله همین کارم است س: معمولا در ایام محرم چند روز روضه خوانی دارید و از چه اشخاصی برای روضه دعوت کردید.
ج: 10 شب اول محرم را روضه خوانی در تکیه دارم واز شیخ باقر نهاوندی و چند نفر دیگر مداحان دعوت نمودم س: در این چند شب روضه خوانی فلسفی روضه خوانی داشته است یا خیر ج: به طور کلی فلسفی در مراسم عزاداری من شرکت نکرده است و کلانتری از جریان اطلاع کامل دارد.
س: شیخ باقرنهاوندی که در این چند شب در مساجد سخنرانی نموده است اطلاع و آشنایی دارید؟ ج: من همه شب به باقر نهاوندی گفته ام که فقط روضه خوانی کند ولی نامبرده در این مدت چندین مرتبه از ورود جینیا لولوبرجیا اظهار تنفر نموده است س: از مداحانی که در این چند شب در تکیه انبار گندم شرکت داشته اند چه اشخاصی را می شناسید؟ ج: 1.
سیدعلی مداح 2.
شیخ اسمعیل 3.
سیّد 4.
گلپایگانی 5.
آقاصالح س: به طوری که اطلاع رسیده شیخ باقر نهاوندی در شبهای تاسوعا و عاشورا در تکیه انبار گندم مطالبی علیه دولت اظهار نموده و مردم بر علیه دولت تحریک نموده است.
که صبح روز عاشورا جمعیت شرکت کننده از تکیه انبار گندم در تظاهرات چند روزه شرکت و باعث اخلال نظم عمومی و حمله به قوای دولتی شده اند در این مورد چه می گویند ج: شیخ باقر نهاوندی شب تاسوعا در تکیه شرکت نکرد و شب قتل نیز در روی منبر علیه ورود جینیا سخنرانی نموده و در مورد شعبان جعفری نیز اظهار نموده که رفته است دست جینیا را بوسیده و یک قالیچه به نامبرده هدیه داده و حالیه عزادارای می کند در این خبر نیز سرهنگ نشاط افسر سازمان امنیت شرکت داشته است.
س: قبول دارید که اظهارات باقر نهاوندی که بنا بر دعوت شما در تکیه انبار گندم سخنرانی کرده است باعث تحریک مردم شده و مناسب نبوده است و روز قتل1 نیز مردم را به طرف باشگاه جعفری حمله و باعث خسارات جانی و مال شده اند و علاوه بر این که به دستور قوای انتظامی در مورد متفرق شدن توجهی ننموده اند به نیروهای انتظامی حمله کرده که نتیجه باعث قتل و غارت گردیده اند.
ج: من با نظر و موافقت کلانتری 6 به خاطر بازدید از دسته رمضان یخی از تکیه خارج شدیم و جمعیت را خودم هدایت نمودم و با این که به من اطلاع رسید که عده ای قصد دارند در مسجد حاجی ابوالفتح تظاهر نماید معذالک من با دستور کلانتری 6 و 15 مسیر همه ساله خود را از بوذرجمهری و دسته رمضان یخی را نیز در میدان مولوی دیدم و جمعیت را ساعت 4 بعد ازظهر تکیه نهار دادم س: چه اشخاصی از کسبه میدان و خیابانهای مولوی در تظاهرات چند روزه اخیر شرکت نمودند؟ و چه کسانی آنان را تحریک نموده اند مشخصات کامل آنان را بیان نمایید.
ج: من اطلاعی ندارم ولی به من خبر دادند عباس حسینی کار انبار غله بارفروشی دارد.
حاجی شمشاد بارفروشی میدان حاجی علی توسلی بارفروش محمود ورقی محمد باقری معروف به قمی حبیب قمی سیدعلی کاشی بارفروش میدان انبار غله با ساکنین دولاب که به میدان سبزی دارد از ملحق و در تظاهرات شرکت نمود س: طبق اطلاع باقر نهاوندی در شب قبل در تکیه انبار گندم مطالبی علیه دولت اظهار و به جمعیت حاضر درتکیه اظهار داشته است که شما باید پرچم اسلام را حفظ کنید و جمعیت را تحریک نمود که در تظاهرات شرکت و به نفع خمینی شعار بدهید.
ج: در 10 شبی که من عزاداری داشتم این مطالب گفته نشد ولی در شب 11 محرم که عزاداری مربوط به حاجی علی نوری صاحب تکیه و بازرس میدان بود نهاوندی این اظهارات نموده و نوری تصمیم داشته است که فلسفی را نیز دعوت نماید س: شما در عزاداری حاجی علی نوری شرکت داشته اید یا خیر و اگر شرکت داشته اید چه مطالبی شنیدید و چه اشخاصی برای روضه خوانی دعوت داشته اند ج: فقط یک شب عزاداری داشت که از فردای آن نیز این تظاهرات صورت گرفت و من در این عزاداری شرکت نداشتم س: چه اطلاعی از وضع تظاهرات و شرکت حاجی علی نوری در جمعیت های تظاهرات دارید ج: من هیچ گونه اطلاعی از عزاداری حاجی علی نوری ندارم س: محل سکونت حاجی علی نوری را به طور مشخص بیان کنید.
