تاریخ سند: 8 آذر 1357
درباره : برنامههاى محرم و صفر
متن سند:
شماره: 10015 /312 تاریخ:8 /9 /1357
درباره : برنامههاى محرم و صفر
محترما باستحضار میرساند.
مجموع گزارشات رسیده و قرائن موجود نشان میدهد که وضعیت سوگوارى و کیفیت برنامههاى ماههاى محرم و صفر در سال جارى با سنوات قبل کاملاً متفاوت خواهد بود.1 تجربه عینى در ماه مبارک رمضان نشان داد که بر اثر تحریکات و تعالیمى که به وعاظ و سخنرانان مذهبى داده شده بود، آنها در سخنرانیهاى خود در ماه مذکور روش تحریک تدریجى را برگزیدند. باین معنى که در روزهاى اول با لحن ملایمترى ابتدا زمینههاى ذهنى در حاضران در مجالس بوجود آوردند و هر روز از روز قبل تحریکات و تبلیغات شدیدترى انجام دادند، تا در نهایت افکار و احساسات را براى ایام عزادارى (19 تا 21 ماه رمضان) آماده سازند و در این ایام بهرهبردارى کنند. روند اوضاع نشان داد که وعاظ و سخنرانان مذهبى آمادهگرى لازم را از این جهت بعمل آوردند و هنگامى که تحریکات و تبلیغات انجام شد و آمادگى نسبى در قاطبه مردم فراهم آمد، آنگاه گردانندگان گروهها و سازمانهاى مخالف رژیم اعم از کمونیستها و غیر کمونیستها، در روزهاى آخر ماه رمضان به بهرهبردارى پرداختند و در پوشش مذهبى، راهپیمائى، تظاهرات و نهایتا آتش سوزى و خرابکارى انجام دادند و در واقع هدف درگیر ساختن مردم و نیروهاى انتظامى و نظامى را تعقیب و تا حدودى هم موفق شدند. تجربه مذکور که روند کیفى و کمى ماه مبارک رمضان نشان داد، بروشنى میتواند تا حدود زیادى روند کار را در ماههاى عزادارى محرم و صفر بنظر آورد و طبیعى است که با آمادگى و زمینه سازى بیشترى که طى این مدت روى قاطبه مردم فراهم ساختهاند و تبلیغات پردامنهاى که از سوى محافل مخالف اعم از مذهبى افراطى و کمونیستها و دیگر سازمانها و گروههاى مخالف صورت گرفته، عناصر آشوبطلب شدیدا به شرایط استثنائى ماه محرم (با تکیه بر اوجگیرى احساسات مذهبى مردم) براى نیل به مقاصد خود دل بسته است.
در اعلامیههائى که توسط محافل مخالف روحانى انتشار یافته، مردم به اجتماعات، اعتصابات و خرابکارى و مقاومت در مقابل مامورین ترغیب شدهاند و حتى به مسائل عمدهتر و حیاتىتر جامعه دست اندازى شده و موضوعاتى از قبیل قطع برق، آب، نفت و امثال آن مورد توجه قرار گرفته است. ضمن تراکتها، اعلامیهها و شایعاتى که از سوى مخالف دیگر بخصوص کمونیستها نشر یافته و پخش شده، بر امر خرابکارى، آتشسوزى، ترور، مقاومت در مقابل مامورین و ایجاد بدبینى شدید مردم نسبت به رژیم، تاکید و تکیه شده و آرامش مردم و منابع تامین امکانات رفاهى و حیاتى جامعه مورد تهدید واقع شده است.
طى شایعاتى که در بین مردم منتشر گردیده، سخن از توزیع اسلحه، پوشیدن کفش، پاشیدن اسید بر روى مردم، آتش زدن مغازهها و اماکن و اتومبیلها، حملات گروهى به واحدهاى پلیس و امثال آن میرود و تکیه میگردد که روز عاشورا حوادث مهمى رخ خواهد داد و گفته شده که «عاشورا روز خون و آتش خواهد بود».
