پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه
تاریخ سند: 6 مرداد 1343
پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه
متن سند:
6 /5 /1343پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه
جان نثار افتخار دارد به‌منظور پیشرفت مراسم تاج‌گذاری فرخنده اعلیحضرت همایون شاهنشاه و برگزاری مراسم جشن شاهنشاهی که حسب‌الامر مطاع ملوکانه در آبان‌ماه ۱۳۴۴ برگزار خواهد گردید.
مراتب زیر را به شرف عرض رسانیده و استدعا نماید در اجرا هر قسمت از مستدعیات اوامر مطاع ملوکانه به دولت و به دستگاه‌های مربوطه شرف صدور یابد.
۱- سه نفر متخصص ایتالیایی در امور تعمیرات تخت جمشید. پاسارگاد. نقش رستم که از ایتالیا خواسته شده بودند اخیراً وارد، مدتی در فارس مشغول مطالعه و گزارش مفصل و جامعی راجع به طرز تعمیرات آثار باستانی فارس تهیه نموده‌اند که تحت مجلد مخصوص به پیشگاه مبارک تقدیم می‌دارد.
برآورد مخارج این تعمیرات بسته به اجرای قسمت‌های مختلف گزارش تقدیمی است ولی متخصصین مذکور معتقدند که یک ثلث این تعمیرات تا قبل از شروع مراسم برگزاری جشن قابل اجرا است مشروط بر اینکه ارتش در تهیه وسایل (از قبیل جراثقال سنگین وزن که در اختیار دارند و نفرات مورد لزوم برای خاک‌برداری در تخت جمشید کمک لازم و فوری معمول دارند) صدور اوامر ملوکانه به ارتش شاهنشاهی مورد استدعا است.
یک نفر از مهندسین ایتالیایی نامبرده با یک نفر متخصص دیگر ایتالیایی که قرار است تا ده روز دیگر از ایتالیا وارد شود برای مدت یک سال برای سرپرستی امور تعمیرات آثار باستانی فارس در تخت جمشید توقف خواهند نمود که تحت مراقبت میسیون مخصوص که از طرف وزارت فرهنگ و باستان‌شناسی مأمور خواهند گردید با نظارت مستقیم استاندار فارس و انجمن آثار ملی و نظارت مالی شورای مرکزی جشن مشغول به کار شوند.
چهل و پنج میلیون ریال از اعتبار جشن شاهنشاهی که اخیراً جزء متمم بودجه سال ۱۳۴۳ به تصویب مجلسین رسیده است از طرف نخست‌وزیر برای انجام این امور در اختیار وزارت فرهنگ می‌بایستی گذارده شود تا فوراً عملیات تعمیرات به‌طوری که فوقاً معروض گردید شروع گردد. صدور اوامر مطاع ملوکانه به دولت مورد استدعا است.
۲- نقشه دروازه شاهنشاهی که حسب‌الامر مطاع ملوکانه در سه‌راه مهرآباد احداث خواهد گردید، به‌وسیله دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در دست تهیه است که پس از اتمام برای تصویب به پیشگاه ملوکانه تقدیم خواهد گردید، کانون بانکداران ایران تقبل نموده‌اند که جمعاً در حدود یک میلیون تومان برای احداث این دروازه عظیم اختصاص دهند و تاکنون در حدود نصف این مبلغ را پرداخته و یا تعهد پرداخت نموده‌اند شرکت ملی نفت نیز در حدود یک میلیون تومان کمک مالی خواهد نمود.* و شهردار تهران نیز در صدد است وجوهی از اعضاء اتاق بازرگانی و اعضاء اتاق صنایع و صنوف مختلفه شهر تهران جمع‌آوری نماید که هنوز مبلغ قطعی آن تعیین نگردیده در هر حال هر مبلغ که جمع‌آوری شود بقیه آن تا سی میلیون ریال از طرف شورای مرکزی جشن از محل صرفه‌جویی که در چاپ شاهنامه بایسنقری (شانزده میلیون ریال) به عمل آمده در اختیار شهرداری تهران گذارده خواهد شد تا شهرداری تهران بتواند طبق قوانین موجود عمران شهر صدی پنجاه بقیه مخارج احداث دروازه شاهنشاهی را که پیش‌بینی می‌شود در حدود شش میلیون تومان خواهد بود بلاعوض از برنامه هفت‌ساله دریافت نماید.
