تاریخ سند: 29 شهریور 1357
[بولتن ویژه]
متن سند:
سند شماره (760)
[بولتن ویژه] 29 /6 /57
در اجراى اوامر صادره در مورد آزاد ساختن محکومین ضدامنیتى و کسانى که به اتهامات ضدامنینى بازداشت و هنوز راى دادگاه درباره آنان صادر نگردیده و همچنین معاودت افراد تبعیدى به محلهاى سکونت اصلى خود، بررسیهاى لازم به عمل آمده و نتیجه ذیلاً به استحضار مىرسد:1
1ـ ضوابط درباره افرادى که مىتوانند مشمول عفو واقع شوند:
از آنجایى که آزاد کردن کلیه زندان ضدامنیتى با درجات متفاوت، میزان جرائم ارتکابى، وابستگیهاى گروهى و تعصبات مسلکى، به مصلحت نمىباشد، ضوابطى در این زمینه مورد عمل قرار گرفته، مبنى بر این که:
الف ـ محکومین در طول فعالیت خود، اعتقادى به اقدامات مسلحانه در شرایط فعلى نشان ندادهاند و صرفا به جرم داشتن و تبلیغ عقاید کمونیستى دستگیر شدهاند. (غیر از آنهایى که داراى کارائى موثر در سازماندهى هستند)
ب ـ کسانى که در جریان تظاهرات دستگیر شدهاند و وابسته به گروههاى تروریست نبودهاند.
پ ـ افرادى که به نحوى مراتب ندامت آنها به ثبوت رسیده است.
ت ـ کسانى که در سنین بالا بوده و متکفل مخارج عائله سنگین هستند.
ث ـ افسران سابق سازمان نظامى حزب منحله توده و بقایاى فرقه دموکرات آذربایجان که هنوز در زندان بسر مىبرند.
ج ـ کسانى که محکومیت آنها به جرم مبادله و مطالعه کتب و نشریات مضره متکى بوده است.
ح ـ افرادى که داراى بیماریهاى صعبالعلاج هستند و ادامه نگاهدارى آنها در زندان به مصلحت نیست.
چ ـ افرادى که به طریقى مورد توجه محافل بینالمللى هستند.
خ ـ افرادى که بیش از 32 مدت محکومیت خود را گذرانیدهاند، با ملحوظ داشتن شرایط دیگر.
کلیه زندانیانى که وضعیت آنها منطبق با موارد بالا مىباشد، به شرح لیست شماره یک پیوست شامل 1133 نفر در شرایط کنونى مىتوانند مشمول عفو ذات ملوکانه واقع و از زندان آزاد شوند (نام روحانیون و وعاظ و طلاب در ردیفهاى آخر لیست مىباشد)
2ـ محکومینى که آزادى آنها به هیچوجه به مصلحت به نظر نمىرسد:
این افراد کسانى هستند که به دلیل شرکت در عملیات تروریستى و خرابکارانه و یا وابستگى به اقدامات براندازى شدید، حداقل باید دوران محکومیت مقرره را بگذارنند و عبارتند از :
الف ـ افراد شناخته شده و متعصب گروههاى تروریست.
ب ـ کمونیستهائى که داراى قدرت سازماندهى و نفوذ تشکیلاتى مىباشند.
پ ـ افرادى که داراى بستگان متوارى و ملحق شده به گروههاى تروریست هستند و یا کسانى از آنها در جریان چنین فعالیتهائى معدوم شدهاند.
ت ـ افرادى که در ضدیت با رژیم قانونى کشور تعصب مىورزند.
ث ـ کسانى که اگر چه مدت محدودى از محکومیت آنها باقى مانده اما قرائن و اطلاعات موجود حاکى از خطرات ضدامنیتى ناشى از آزادى آنها مىباشد.
اسامى این افراد شامل 627 نفر به شرح لیست شماره 2 پیوست از عرض مىگذرد.
3ـ افرادى که در بازداشت مىباشند و مدارک کافى براى تعقیب آنان در دست مىباشد
وضع این افراد اگر چه هنوز در مرحله تحقیق و رسیدگیهاى مقدماتى قضائى مىباشد، معهذا مدارک و مستندات کافى علیه آنها در دست مىباشد و اسامى آنها به شرح لیست پیوست شماره 3 شامل 95 نفر تقدیم مىگردد.
