مطالب زیر گزارشی است که مأمور ویژه درباره تشکیل کنگره جبهه ملی در سال جاری و هدف و علت آن با تماس با سران جبهه ملی در تهران کسب نموده است.
مطالب زیر گزارشی است که مأمور ویژه درباره تشکیل کنگره جبهه ملی در سال جاری و هدف و علت آن با تماس با سران جبهه ملی در تهران کسب نموده است.
متن سند:
رونوشت گزارش خبر شماره 8388/م الف 11 – 22 /8 /1341 منبع خبر مأمور ویژه نیکخواهمطالب زیر گزارشی است که مأمور ویژه درباره تشکیل کنگره جبهه ملی در سال جاری و هدف و علت آن با تماس با سران جبهه ملی در تهران کسب نموده است.
هدف . کنگره جبهه ملی که به تقلید از تمام احزاب بزرگ جهان تشکیل میشود، بنا به گفته آقای اللهیار صالح به منظور هماهنگ کردن و نزدیک نمودن و در ضمن آشنایی سران جبهه با یکدیگر می‌باشد. ضمناً در این کنگره مشکلات و موانع و یا فعالیت‌ها و میزان آن و مقایسه آن با سالهای قبل مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد و سران جبهه مجبورند مطالب تازه و ارزنده‌تری پیشنهاد و مطرح نمایند و در ضمن مردم و آن کسانی که چشم به فعالیت‌های جبهه ملی دوخته‌اند متوجه می‌شوند که سران جبهه بیکار نبوده بلکه زمان و مقدرات آن است که در نحوه فعالیت آنها تغییراتی می‌دهد. روی این اصل و با در نظر گرفتن موقعیت کنونی و خفقانی که به گفته سران جبهه وجود دارد، کوشش میشود که در کنگره امسال کلیه برنامه‌ها اجرا شود که از هر جهت بی‌نظیر و با ابهت باشد. برای این منظور کنگره از تمام اعضاء شورای اجرائیه جبهه در تهران، بعلاوه شورای سیاسی و تمام اعضاء کمیته دانشگاه تهران و با شرکت یک عضو از اعضاء کمیته هر دانشکده و شرکت یک عضو از کمیته‌های مختلف کارگری و غیره از اعضاء و طرفداران تهران و از استان‌هایی که دانشگاه در آنجا وجود دارد، با شرکت حداقل 8 نفر از هر استان که 6 نفر از اعضاء کمیته ایالتی و 2 نفر از دانشجویان خواهند بود، تشکیل خواهد شد و ضمناً از استان‌هایی که رسماً کمیته ایالتی تشکیل نشده است، چند نفر با نظر اعضاء کمیته اجرائیه انتخابات خواهند شد. نفراتی که بایستی انتخاب شوند باید کوشش شود که از اعضاء احزاب به طور تساوی و افراد منفرد باشند و نظر کمیته ایالتی در انتخاب آنها دخالت تام دارد، مثلاً از مشهد آقایان زیر انتخاب شده‌اند:
1 . آقای دکتر فضلی‌نژاد از حزب مردم ایران 2 . آقای حسنعلی صارم کلالی1 از حزب ملت ایران 3 . آقای طاهر احمدزاده2 از افرادی که مشخص ننموده‌اند طرفدار حزب ایران هستند 4 . آقای جواد مادرشاهیان از طرفداران جبهه بدون وابستگی به هیچ دسته‌ای 5 . آقای محمدمهدی صمدی بیرجندی از حزب ایران بیرجند 6 . محمود دل آسائی 7 . عبدالوهاب بنانی از دانشکده پزشکی و ادبیات. در ضمن آقای بنانی به واسطه آنکه آموزگار می‌باشد و آقای دل‌آسائی به علت اینکه عضو کمیته ایالتی است با شرکتشان در کنگره مخالفت شده است، ولی کمیته مرکزی طالب است که مخصوصاً آقای بنانی در جلسات شرکت نمایند.
