موضوع : 29/11/36
تاریخ سند: 29 بهمن 1356
موضوع : 29/11/36
متن سند:
گزارش خبر روز شنبه 29 /11 /36 تمام مغازه های قم بمناسبت عزای ملی تعطیل بود و حتی در محلات شهر هیچ مغازه ای باز نکرده بود غیر از نانوائی و قصابی که این دو صنف میگفتند آیات بما اجازه بستن نداده اند.مردم قم از صبح بطرف مسجد اعظم سرازیر شدند ولی در مسجد مذکور اعلام شد که آیات هر یک در منزل خود جلوس کرده و مجلس فاتحه گرفته اند لذا اینجانب ابتدا به منزل آیت اله نجفی مرعشی رفتم ایشان در حسینیه مجلس گرفته بود و قرآن تلاوت میشد.
سپس به منزل آیت اله شریعتمداری رفتم.
در منزل ایشان هم مجلس فاتحه بود و قرآن تلاوت میشد.
در منازل سید صادق روحانی و گلپایگانی هم بهمین شکل مجلس فاتحه بود.
پس از مدتی سید احمد کلانتر بمنزل آیت اله شریعتمداری آمده و گفت آقایان مراجع همگی در مسجد اعظم آمده اند شما هم بیائید لذا آیت اله شریعتمداری هم روانه مسجد اعظم شد.
در آنجا بطوری که گفته شد اول شخصی بنام بشارت سخنرانی کرده بود سپس رضوانی شیرازی مشغول سخنرانی بود که آیت اله شریعتمداری وارد مجلس شد.
رضوانی در سخنرانی خود چند موضوع را خواستار شد که یکی از آنها نابودی خاندان پهلوی بود و جمعیت با صدای بلند میگفتند صحیح است1 و پس از وی سید احمد کلانتر صحبت کرد اول گفت من از طرف آیت اله شریعتمداری آمده ام تا از همه شما تشکر کنم و افزود همه مراجع هدفشان یکی است لذا نام هرکدام را میبرم صلوات ختم کنید (قبلاً بمحض بردن نام خمینی جمعیت صلوات میفرستادند ولی از امروز با ابتکاری که کلانتر بخرج داد نام هریک از مراجع برده میشد صلوات میفرستادند) و سپس در باره مجاهدان در صدر اسلام گرفته تا این زمان از همه تعریف و تمجید کرد و از خمینی بنام امام خمینی نام برده و از وی تجلیل زیاد کرد و در پایان از دولت خواستار چند مطلب شد 1 ـ بازگشت فوری زعیم عالیقدر آیت اله العظمی خمینی که جمعیت سه مرتبه با گفتن صحیح است حرفهای او را تائید میکردند 2 - برگشت سریع تبعید شدگان از مدرسین و بازاریها مخصوصا ناصر مکارم شیرازی (صحیح است جمعیت سه مرتبه) 3 ـ آزادی کلیه زندانیان سیاسی مخصوصا منتظری (صحیح است جمعیت سه مرتبه) 4 - رعایت کلیه قوانین اسلامی مخصوصا حجاب (صحیح است سه مرتبه).
مجلس مذکور در ساعت 1200 بدون سر و صدا خاتمه یافت و جمعیت آرام پراکنده شدند.
در این مجلس حدود 20 هزار نفر شرکت داشتند و آیات قم بترتیب ورود به مجلس عبارت بودند 1 ـ آیت اله نجفی مرعشی 2 ـ آیت اله سید محمد وحیدی 3 ـ آیت اله سید صادق روحانی 4 ـ آیت اله شریعتمداری 5 ـ آیت اله شیخ هاشم آملی 6 ـ آیت اله گلپایگانی 7 ـ آیت اله آقا مرتضی حائری که از این عده نجفی مرعشی و گلپایگانی چند دقیقه ای نشستند بعد رفتند ولی بقیه تا آخر مجلس حضور داشتند.
بعد از ظهر همین روز ساعت 5 /3 نیز همین مجلس مجددا تشکیل گردید.
ابتدا یکنفر دانشجو سخنرانی کرد که شناخته نشد و سپس احمد کلانتر سخنرانی کرد و همان مطالب صبح را مجددا تکرار کرد.
جمعیت عصر بیشتر از صبح بود ولی چون صبح آیات در مجلس بودند مجلس شور دیگری داشت.
در بین مجالس صبح و عصر مرتب مردم را به آرامش دعوت میکردند لذا بعد از ظهر هم مجلس با آرامش خاتمه پذیرفت و جمعیت مسجد اعظم را ترک کردند.
ضمنا در مجلس عصر در مسجد اعظم در حدود دو هزار نفر زن هم حضور داشتند.
نظریه شنبه ـ نظری ندارد.