4ـ افرادى که بازداشت مىباشند و داراى درجات خفیفى از فعالیت مضره بودهاند:
این دسته افراد، متهمینى هستند که یا مدارک کافى علیه آنها در دست نیست و بر مبناى اطلاعات رسیده از منابع و یا حضور در تظاهرات دستگیر شدهاند و یا آنکه مدارک موجود بحدى نیست که سبب محکومیتهاى سنگینى براى آنان باشد اسامى این عده به شرح لیست به پیوست شماره 4 شامل 448 از عرض مىگذرد.
5ـ وعاظ، طلاب و افراد اخلالگر تبعیدى به نقاط مختلف کشور:
این گروه افراد که اسامى آنان شامل 54 نفر در لیست پیوست شماره 5 تقدیم گردیده، کسانى هستند که طى یک سال اخیر مبادرت به تحریک مردم به اخلال و آشوب نموده و بر حسب تصمیمات کمیسیون امنیت اجتماعى شهرهاى مختلف کشور، به اقامت اجبارى در نقاط دیگر محکوم شدهاند.
نظریه :
در اجراى اوامر صادره لیست محکومین که در نظر است آزاد شوند، تهیه و تقدیم گردیده، اما توجه به نکاتى در رابطه با ترخیص اینگونه زندانیان ضرورى به نظر مىرسد.
1ـ افرادى که فعلا به عنوان محکوم در زندان بسر مىبرند، کسانى هستند که هرگز تقاضاى عفو و بخشودگى نکردهاند و لذا به ندرت مىتوان آنان را منصرف از عقاید گذشته و پشیمان نسبت به جرائم ارتکابى دانست.
2ـ افراد مذکور هر یک به دلیل ارتکاب جرائم ضدامنیتى با مشکلات فراوانى که در امر مبارزه با عوامل مخفى در فعالیتهاى براندازى وجود دارد، شناخته و دستگیر و به قانون سپرده شدهاند. با سهولتى که در آزاد شدن احساس مىکنند، جرىتر خواهند شد و بار دیگر به فعالیتهاى شدیدترى با همراهى افراد جدیدى روى خواهند آورد.
3ـ خیلى از این افراد در زندان از عوامل تروریست تأثیر پذیرفته و پس از آزادى از زندان به تروریستها ملحق خواهند گردید.
4ـ در حال حاضر امکانات مراقبتى و تعقیبى براى آن عده از عوامل منحرف و تروریست شناخته شده، وجود ندارد و طبیعى است که براى کنترل افرادى از این عده کثیر که آزاد مىشوند و حتما ضرورت دارد تحت مراقبت باشند، امکانى در اختیار نمىباشد.
5ـ با حضور آزادانه این افراد در جامعه و الحاق آنها به گروههاى تروریست و شروع به فعالیتهاى براندازى، جامعه با بحران ضدامنیتى شدیدى مواجه خواهد گردید.
مراتب جهت استحضار خاطر خطیر ملوکانه از شرف عرض مىگذرد، صدور هرگونه اوامرى موکول به اراده سنیه مبارک مىباشد.
از شرف عرض پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر گذشت
مقرر فرمودند
1ـ این گزارش به نخستوزیر ارائه گردد.
2ـ موافقت فرمودند محکومین مسن و همچنین محکومینى که مدت کمى از زندان آنها باقى است آزاد گردند.
3ـ لیست اسامى زندانیان معمم در اختیار نخستوزیر قرار گرفته شود.
سپهبد مقدم 29 /6 /57
توضیحات سند:
1. بولتنى که پیش رو دارید بولتنى ویژه به شماره 7333 /312 و تاریخ 29 /6 /1357 با عنوان «درباره: آزادسازى محکومین ضدامنیتى از زندان» تهیه شد. در این بولتن ساواک نظرات کارشناسى خود را درباره گروههاى مختلف زندانیان سیاسى جهت آزادى اعلام مىکند و در نهایت محمدرضا پهلوى نظر خود را در انتهاى آن مىنویسد. صفحه اول این بولتن که شامل مشخصات یادشده است در اینجا نیامده است.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، روزشمار استان مازندران(ساری)، جلد 1 صفحه 565