در جلسه‌ای که شب یکشنبه 2 /8 /41 از ساعت 19 در منزل آقای بنانی با شرکت طرفداران حزب ایران تشکیل شده بود، آقای بنانی راجع به این موضوع که ممکن است ساواک و اداره فرهنگ با مرخصی و رفتن او به تهران مخالفت کنند صحبت و قرار شد آقای وظیفه‌دان به جای وی در جلسات شرکت نماید و در ضمن چون آقای دکتر سنجابی اخیراً به جای آقای کشاورزصدر به سمت تبلیغات و انتشارات جبهه تعیین شده‌اند و آقای تاج متصدی و موزع اعلامیه‌های جبهه ملی در مشهد مدعی می‌باشد که تاکنون در حدود 5 تومان برای اعلامیه داده و پول این اعلامیه‌ها از مرکز حواله نشده است، مقرر شد که به جای ایشان شخص دیگری به سمت رابط بین تهران و مشهد تعیین و به آقای دکتر سنجابی معرفی شود.
ضمناً چون آقای بازرگانی دبیر دبیرستانهای مشهد و آقای محسن محسنیان از اعضاء کمیته ایالتی می‌باشند، به علت طرفداری از نهضت آزادی حاضر نیستند مثل سابق با کمیته جبهه ملی همکاری کنند و همیشه به اعضاء جبهه خرده می‌گیرند و انتقاد می‌کنند، قرار شد که پس از تشکیل کنگره به جای دو نفر مزبور افراد دیگری انتخاب شوند و رسماً به کار گمارده گردند و مخصوصاً آقای دکتر فضلی‌نژاد که بایستی به جای آنها از آقایان دکتر مویدی دانشیار دانشکده ادبیات و به جای دیگری از آقای دکتر میردامادی استفاده شود و برای این منظور قرار شد آقای بنانی جهت مذاکره در این باره با آنها تماس و موافقت آنها را جلب نماید.
راجع به کمیته دانشگاه که قرار بود به طور موقت تشکیل بشود چون هنوز سه نفر از دانشکده ادبیات حاضر نشده‌اند رسماً این کار را قبول نمایند، انتخاب اعضاء مرتباً به تعویق می‌افتد و طبق آخرین گزارشی که آقای ابوالفضل غفوری به کمیته ایالتی داده است، دانشکده ادبیات به هیچوجه آمادگی ندارد و فقط چند نفر از قبیل آقایان خزیمه حسین سروقد دانشجوی سال سوم تاریخ و جغرافیا و آقای مستعانی از همین رشته و آقای لشگری از انگلیسی و آقای جلیلی دانشجوی سال سوم رشته فرانسه حاضر به همکاری شده‌اند که تحقیق در مورد نامبردگان از طرف کمیته ایالتی شروع شده است و در صورتی که اطمینان به محکم بودن عقاید و پایبند بودن به اصول آنها محرز شود، انتخاب خواهند شد و از دانشکده پزشکی آقایان تقی دادستان . ابوالفضل احمدپناه . صابری . ابوالفضل غفوری . کاظم غفاری کاندید شده‌اند و کوشش میشود که هر چه زودتر این کمیته موقت تشکیل شود و جلساتی مخصوصاً برای تربیت دانشجویان ادبیات تشکیل گردد و در ضمن قرار شد دانشجویان پزشکی به طور انفرادی این مطالب را با دانشجویان ادبیات در میان گذارند و آنها را مستعد نمایند تا اگر واقعه‌ای پیش آمد، دانشجویان ادبیات لااقل مثل سال گذشته و به همان اندازه با جبهه و دانشجویان پزشکی همکاری کنند و چون آخرین ضرب الاجل کمیته اجرائیه مرکز به دانشگاه تهران نسبت به اخراج چهار دانشجوی دانشگاه تهران تا 2 آبان بوده است و قرار بود که دانشجویان تهران از روز 2 آبان به کلاسها نروند، قرار شد که موقتاً هیچ تصمیمی در خراسان و دانشگاه‌های شهرستانهای ایران چه به عنوان همدردی و چه به عنوان دیگری انجام نشود تا وقایعی مثل سال قبل روی ندهد و مخصوصاً منجر به اخراج عده‌ای از دانشجویان نگردد و در ضمن کمیته اجرائیه مرکز هم به کمیته سیاسی دانشگاه تهران دستور داده است که تظاهراتی به هیچوجه نباید صورت گیرد که منجر به دخالت نیروی انتظامی شود، بلکه باید با حاضر شدن به کلاسها و شرکت نکردن در جلسات درس منظور را عملی نمود و دانشجویان اخراجی را مجدداً به کلاسها بازگردانند.
