صبح روز جاری آموزگاران، دبیران، دانش‌آموزان و همچنین روحانیون و طبقات مختلف مردم در دبیرستان فردوسی
تاریخ سند: 9 دی 1357
صبح روز جاری آموزگاران، دبیران، دانش‌آموزان و همچنین روحانیون و طبقات مختلف مردم در دبیرستان فردوسی
متن سند:
شماره: 21610 /4 ﻫ تاریخ:9 /10 /1357به: کل سوم 324 و 312
پیرو: 21597/ه ـ 6 /10 /57
صبح روز جاری آموزگاران، دبیران، دانش‌آموزان و همچنین روحانیون و طبقات مختلف مردم در دبیرستان فردوسی رضائیه تجمع و سپس در حدود ساعت 1000 به منظور اعتراض به دستگیری دو نفر از آموزگاران در سردشت و وقایع اخیر راهپیمایی را آغاز و پس از طی چند خیابان در حالی که تعداد آنان در حدود 10000 نفر بالغ گردید در ابتدای خیابان فرح متوقف و در این محل اسداله جوانمرد یکی از روحانیون افراطی جهت آنان سخنرانی و اضافه نمود مهندس بازرگان1 از طرف آیت‌الله شریعتمداری به آبادان عزیمت نموده2 تا به کارکنان شرکت نفت ابلاغ نماید به اندازه مصارف داخلی نفت استخراج نمایند پس از سخنرانی نامبرده تظاهرکنندگان به مسجد اعظم عزیمت و در این محل محمد فوزی نماینده آیت‌اله شریعتمداری سخنان تحریک‌آمیزی ایراد و پس از وی محمدعلی احمدی دبیر قطعنامه فرهنگیان را قرائت و تظاهرکنندگان حدود ساعت 12:30 متفرق گردیدند. ضمناً تظاهرکنندگان در مسیر خود شعارهای ضدملی و میهنی می‌دادند و مأمورین انتظامی در این جریان هیچ گونه دخالتی ننمودند پس از خاتمه راهپیمایی تعدادی از تظاهرکنندگان چندین مشروب‌فروشی و چند بانک را به آتش کشیدند.
مشروح متعاقباً اعلام خواهد شد. مبینی
آقای مرعشی 9 /10
توضیحات سند:
1. مهندس مهدى بازرگان در سال 1278 ﻫ ش در تبریز به دنیا آمد. وى جزو اولین کسانى است که پس از اتمام دوران متوسطه در تبریز و تهران براى ادامه تحصیلات عالى به فرانسه عزیمت و در رشته مهندسى ترمودینامیک تحصیلات خود را به پایان برد. مهندس بازرگان پس از بازگشت به ایران به عضویت کادر علمى دانشگاه تهران نایل گردید. وى فعالیت سیاسى خود را از جبهه ملى آغاز نمود. در دوران نخست وزیرى دکتر محمد مصدق ریاست شرکت ملى نفت ایران و بعد سازمان آب تهران را عهده‌دار گردید. پس از تعطیلى و توقف کار جبهه ملى اول با سقوط دکتر مصدق بر اثر کودتاى 28 مرداد 1332 از جمله کسانى بود که جبهه ملى دوم را تاسیس نمود. وى به همراه مرحوم آیت‌الله طالقانى، دکتر یدالله سحابى، رحیم عطایى، منصور عطایى، عباس سمیعى و حسن نزیه از جبهه ملى دوم کناره گرفته و نهضت آزادى ایران را تأسیس نمودند. در سال 1342 سران نهضت آزادى دستگیر و مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانى به 10 سال زندان محکوم شدند. لیکن پس از سپرى شدن 6 سال مهندس بازرگان آزاد گردید. مهندس بازرگان در سال 1356 به اتفاق جمعى از سیاسیون و حقوقدانان نظیر کریم سنجابى، ناصر میناچى، حسن نزیه و... جمعیت دفاع از آزادى و حقوق بشر را تأسیس کردند. لذا از طرف گروه انتقام که ساخته و پرداخته رژیم شاه بود بمبی در مقابل در منزل وى منفجر شد. قبل از پیروزى از طرف امام در راس هیئتى به آبادان رفت تا جریان اعتصاب کارگران نفت را علیه رژیم که کمر آن را در بعد اقتصادى شکسته بود سامان بهتر و بیشترى دهد و به مسائل آنان رسیدگى کند. وى همچنین سفرى به پاریس نمود تا حضرت امام را از طرح شعار «شاه باید برود» منصرف کند. به اعتقاد او طرح شعار رفتن شاه با برخوردارى از ارتش، ساواک و پشتیبانى آمریکا شعارى مناسب و راه‌کارى عملى نبود. بازرگان