تاریخ سند: 21 خرداد 1342
موضوع : نطق شاهنشاه در همدان
متن سند:
شماره : 921/ بخش 312 تاریخ : 21 /3 /42
موضوع : نطق شاهنشاه در همدان
نطق مقام سلطنت در همدان در روزهاى اخیر مورد بحث در بین طبقات مختلف مردم است و همه کس میگویند این نطق بهترین و سلیسترین بیانات شاهنشاه در سالهاى اخیر بوده است. دکتر صفوى از بین پزشکان و سیاح سپانلو از بین فرهنگیان قدیمى و احمد آرامش 1 از بین رجال میگفتند نطق شاهنشاه در عین حالیکه بسیار سلیس بود داراى نقطه ضعفى بشرح زیر بود:
1ـ مقام سلطنت اینکه در نطق خود اشاره کردند که عبدالناصر موجبات تحریک و اغتشاش را در ایرانفراهم-ساخته هم موجب سرشکستگى ایران در افکار جهانیان شده و میگویند پایههاى اجتماعى ایران بقدرى سست است که عبدالناصر آفریقائى قادر باخلال در کار ایران است و علاوه بر این شخصیت عبدالناصر از لحاظ بینالمللى بالا میرود و براى او قدرتى فوق العاده قائل میشوند کهدر جلب کمک کشورهاى بزرگ براى کشور مصر کاملاً موثر میباشد.
2ـ نقطه ضعف دیگرى که براى بیانات ملوکانه قائل شدهاند این است که فرمودند مردم با دریافت 25 ریال باین آشوب که خطر مرگ براى آنان در بر داشت دست زدند و این امر نشان میدهد فقر عمومى در ایران تا چه رسیده که افراد براى 25 ریال جان خود را بخطر میاندازند و یا از دست میدهند.
توضیحات سند:
1ـ احمد اشترى که بعدها نام فامیل خود را به آرامش تغییر داد پسر محمد على اشترى است که در سال 1287 ش در یزد متولد شد. احمد آرامش پس از اتمام تعلیمات مقدماتى در یزد براى گذارندن دوره دبیرستان به تهران آمد و سپس براى تکمیل تحصیلات خود وارد کالج، آمریکایى تهران شد و مدتى بعد کارمند وزارت راه شد. وى در سال 1318 ریاست اداره طرق و شوارع شهسوار را به عهده گرفت و تا سال 1320 که به وزارت پیشه و هنر انتقال یافت در آن سمت بود و در سال 1324 به معاونت وزارت پیشه و هنر انتخاب شد. احمد آرامش متعاقب تأسیس حزب دموکرات ایران به رهبرى قوام السلطنه به عضویت کمیته تبلیغات حزب در آمد. پس از سقوط کابینه قوام السلطنه احمد آرامش خانه نشین شد و تا سال-1339 که به سفارش جعفر شریف امامى (برادر همسرش) و تایید شاه، به سمت وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه منصوب گردید. در سال 1334 احمد آرامش اقدام به تأسیس گروه کوچک سیاسى به نام «ترقیخواهان ایران» کرد و پس از سقوط کابینه شریف امامى و به قدرت رسیدن دکتر على امینى با نگارش مقالات مختلف و همکارى همفکران خویش در گروه ترقیخواهان به مخالفت با حکومت جدید برخاست و در نتیجه در هشتم تیر ماه 1340 دستگیر و در مجموع سیزده روز در زندان به سر برد.
قسمتهاى دیگر فرمایشات ملوکانه مورد تایید طبقه روشنفکر بیطرف بود و
مخصوصا عناصر چپى از اینکه شدت حملات متوجه روحانیت بود و نامى از امپریالیسم سرخ برده نشد بسیار خوشحال بنظر میرسند.
بخش مذهبى 23 /3 /42
در پرونده تظاهرات 15 خرداد بایگانى شود. شهابى
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 3 صفحه 202