انتشار اینگونه شایعات و پخش اعلامیههاى متعدد که عموما در جهت بر هم زدن نظم عمومى و ایجاد برخورد و درگیرى بین مردم و مامورین است، صرفنظر از آموزشى که بطور کلى به عوامل مخالف میدهد، موجب بروز وحشت شدید در جامعه میگردد و همین ترس و وحشت سبب تشدید وخامت اوضاع و تاثیر بیشتر اثرات جنگ روانى میشود.
از جانب محافل مذهبى سعى بر آنست که مجالس و اجتماعات با هر تعداد ممکن افراد بیشتر تشکیل گردد. در اجتماعات و مجالس وعاظ به تحریک بپردازند و زمینههاى ذهنى و احساسى را براى شورش و بلوا در مردم ایجاد نمایند و طبیعى است که کمونیستها با قدرت سازماندهى و رهبرى خود به دقت و بطور کامل سعى در بهرهبردارى از احساسات برانگیخته شده خواهند کرد و در این میان گروههاى تروریست اعم از تروریستهاى کمونیست یا عوامل تروریست مذهبى نیز جنبههاى شدیدترى به حوادث خواهند بخشید.
با شرح مطالب بالا میتوان بطور نسبى پیشبینى کرد که برنامه عوامل مخرب و مخالف در ماه محرم و در صورتیکه زمینه را مساعد ببینند، ادامه آن در ماه صفر بشرح زیر باشد و بخشى یا همه آنرا مورد عمل قرار دهند.
1ـ ایجاد تشدید جنگ روانى و توسعه ترور تبلیغاتى
2ـ ایجاد آمادگى هر چه بیشتر در مردم از جهت جلب توجه عمومى به مسئله محرم و بویژه حوادث احتمالى روزهاى سوگوارى
3ـ سعى در برپائى اجتماعات و پر جمعیت ساختن هر چه بیشتر مجالس
4ـ انجام سخنرانیهاى حاد و تحریکآمیز توسط وعاظ در منابر و مجالس و تبلیغ و تحریک احساسات مذهبى و عاطفى شرکت کنندگان
5ـ بحرکت در آوردن جماعات حاضر در مجالس و بهم ملحق نمودن جماعات مختلف و نمایش قدرت در قبال مردم و مامورین از جهت کثرت جمعیت طرفدار
6ـ انجام تظاهرات خیابانى با شعارهاى تحریکآمیز و ایجاد زمینههاى برخورد و درگیرى با مامورین انتظامى و نظامى سرانجام خلق بهانههاى بیشترى براى تحریک مردم و وانمود ساختن این نکته که دولت دشمن مردم و دین و برنامههاى سوگوارى است.
7ـ ایجاد وحشت در مردم از لحاظ مواد ضرورى حیاتى و بوجود آوردن نا آرامى در سطح جامعه از جهت تامین مایحتاج روزمره (نمونههاى آن اخیرا در مورد نفت، بنزین، گاز، نان و سایر مایحتاج دیده شده است).
8ـ ایجاد آتش سوزى در بانکها، پمپهاى بنزین، مغازههاى مردم، اماکن دولتى.
9ـ ایجاد راهبندانهاى مصنوعى براى بوجود آوردن گرههاى ترافیک در سطح شهر و اخلال در امر عبور و مرور، بخصوص ایجاد مانع در امر تحرک و جابجائى نیروهاى انتظامى و امدادى.
10ـ حرکت دستجات با شرکت گروههاى کثیر مردم، در حالیکه کودکان و زنان را در پیشاپیش جمعیت حرکت میدهند و عوامل اخلالگر و باصطلاح نیروهاى اجرائى در پناه حضور کودکان و زنان در دنباله جمعیت و با استفاده از حائل مذکور، دست باجراى برنامههاى مورد نظر خود بزنند.