نظریه یکشنبه ـ مفاد گزارش صحیح است برابر اطلاع از طریق منبع 1585 ابتدا آیات قصد شرکت در مسجد اعظم را نداشته اند ولی در مقابل فشار طلاب ناگزیر شرکت کرده اند ابتدا سید صادق روحانی با شریعتمداری تلفنی صحبت کرده و از وضع مسجد اعظم و نحوه سخنرانیهای سخنرانان اظهار نگرانی کرده و از شریعتمداری میخواهد که از ادامه اینگونه سخنرانیهای حاد جلوگیری کند شریعتمداری وقتی متوجه وخامت اوضاع میشود به سید احمد کلانتر پیغام میدهد که به مسجد اعظم رفته و جمعیت را دعوت به آرامش کند که نامبرده هم بهمین نحو عمل مینماید لذا تلفنی با گلپایگانی تماس میگیرد گلپایگانی هم در اثر فشار طلاب از منزل خود خارج و گویا در بیمارستان مخفی شده بودند با هم توافق میکنند که در مجلس شرکت نمایند که بهمین کیفیت عمل میکنند.
سخنرانان صبح یکی بشارت که تا کنون از نظر این سازمان شناخته نشده دیگری رضوانی شیرازی است که همان علی اکبر مکارم میباشد که بیشرمی را بحد اعلا رسانده و دیگری هم سید احمد کلانتر بوده که سوابق وی از نظر ستاد روشن است.
نوار سخنرانی آنان بپیوست تقدیم و باستحضار میرساند که چهار نقطه از نوار مذکور که سخنان زننده ای در آن نسبت به خاندان جلیل پهلوی عنوان شده وسیله فروشندگان نوارها پاک شده است.
مطلبی که در مجالس مذکور حایز اهمیت و قابل بررسی است حضور تعداد هزار نفر زن در مجلس مذکور است که با تمام مخاطرات احتمالی اینان حاضر شده اند که در این مجلس شرکت نمایند و این خود عمق نفوذ آیات را از نظر جنبه های مذهبی در خانواده های قمی میرساند.
شراره نظریه دوشنبه: با تایید مفاد خبر و نظریه یکشنبه باستحضار میرساند که آیات قم بالاخص شریعتمداری تحت تأثیر و فشار افراد مخرب و ناراحت مبادرت باعمالی مینمایند که بنفع امنیت کشور نمیباشد.
پارسا نظریه سه شنبه: صحت خبر و نظرات داده شده کاملاً مورد تأیید بوده آیات قم که در بین طبقات مختلف بویژه طلاب و بازاریها محبوب القلوب گردیده اند اکنون وضع را بجائی رسانده اند که مردم روحا و فکرا در اختیار آنان میباشند و از هم اکنون باید چاره اندیشی گردد والا خطری جدی در آینده بشمار می روند ضمنا زنان شرکت کننده در این مجلس طلاب مدارس دارالزهرا و مدرسه گلپایگانی و مدرسه کرمانی ها میباشند که با زدن روبنده شناسائی آنان امکان پذیر نمی باشد.
رهبر
توضیحات سند:
1- منبع نفوذی ساواک از سخنان روحانیان یاد شده در مسجد اعظم گزارشی تهیه کرده که سندهای بعدی این کتاب هستند.* نخستین واکنشهای برون مرزی از حادثه تبریز به وسیله دو خبرگزاری یونایتدپرس و فرانسه صورت گرفت.
یونایتدپرس امروز (29 /11 /56) با عنوان آشوب در تبریز و از قول منابع رسمی در تهران نوشت: «گروهی آشوبگر که با شنیدن موعظه در یک مسجد هیجان زده و مشتعل شده بودند در شهر تبریز دست به آشوب زده، تعدادی خودرو و مغازه را به آتش کشیدند.
» یونایتدپرس با این که طلیعه خبر خود را نادرست مخابره کرد (پیش از حرکت عمومی مردم تبریز هیچ سخنرانی ای در مساجد این شهر ایراد نشده بود) در ادامه و بنا به گزارش همان منابع رسمی می نویسد: «این منابع در باره تلفات اظهاری نکردند.
گفته می شود عده ای به وسیله پلیس بازداشت شده اند.
بعد از آشوب مذهبی که در اوایل ژانویه در شهر مقدس قم روی داد حادثه تبریز بسیار وخیم تلقی می شود.
به دنبال موعظه هایی که طی آن از مردم تقاضا شد به خاطر شورشهای قبلی سوگواری کنند آشوب امروز روی داد.
» (بولتن محرمانه خبرگزاری پارس / ش 336 / ص 10) خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از خبرگزاری پارس نوشت: «تظاهر کنندگان خود را مارکسیستهای اسلامی معرفی کرده و ضمن دادن شعارهای کمونیستی و ضد میهنی به مغازه ها و بانکها حمله کردند.
» این منبع همچنین از قول شهود خارجی می نویسد: «تظاهر کنندگان تبریز، بخصوص جوانان بودند و تظاهرات دامنه و وسعت زیادی داشته و ظاهرا تعدادی نیز کشته و زخمی شده اند.
» (منبع قبلی / ص 11)