۳- یک نفر مهندس هلندی متخصص در امور روشنایی تزیین شهر برای برگزاری مراسم تاج‌گذاری فرخنده اعلیحضرت همایون به هزینه شورا از شرکت فیلیپس خواسته شده که در اول شهریور ماه سال جاری برای تهیه پروژه مورد نیاز وارد تهران می‌شود. به‌محض تهیه مراتب به شرف عرض ملوکانه خواهد رسید تا اوامر مطاع ملوکانه به دولت شرف صدور یابد که بودجه آن را تأمین و تحت سرپرستی وزارت آب و برق به‌موقع اجرا گذارده شود.
۴- پروژه نمایشگاه ترفیات [ترقیات] چهل ساله عهد پهلوی در زمین‌های واقع در زیر هتل هیلتون (محل نمایشگاه دائمی بین‌المللی ایران) به‌وسیله وزارت اقتصاد در دست تهیه است که صدور اوامر مطاع ملوکانه به دولت در تسریع انجام آن مورد استدعا است زیرا احداث این نمایشگاه در موقع برگزاری مراسم تاج‌گذاری فرخنده اعلیحضرت همایون شاهنشاه و برگزاری مراسم جشن شاهنشاهی از اهم امور است.
5- استدعا می‌نماید اجازه فرمایید جزء کتاب‌های ارزنده که در دفتر مرکزی جشن شاهنشاهی در دست تهیه است قسمتی از کتاب تألیف سناتور اشرف احمدی که دارای گرافیک‌های بسیار سودمند و مقایسه آنچه قبل از عهد پهلوی در کشور موجود بوده با آنچه اکنون موجود است استخراج و به زبان‌های خارجی ترجمه و منتشر گردد.
6- حسب‌الامر مطاع ملوکانه متجاوز از دو سال قبل مبلغ پنجاه هزار تومان به مؤسسه چاپ کتاب بنیاد پهلوی برای خریداری تعدادی از ترجمه فارسی کتاب تخت جمشید تألیف پروفسور اشمید از طرف شورا پرداخت گردیده متأسفانه چاپ کتاب تخت جمشید به‌وسیله آنان انجام نگرفته و تقاضا دارند به‌جای کتاب نامبرده از کتاب کورش‌نامه تألیف گزنیفون مورخ یونانی که به فارسی ترجمه و منتشر نموده‌اند از طرف شورا دریافت گردد. استدعای صدور اوامر مطاع ملوکانه را دراین‌باره دارد.
۷- طبق قراردادی که با کنسرسیوم مناف‌زاده منعقد گردیده و حسب‌الامر مطاع ملوکانه قرارداد با شرکت افست راجع به چاپ شاهنامه بایسنقری عیناً به آقای مناف‌زاده برگزار گردیده تعهد شده است که شاهنامه بایسنقری برای مدت معینی زیر کلید کتابخانه سلطنتی در اختیار کنسرسیوم مناف‌زاده گذارده شود تا مینیاتورهای تهیه شده یک بار دیگر توسط شرکت افست با اصل کتاب تطبیق گردد و کنسرسیوم مناف‌زاده متعهد است که شاهنامه مزبور را برای مدت دو ماه به مبلغ بیست میلیون ریال در مقابل هرگونه خطری توسط شرکت بیمه ملی بیمه نماید استدعا می‌نماید اوامر مطاع ملوکانه صادر شود که کتابخانه سلطنتی شاهنامه بایسنقری را زیر کلید نماینده خود با شروطی که فوقاً معروض گردید برای استفاده در اختیار کنسرسیوم مناف‌زاده بگذارند.
8- در حدود سیصد و پنجاه نفر اساتید دانشگاه و باستان‌شناسان و مخبرین جراید و رادیو و تلویزیون خارجی برای شرکت در جشن دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی (طبق تشخیص دانشگاه تهران و وزارت خارجه و وزارت اطلاعات) دعوت خواهند شد، چنانچه بلیط هواپیمای رفت و آمد آنان از طرف شورا تأمین نشود به‌واسطه این که این اشخاص قادر نخواهند بود از جیب خود بلیط رفت و آمد خویش را تهیه نمایند بیم آن می‌رود که در مراسم جشن شرکت ننمایند از طرفی در بودجه جشن شاهنشاهی مبلغی به این عنوان منظور نگردیده، استدعا می‌نماید در صورت تصویب اوامر مطاع ملوکانه در تأمین بودجه مورد احتیاج به دولت ابلاغ گردد.