11ـ حرکت دستجمعى در شبها و اختلال در امر فرماندارى نظامى و لغو عملى مقررات آن.
12ـ احتمال تجمع و تحصن در مساجد و تکایا نیز میرود تا از این طریق بتوانند مانع از اجراى طرح جلوگیرى از اجتماعات و تظاهرات در روزهاى بعد شوند.
13ـ در اعلامیههاى منتشر شده از سوى محافل مخالف روحانى باین نکته توجه شده که امکان دارد از سوى مامورین انتظامى موانعى براى حرکت دستجات فراهم شود و یادآورى گردیده که بعنوان عکسالعمل، جمعیت هر کجا با مانع و مقاومت روبرو شد، در همان محل (در کوچه، خیابان، بازار، میدان و امثال آن) توقف کند، در محل بنشیند و وعاظ و سخنرانان به سخنرانى بپردازند. بنابراین از جمله تاکتیکهائى که در این رابطه مورد عمل قرار خواهند داد، احتمال ایجاد اینگونه صحنهها و درگیریها خواهد بود.
14ـ تشکیل گروههاى حمله جهت غافلگیر ساختن مامورین و ربودن سلاح آنها.
15ـ استفاده از ابزارهاى دفاعى در جنگ تن به تن از قبیل پنجه بوکس، چاقو، چوب، میلههاى آهنى و امثال آن براى برخورد با مامورین.
16ـ ایجاد خرابکارى بوسیله بمب و مواد منفجره در اماکن حساس و یا معابر عمومى به منظور ایجاد وحشت.
17ـ ایجاد درگیرى و برخورد با مامورین در یک زمان در نقاط مختلف به منظور در هم ریختن نظم استقرار مامورین و مستاصل کردن فرماندهى عملیات.
18ـ انجام آتشسوزى در اتوبوسهاى شهرى و اتومبیلهاى مردم براى ایجاد راهبندان.
19ـ استفاده از موتورسیکلت، دوچرخه و وانت بار و حتى خودروهاى بارى بزرگتر براى جابجائى افراد، انجام عملیات تروریستى و خرابکارى در ایام محرم بویژه روزهاى تاسوعا و عاشورا.
20ـ انجام اقدامات نمایشى تحریکآمیز، مانند قمهزنى، خودزنى، پوشیدن کفن و براه انداختن دستجات کفن پوش در پیشاپیش جمعیت کثیرى که بعنوان دسته یا هیئت عزادارى بحرکت درآمدهاند.
21ـ انجام عملیات ایذائى و حمله بمامورین و خودروهاى سبک و سنگین نظامى به منظور کشتن، ربودن سلاح و ایجاد آتشسوزى در نقاطى که امکان فرار براى آنها میسر باشد.
22ـ از آنجا که بروز هرگونه حادثهاى در پایتخت اثرات تبلیغاتى و انعکاس وسیع داخلى و خارجى دارد، به احتمال زیاد نیروهاى مخالف سعى خواهند کرد، عوامل خود را براى ایجاد حادثه به تهران انتقال دهند.
23ـ امکان حمله خرابکاران و اخلالگران به نقاط حساس و حیاتى.
24ـ امکان قطع آب، برق، تلفن در روزها و شبهاى ماه محرم.
25ـ احتمال اخلال در مراکز تلفنى اعم از قسمتهاى استخراج، پالایش، انبارها، پخش و انتقال مواد سوختى.
26ـ احتمال تشدید اعتصابات در واحدهاى حساس خدمات براى ایجاد مضیقه در زندگى مردم و افزایش بدبینى و یاس اجتماعى
27ـ با توجه به اینکه بقایاى گروههاى تروریست، قبلاً مسلح به تعدادى اسلحه و نارنجک بودهاند، و در ماههاى اخیر نیز خبرهاى فراوانى درباره ورود و خرید و فروش اسلحه و مهمات در نواحى مختلف کشور رسیده، چنانچه وجود مقادیر کثیرى اسلحه صحت نداشته باشد، وجود سلاح و نارنجک در حد ایجاد برخورد و اجراى عملیات تروریستى و حملات پراکنده ایذائى را نمیتوان انکار کرد و لذا احتمال کاربرد سلاحهاى گرم فراوان میباشد.