پس از پیروزى انقلاب اسلامى از سوى امام (ره) به عضویت شوراى انقلاب درآمد و با پیشنهاد اعضاى شورا به امام(ره) از طرف ایشان مسئولیت تشکیل دولت موقت که اولین دولت اسلامى پس از پیروزى انقلاب بود را بر عهده گرفت. دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل اتخاذ روشهاى غیر انقلابى به خصوص اتخاذ مواضع مخالف با تسخیر لانه جاسوسى آمریکا و نیز اصرار بر انحلال مجلس خبرگان قانون اساسی و رد این پیشنهاد از سوى امام از کار استعفا داد که بلافاصله مورد پذیرش امام واقع گردید. او در نخستین دوره مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به مجلس راه یافت. مهندس بازرگان در تاریخ 30 /10 /1373 در تهران درگذشت.2. مهندس بازرگان با حکم امام خمینی(ره) برای بازدید از مناطق رفت، متن این حکم بدین‌شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
28 محرم 99
جناب آقای مهندس مهدی بازرگان
پس از اهدای سلام و تحیت، به طوری که مسبوق هستید کارگران و کارمندان محترم شرکت نفت به منظور همکاری و همگامی با مبارزات ملت مسلمان ایران و به منظور جلوگیری از صدور نفت به خارج دست به اعتصاب زده‌اند، اما دولت غاصب و غیرقانونی نظامی، با تهاجمات سبعانه خود و اعمال زور و ارعاب، می‌خواهد این اعتصاب را جهت ادامه غارت نفت بکشند و همچنین در حالی که نفت و فرآورده‌های نفتی برای مصارف داخلی تولید می‌شود یا موجود می‌باشد، از پخش آن در داخل جلوگیری نموده و سعی می‌نماید تا ایجاد فشار و ناراحتی‌های بیشتری را برای مردم فراهم آورد. برای مقابله با این برنامه‌های دولت غاصب و تأمین نیازهای مردم در داخله، تحقق شرایط زیر لازم است:
1ـ نظامیان و مأمورین انتظامی از مناطق و مراکز نفتی بیرون بروند و دخالتی در امور مربوطه ننمایند و از ایجاد هر گونه ارعاب در بین کارکنان خودداری نمایند.
2ـ نفت و فرآورده‌های نفتی فقط به اندازه مصرف داخلی تولید شود و از صدور نفت به خارج، تا سقوط رژیم غیرقانونی، جلوگیری کامل به عمل آید.
3ـ ارتش و نظامیان حق احتکار مواد نفتی را که برای مصرف داخلی تهیه می‌شود ندارند و از آن باید جلوگیری شود.
با توجه به مراتب بالا مقتضی است جنابعالی که در اداره صنایع عظیم نفت دارای سوابق و تجارب فراوان هستید، یک هیئت پنج نفری مرکب از حجت‌الاسلام جناب آقای حاج شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی و جناب آقای مهندس مصطفی کتیرایی و دو نفر دیگر را با نظر خودتان و مشورت آقایان تعیین نمایید. این هیئت تحت سرپرستی جنابعالی، مناطق نفتی را بازرسی نموده و در امر تولید نفت با احراز شرایط ذکر شده در بالا نظارت بنمایید، و ضمن ابلاغ مراتب تشکر ملت ایران از کارگران زحمتکش و کارمندان محترم، عده لازم را به بازگشت به سر کار و ادامه تولید نفت در حد مصارف داخلی دعوت فرمایید و شرایط بالا را به کارمندان و کارگران تذکر بدهید که اگر دولت غاصب هر یک از شرایط بالا را نقض نمود جریان نفت به کلی قطع گردد و به سایر اعتصاب کنندگان ملحق گردند. و بدین ترتیب مسئولیت عواقب قطع نفت به عهده دولت غاصب و غیرقانونی خواهد بود. از مدیریت نفت نیز انتظار داریم که در این امر مهم و حیاتی و در این مرحله حساس کنونی با این هیئت همکاری صادقانه و همه جانبه بنمایند.
از خداوند متعال استقلال و عظمت کشور و توفیق ملت را برای به دست آوردن آزادی و استقال خواستارم. والسلام علیکم.
روح‌الله الموسوی الخمینی
(نک: صحیفه امام، ج5، صفحات 302 ـ 303)