درضمن آقایان ظریف و مجیدی از دانشسرایعالی، آقای قره‌گوزلو از علوم، آقای برلیان از دانشکده پزشکی تهران، آقای بنی‌صدر از . دکترای سیاسی، آقای ارفع‌زاده از دانشگاه تهران جهت شرکت در کنگره جبهه ملی انتخاب شده‌اند. همچنین از کارگران آقایان شاه‌‌حسینی . ضیائی . موسوی جهت شرکت در کنگره انتخاب شده‌اند. رونوشت برابر اصل است. اصل در 121111 به پرونده اللهیار صالح به کلاسه 23 ضمیمه و ارائه فرمائید. 27 /9 /41
توضیحات سند:
1. حسنعلی صارم کلالی در سال 1304 در مشهد به دنیا آمد. پس از شهریور 1320، در بین سالهای 1324 الی 1325، با تعدادی از دوستانش مانند محسن پزشکپور و علینقی عالیخانی، گروهی به نام «انجمن» را تأسیس نمود؛ که در سال 1326، تبدیل به «مکتب پان ایرانیسم» گردید، که پس از مدتی، داریوش فروهر نیز به آن پیوست. در سال 1327، کلالی به همراه داریوش فروهر «حزب نبرد ایران» را تشکیل داد و بر اساس آن، در سال 1330، حزب ملت ایران بر بنیاد پان‌ایرانیسم شکل گرفت. حزب ملت ایران هنوز در مراحل ابتدائی تشکیل بود که به انشعاب رسید و گروهی با جدائی از آن، «حزب پان‌ایرانیست» را تأسیس نمودند. پس از این انشعاب، کلالی دبیر حزب ملت ایران شد، ولی به علت اشتغالات کشاورزی که در مشهد داشت، به شهر خود بازگشت و داریوش فروهر جایگزین وی شد.کلالی همواره با حزب ملت ایران در ارتباط بود و در سال 1340 نیز به عضویت کمیته مرکزی برگزیده شد. وی در سال 1390 در مشهد از دنیا رفت.
2. طاهر احمدزاده هروى، فرزند محمود، در سال 1300 ﻫ ش در مشهد متولد شد. شغل وى مالک و تاجر ثبت شده و گفته‌اند که در گذشته به کار کشاورزى اشتغال داشته است. وى در تاریخ 17 /10 /1341 به عنوان نماینده جبهه ملى مشهد، در کنگره این جبهه در تهران شرکت کرد. در تاریخ 21 /10 /1344 دستگیر و به 10 ماه حبس عادى محکوم شد. گزارش مورخه 24 /1 /47 وى را چنین معرفى کرده است: «نامبرده یکى از اعضاء موثر و فعال جبهه ملى و مؤسس و سخنگوى کانون نشر حقایق اسلامى در مشهد بوده و در زمان حکومت دکتر مصدق از سران نهضت ملى استان خراسان محسوب مى‌شده و به دلیل اینکه شخصى ثروتمند است در پیشبرد مقاصد جبهه ملى از هیچ‌گونه کمک مالى فروگذار نمى‌کرده.» احمد زاده در سال 1350 مجدداً دستگیر و به ده سال حبس مجرد محکوم شد. در این دوران سازمان عفو بین‌الملل از کشورهاى مختلف از جمله آلمان و کپنهاک پی‌گیر بخشودگى وى بودند. دو تن از فرزندان وى بنام مجید و مسعود که داراى مرام کمونیستى بوده و در جریان سیاهکل فعالیت داشتند، اعدام و دختر وى بنام مستوره به اتهام فعالیت‌هاى کمونیستى به زندان رفته است. پس از اوج‌گیرى انقلاب اسلامى، او نیز در تاریخ 3 /8 /57 آزاد شد و در تاریخ 4 /10 /57، عضویت وى در شوراى جبهه ملى تصویب گردید. وى پس از پیروزى انقلاب اسلامى مدتى استاندار خراسان بود. احمدزاده در مرداد 1361 به جرم حمایت از سازمان منافقین بازداشت شد و در 1365 از زندان آزاد گردید. وی در آذر 1396 درگذشت.