۹- طبق گزارش استاندار کرمانشاه منظره دهکده بیستون که مسلماً در موقع مراسم برگزاری جشن از طرف جهانگردان بازدید خواهد گردید به‌قدری خراب و زننده است که محتاج به تعمیرات اساسی است مراتب کتباً به وزارت آبادانی و مسکن مراجعه شد تا از بودجه که برای ساختمان قراء و دهات در اختیار دارند ساختن یا تعمیرات لازمه دهکده نامبرده را مقدم بدارند صدور اوامر مطاع ملوکانه در این قسمت به دولت مورد استدعا است.
۱۰- به شهرداری تهران کتباً اطلاع داده شد دو طرف جاده آرامگاه می‌بایستی تا قبل از برگزاری مراسم جشن درختکاری شود و همچنین دو طرف خیابانی که از جاده قم منشعب شده و به آرامگاه منتهی می‌گردد پیاده‌روی احداث گردد که اشخاص پیاده مانع عبور و مرور وسایط نقلیه نشوند صدور اوامر مطاع ملوکانه مورد استدعا است.
۱۱- از وزارت آبادانی و مسکن کتباً تقاضا شد چند دستگاه ساختمان پنج شش اتاقه در تخت جمشید و پاسارگاد برای استفاده جهانگردان در موقع برگزاری جشن و همچنین شصت دستگاه روشویی و آبریز در تخت جمشید پاسارگاد نقش رستم احداث گردد صدور اوامر مبارک ملوکانه به دولت مورد استدعا است.
۱۲- سیصد عدد نمونه از استوانه کورش که توسط سفارت کبری شاهنشاهی در لندن برای شورای مرکزی جشن شاهنشاهی از موزه لندن به‌منظور اهداء به مدعوین خریداری گردیده است در میدان فرودگاه نظامی لندن در سه صندوق حاضر حمل است که صدور اوامر ملوکانه به ستاد بزرگ‌ارتشتاران راجع به حمل این سه صندوق به‌وسیله هواپیماهای نظامی که به لندن رفت و آمد می‌نمایند مورد استدعا است.*
۱۳- به‌طوری که از اکثر سفارتخانه‌های شاهنشاهی در خارج از کشور گزارش می‌رسد عموماً تقاضای بودجه مخصوص برای انجام امور کمیته‌های محلی خود دارند چنانچه مورد تصویب ذات مبارک همایونی قرار گیرد از طرف دولت به هر یک از سفارتخانه‌های دولت شاهنشاهی در پایتخت‌های خارجی که کمیته جشن کورش تشکیل گردیده و یا خواهد گردید مبلغی در حدود پنجاه هزار تومان به این منظور در اختیار وزارت امور خارجه گذارده شود صدور اوامر ملوکانه مورد استدعا است.
۱۴- چون اسامی و تعداد مدعوین دربار شاهنشاهی از رؤسای دول خارجه برای شرکت در مراسم برگزاری تاج‌گذاری فرخنده اعلیحضرت همایون شاهنشاه و محل سکونت آنها تعیین نگردیده و تلفیق پذیرایی‌های این مدعوین با مدعوین جشن شاهنشاهی که در یک تاریخ مراسم آن برگزار خواهد شد تاکنون روشن نگشته صدور اوامر مطاع ملوکانه در انجام این منظور مورد استدعا است.
۱۵- از پیشگاه مبارک ملوکانه استدعا می‌ورزد اجازه فرمایند عکس جدیدی از اعلیحضرت همایون شاهنشاه و عکس دیگری از اعلیحضرت همایون و علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران به‌اتفاق والاحضرت ولیعهد و والاحضرت فرحناز پهلوی به‌طور دسته‌جمعی به‌وسیله عکاس مخصوص دربار شاهنشاهی گرفته شود تا در تقویمی که به فارسی و فرانسه در سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵ میلادی) از طرف شورای مرکزی به طبع خواهد رسید مورد استفاده قرار گیرد.