28ـ اقدامات فوق که بطور عمده توسط عوامل کمونیست طراحى و اجراء میگردد، در نهایت به منظور ترکیب نمودن دو عامل تروریسم تبلیغاتى یا جنگ روانى و اجراى برنامه عملیات مسلحانه در سطح عمومى و بوجود آوردن درگیرى بین نیروهاى نظامى و انتظامى و مردم و حاکم ساختن هرج و مرج و جنگ داخلى است که عناصر مخالف در نظر دارند در شرایط ویژه ماه محرم به آن متوسل گردند.
با توجه بمراتب مشروحه فوق، اگر چه امکان دارد مواردى از نکات مورد بحث اجراء نشود، اما همانطور که اشاره گردید، از مجموع گزارشات رسیده، اجراى اقداماتى بشرح بالا در دستور کار گروههاى مختلف مخالف قرار گرفته و لذا به منظور حفظ نظم و اجراى صحیح قانون و ممانعت از گسیخته شدن آرامش و انتظام عمومى و جلوگیرى از بهرهبردارى نیروهاى ضد ملى، ضرورت مقابله با هر یک از اقدامات مذکور و اجراى دقیق قوانین و مبارزه جدى با هر نوع آشوبگرى و تحریکات بشدت محسوس است و انجام اقدامات زیر پیشنهاد میگردد.
1ـ مراقبت دقیق از رادیو و تلویزیون ملى ایران به منظور جلوگیرى از تسلط عوامل مخالف و ایجاد خرابکارى در تاسیسات حیاتى سازمان تبلیغاتى کشور و یا انجام تبلیغات مضره.
2ـ تهیه و اجراى برنامههاى جاذب مذهبى و تبلیغاتى از قبیل مراسم سینهزنى، نوحه خوانى و اجراى مراسم مذهبى دیگر از جهت سرگرم نگاهداشتن خانوادهها، بدیهى است در خلال این برنامهها باید برنامههاى آگاه کننده و ظریف تبلیغاتى که سبب هوشیارى و آگاهى مردم نسبت به حقایق باشد، به ترتیب کاملاً زیرکانه تهیه و پخش شود.
3ـ مراقبت دقیق از نقاط حساس و حیاتى در سطح پایتخت و در درجه دوم در سایر نقاط کشور.
4ـ اجراى طرحهاى دقیق حفاظتى و مراقبتى در مورد نگاهدارى تاسیسات آب و برق، به منظور جلوگیرى قطعى از هر گونه قطع یا کاهش میزان برق و قطع آب، بخصوص در شبها.
5ـ مراقبت دقیق از تاسیسات نفتى کشور و جلوگیرى از هر گونه اعتصاب و کمکارى در این زمینه.
6ـ جلوگیرى از حرکت دستجات عزادار در خیابانها و معابر و ممانعت از الحاق گروههاى مختلف به یکدیگر.
7ـ ممانعت از برگزارى مجالس در مساجد بزرگ و با گنجایش زیاد، در نواحى حساس.
8ـ متفرق کردن جمعیتهاى حاضر در مجالسى که اجازه تشکیل گرفتهاند، براى جلوگیرى از پیوستن آنها بیکدیگر.
9ـ ممنوع المنبر ساختن وعاظ محرک و اخلالگر شناخته شده و جلوگیرى قطعى از سخنرانى آنها در ایام محرم و صفر.
10ـ دستگیرى و بازداشت کسانى که در مجالس سخنرانیهاى تحریکآمیز میکنند.