ج: میدان انبار غله حاجی علی نوری در خیابان اسمعیل بزاز کوچه صفر قصاب ساکن است س: چه اشخاصی در آتش سوزی و تخریب پاسگاه جنوب دست داشته اند آیا شما در این چند روزه با شعبان جعفری تماس داشته اید یا خیر ج: من خودم با شعبان جعفری رفیقم (!!) و از 6 ماه قبل که در عروسی دخترم دعوت داشت دیگر او را ندیدم و حتی به عزاداری من نیز شرکت نداشته است.
س: نظر کسبه میدان به طور کل با اعلامیه های صادره از طرف خمینی و سایرین چیست؟ و شما چه اطلاعی از این فرمان دارید آیا خود شما از اعلامیه های خمینی پیروی می کنید یا خیر ج: من اطلاعی از نظر همه میدان ندارم و به طور کلی کسبه میدان به اعلامیه های خمینی توجهی ندارندو خود من هم تمام زندگیم را در راه شاه دادم و در چند روز گذشته که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به شرکت واحد تشریف فرما شدند من چندین نفر از کسبه مولوی و میدان را جهت استقبال از شاه به شرکت واحد آوردم و حتی دخترم دسته گلی به شاه تقدیم داشت و چند روز پیش به شعبان جعفری پیشنهاد نمودم که اگر احتیاجی به میوه جهت تقدیم به جمعیت دارد من حاضرم همه گونه همکاری و مساعدت بنمایم و من حتی اطلاع کامل دارم که علی رمضان یخی در این تظاهرات شرکت نداشته و من همچنین فدایی شاه بودم و هستم و حاضرم تمام زندگیم را در راه شاه بدهیم و این مطالب را بدون ترسی و هراسی از هیچ کس بیان می کنم و اصولاً از این عمل چند روز محرم نیز نفرت دارم و من بدون اطلاع از سوابق باقر نهاوندی نامبرده را دعوت نمودیم و کلانتری محلّ و سازمان امنیت نیز از جریان عزاداری و سخنرانی من اطلاع دارند و من شب قبل نیز به نهاوندی تلفن کرده بودم که مطالبی علیه دولت نگوید و در تمام تظاهرات به نفع شاه شرکت داشتم و مردم را به دادن رأی مثبت به مواد ششگانه پیشنهادی شاه دعوت نمودم و تاآنجا که مقدور بوده است خدمت کردم س: اظهارات خودتان چگونه گواهی می کنید ج: امضا می کنم
توضیحات سند:
1ـ مرحوم شهید حاج مهدی عراقی در رابطه با نقش مرحوم طیب در جریان عزاداری ها چنین می گوید: مسأله محرم پیش آمد و نیروها برای محرم بسیج شد قرار شد که حاج آقا(حضرت امام خمینی) یک دستور برای روحانیون و دستور دیگری برای مداحها بدهد.دو دسته دیگر از مسجد حاج ابوالفتح حرکت می کرد 1- دسته طیب 2- دسته رمضان یخی فکر شد شاید دولت از آنها استفاده کند.
نقشه کشیده شد که با هر دو تماس حاصل شود با مسیح خان -برادر طیب- ملاقات شد به او گفته شد: منزل آقا بودیم صحبت طیب شد و گفتیم:« این دسته ای که ما می خواهیم راه بیندازیم شاید طیب مزاحم شود» آقا گفت:«نه آنها علاقمند به اسلام هستند» توسط مسیح که تلفن کرد به طیب ما بعد از ظهر نزد طیب رفتیم ماوقع را گفتیم طیب گفت: جریان عید نیز می خواستند از ما استفاده کنند قبول نکردیم و 100 تومان به پسرش -اصغر- داد که عکس آقا (امام خمینی) را بخرد و در تکیه بزند.
دهنوی - قیام خونین پانزده خرداد صفحه 182 1ـ بازجویی های مرحوم طیب نگاهی به بازجویی های مرحوم طیب نشان می دهد که آن مرحوم برای حفظ اسرار نهضت از ابتدا تا انتها تلاش کرده و تنها اطلاعاتی دست دوم به مأمورین شاه داده است به طور مثال از همان ابتدا اعلام نموده تمامی این مسایل دروغ است و وی فردی شاه دوست است و پس از آن که مأمورین امنیتی این سخنان را نپذیرفته اند و مجبور به مواجهه با دیگر متهمان شده است، تنها اسامی کسانی را گفته که کاملا مشهور بوده اند.
امّا بطور مثال از شخصیتی چون مرحوم شهید عراقی که از اصلی ترین افراد شاخص برای برگزاری چنین تظاهرات بوده هیچ نامی به میان نیاورده است.