۱۶- نمونه‌هایی از ساغر عهد هخامنشی و سینی‌هایی که جنس تمامی آنها برنج و مطلا گردیده‌اند و به پیشگاه مبارک ارائه می‌گردد به‌وسیله استاد ذوفن اصفهانی به‌اندازه‌های مختلف تهیه گردیده که در صورت تصویب بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه تعدادی در حدود یک هزار عدد کوچک و بزرگ از محل بودجه جشن خریداری و در موقع برگزاری مراسم تاج‌گذاری فرخنده بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه و برگزاری مراسم جشن شاهنشاهی به مدعوین اهداء گردد.
۱۷- در خاتمه به شرف عرض مبارک می‌رساند که اعلیحضرت پادشاه دانمارک و رئیس‌جمهور ترکیه و رئیس‌جمهور اتریش طبق اطلاع واصله سرپرستی عالیه کمیته کورش کبیر را در کشور خود قبول نموده‌اند.
جان نثار - جواد بوشهری
توضیحات سند:
* رژیم شاهنشاهی چنان سرگرم تدارک جشن بود که از تمامی امور کشور و حتی مسائل حیاتی و حساسی همچون مسئله بهداشت و دارو و درمان بیماران هم غافل بود و توجهی به مشکلات بهداشتی و درمانی شهرستان‌ها نمی‌نمود و مردم ناچار به تحمل این وضع اسفناک بودند به مطلب زیر از مجله خوشه توجه کنید:«آقای هاتفی که سرپرست شعبه مازندران این سازمان (بیمه‌های اجتماعی کارگران) است لااقل ده، دوازده تلگرام مخابره کرده است که در مازندران برای معالجه کارگران دارو نداریم و طفل سه ساله یکی از کارگران بر اثر نبودن دارو و جواب ندادن به تلگرافات متعدد رئیس شعبه مرده است و این آدم که شخص باوجدانی بوده پس از مرگ این طفل تلگرافی به مرکز کرده است و برای اینکه بیش از این شاهد ندانم‌کاری‌ها و خاصهْ خرجی‌ها و بالاتر – آدم‌کشی‌های عمدی این سازمان نباشد استعفا داده است.»
- مجله خوشه، شماره ۷۸، مورخ ۱۰ تیر ماه ۱۳۴۱، ص 3.
* در حالی مبالغ متعدد و هنگفتی خرج کارهای غیر ضروری و تهیه اجناسی جهت اهدا به مدعوین خارجی می‌گردید که مردم از داشتن کمترین و ابتدایی‌ترین امکانات اولیه زندگی در امر بهداشت و درمان محروم بودند و بودجه‌های کلان سازمان‌های خیریه که توسط بنیادهای کذایی مثل بنیاد پهلوی، بنیاد خیریه فرح و امثالهم به بودجه مملکت تحمیل می‌گردید، صرف این‌گونه کارها می‌شد و مردم بهره‌ای از حق خود نداشتند. به مطلب زیر توجه کنید:
«از تاریخ ۱۹ آذر به این طرف درمانگاه برازجان تعطیل و بیماران سرگردان و بلاتکلیف می‌باشند. علت این تعطیلی نبودن آقای دکتر وزیری رئیس درمانگاه در محل می‌باشد. به‌طوری که از آقای امیری متصدی دارو استفسار شده مشارالیه اظهار می‌دارد که چون درمانگاه یک مؤسسه خیریه است بسته و یا باز بودن آن به میل و دلخواه رئیس درمانگاه یعنی آقای دکتر وزیری است و از طرفی هنگامی که هم بیمار می‌پذیرد، روزانه بیش از چهل نفر معاینه نمی‌نماید و بقیه اوقات را صرف ویزیت دادن به بیماران می‌نماید. آن هم هر نفر صد ریال و با به منازل آنها چنانچه مراجعه نماید ۲۰۰ ریال وجه آن را دریافت می‌نماید. مردم برازجان از این وضع بسیار نگران و واقعاً موجب کمال تأسف است که یک مؤسسه خیریه‌ای که فقط به‌منظور رفاه حال طبقه ضعیف و بیچاره برقرار شده چنین وضعی داشته باشد.»
- مجله خوشه، شماره ۱۸، مورخ 16 دی ماه 1341، ص ۲۵.