11ـ اعزام و گشتزنى گروههاى 4 نفرى نظامى و پلیس در بازار تهران به منظور ممانعت از تحریک افراد آشوبگر و جلوگیرى از تعطیل مصنوعى بازار و خیابانها.
12ـ جلوگیرى از هر گونه اجتماعات خیابانى و تغییر (کاستن) ساعات عبور و مرور طبق مقررات فرماندارى نظامى در روزهائى که احتمال تحریکات وجود دارد مانند ایام تاسوعا و عاشورا.
13ـ با توجه به اعلامیه مورخه 7 /9 /57 دولت، فرمانداران نظامى شهرهائى که فرماندارى نظامى برقرار است، اعلامیههائى در جهت ارشاد و تذکر به مردم صادر نمایند.
14ـ در صورت لزوم بار دیگر با تکیه بر اعلامیه دولت، گفتارى درباره توجه و آگاهى مردم نسبت به توطئههاى ضد ملى و برنامههاى خرابکاران از رادیو تلویزیون پخش گردد.
15ـ تخلیه خیابانها از اتومبیلهاى پارک شده بخصوص در ایام سوگوارى و توقف اتوبوسهاى شرکت واحد اتوبوسرانى در ایام مذکور.
16 ـ جلوگیرى از حرکت دوچرخه پائى، موتورسیکلت، وانت بار و اتومبیلهاى بارکش در ایام سوگوارى.
17ـ تامین مواد غذائى و سوختى فراوان براى مردم و جلوگیرى از بروز تنگناها در این زمینه با استفاده از کلیه امکانات.
18ـ گشت زنى نیروهاى متخصص در نقاط مختلف شهر براى شناسائى خرابکاران و خنثى کردن اقدامات تروریستى و خرابکارى.
19ـ دستگیرى و خارج ساختن سریع عناصر محرک از صحنههاى تحریک و تجمع.
20ـ اخذ تعهدات کافى از صاحبان، بانیان، متولیان مجالس و وعاظ.
مراتب جهت استحضار و صدور اوامر مقتضى بعرض رسید.
گیرنده : رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور ـ سپهبد ناصر مقدم
ریاست سازمان اطلاعات و امنیت مدیر کل اداره سوم. طباطبائى
جهت آگاهى و اقدام مقتضى
توضیحات سند:
1. ارسال این نامه در هشتم آذرماه آن هم یک روز پس از اطلاعیه دولت درباره ماه محرم و چگونگى برپایى مراسم عزادارى، نشان مىدهد که دولت نظامى براى انتشار آن اطلاعیه احتمالاً مشورت یا استعلامى از ساواک نکرده است. در این نامه همه نوع اعتراض، مخالفت و اقدامى که ممکن است در این ماه صورت گیرد، بنا بر شایعات موجود، اعلامیهاى منتشر شده و اطلاعات جمعآورى شده از طریق منابع ساواک یادآورى و سپس راه کارهاى پیشگیرانه ارائه شده است. یکی از این راه کارها مراقبت از رادیو و تلویزیون و تأسیسات نفتى است؛ «این اقدام امروز (8 /9 /57) صورت پذیرفت و نیروهاى ارتش براى اداره پالایشگاه تهران و محافظت بیشتر از سازمان رادیو و تلویزیون ملى ایران وارد این دو مکان شدند.» (بولتن محرمانه خبرگزارى پارس، ش 255، ص 3) نظر سران ارتش براى مقابله با مردم در ماه محرم بسیار قاطعانه بود. سپهبد خواجه نورى رئیس اداره سوم ستاد بزرگ ارتشتاران در آستانه حلول این ماه در نتیجهگیرى گزارش خود نوشت که «زمان آن رسیده است که دولت با قاطعیت کامل دست به کار شده و با استفاده از کلیه امکانات موجود به سرکوبى آشوبگران از همین روزهاى اول محرم بپردازد.» (پرونده 1226 ـ 02، ج 1)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان قزوین، کتاب 4 صفحه 260