موضوع: اعلامیه مضره
تاریخ سند: 18 اسفند 1356
موضوع: اعلامیه مضره
متن سند:
سند شماره ۲۶۹13561218
به: ۱۰/ ه تاریخ: 18 /12 /2536
از: 10/ آ شماره: 1800 /10/ آ
موضوع: اعلامیه مضره
ساعت ۱۳۰۰ روز 13 /12 /36 یک نسخه اعلامیه پلی‌کپی شده در سه برگ به طرفداری از روحانیون افراطی، در تشریح حوادث قم و تبریز که زیر آن نوشته: شده (جمعی از خطباء و فضلای حوزه علمیه قم 3 /12 /56) بر روی یکی از دیوارهای دور از دید عابرین در آموزشگاه متالوژی کارخانه ذوب‌آهن الصاق شده بود، که بلافاصله از دیوار کند شده و مجدداً در ساعت ۱۲۴۵ روز 16 /12 /36 یک نسخه اعلامیه‌ای که با شابلون نوشته شده، در راه‌پله آموزشگاه متالوژی نصب شده که در آن نوشته شده «مأمورین ذوب آهن نگذاشتند ندای مبارزین قم به گوش ما برسد و باعث رسوایی شود» و چون اعلامیه مزبور نیز بلافاصله کنده می‌شود، حدود یک ساعت بعد اعلامیه‌ای1 دیگر نظیر همان اعلامیه به جای آن چسبانده‌اند که آن هم از دیوار کنده شده است.
نظریه یکشنبه: با توجه به امکانات موجود تلاش خواهد شد که عامل توزیع شناخته شود، ضمن منابع در این زمینه توجیه گردیده‌اند. بدین وسیله دو نمونه اعلامیه‌های مورد بحث عیناً به پیوست تقدیم می‌گردد. عزیزی
نظریه ۱۰/ آ: چون به مناسبت فرا رسیدن روز ۲۴ اسفند یکصدمین سالگرد زادروز اعلیحضرت رضاشاه کبیر و همچنین ۲۳ اسفند روز افتتاح ذوب‌آهن2 در کارخانه مراسمی برگزار خواهد شد، لذا روز 17 /12 /2536 جلسه‌ای با حضور آقای شیبانی، سرپرست کل عملیات کارخانه، تیمسار کلالی، رئیس حفاظت کارخانه و چند نفر از مسئولین دیگر برگزار و به منظور پیشگیری از عملیات احتمالی عناصر اخلالگر و مفسده‌جو مقرر گردید:
1- سازمان در مورد بررسی لیست اسامی مدعوین، کارگران و کارمندان در روزهای مذکور اقدام که درباره کلیه شرکت کنندگان در مراسم، بررسی سابقه به عمل آمده باشد.
۲- در شرایط فعلی تغییراتی در کادر مدیریت آموزشگاه متالوژی داده شود.
٣- از نظر انتظامی پرسنل انتظامات در آموزشگاه تقویت. ضمناً در روزهای مورد بحث از گروهان ضربت ژاندارمری و سربازان شاغل خدمت در کارخانه استفاده و مدت زمان جشن و تعداد مدعوین در شرائطی باشد که در صورت بروز حادثه‌ای بتوان آن را خنثی نمود. ضمناً دستور داده شد مظنونین آموزشگاه دقیقاً زیر نظر قرار گرفته شده و منابع در کلاسها کاملاً توجیه شوند.
توضیحات سند:
1- متن سومین اعلامیه منتشره، به شرح زیر است:برادران مسلمان می‌دانید چرا مزدوران ذوب‌آهن آری از مهر نگذاشتند ندای مبارزین قم به گوشتان برسد برای اینکه با خواندن آن اعلامیه وجدان آزادیخواهی شما بیدار شده و در نتیجه باعث رسوایی رژیم ننگین شاه خائن مثل حزب رسواخیزش می‌شد. ولی این خودفروشها نمی‌دانند که با این عمل کثیفشان صحه بر تحمیلی بردند حکومت آن دیکتاتور ، جلاد، فاشیست، قداره‌بند دست نشانده استعمارگران غرب گذاشتند.
ر. ک: ضمیمه شماره ۵۶
۲- رضاخان که در آرزوی رسیدن به قدرتی نظیر آلمان هیتلری بود، فرمان تأسیس ذوب‌آهن را صادر کرد و کمپانی «کروپ» آلمان عهده‌دار اجرای این طرح گردید. کمپانی کروپ به دلیل نزدیکی کرج به معادن البرز و استفاده از رودخانه آن برای تأمین آب مورد نیاز، این ناحیه را برای احداث کارخانه مناسب تشخیص داد. سپس بخش عمده‌ای از تجهیزات، تأسیسات و ابزار آلات احداث این کارخانه با صرف مبلغ هنگفت به ایران حمل گردید و در منطقه کرج استقرار یافت. اما پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، آنان نه فقط اجازۀ حمل بقیۀ تجهیزات و ادامه کار را ندادند، بلکه گفته می‌شود که دولت ایران را در شرایطی قرار دادند که مجبور گردید همه آن تأسیسات را از بین ببرد و بدین ترتیب هزینه هنگفتی که ملت ستمدیده ایران پرداخته بود به باد رفت.
خاندان پهلوی ۳۰ سال تمام برای احداث ذوب‌آهن در ایران تبلیغات مزورانه کردند. به مردم گفتند علت عقب ماندگی ایران نداشتن کارخانه ذوب‌آهن است، و با وجود آن همه نیازهای صنعتی مردم تأمین خواهد شد! بر اثر این تبلیغات، حتی بسیاری از افراد مطلع و تحصیلکرده نیز مشتاق صنعت ذوب‌آهن شده بودند و ذوب‌آهن یک آروزی ملی شده بود! بخصوص که شکست رضاخان در احداث ذوب‌آهن کرج، جهات ناسیونالیستی این امر را تقویت می‌کرد. پس از توافق اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده درباره مناطق نفوذ جهانی در اوائل دهه ۱۹۷۰، و طرح «سیاست مسالمت آمیز» از سوی خروشچف، همسایه بزرگ شمالی ایران می‌توانست سکوت کند و سلطه سیاسی آمریکا بر ایران را بپذیرد، اما به شرط آن بود که در غارت منابع ایران سهمی نیز برای ابرقدرت روس منظور شود. در واقع احداث کارخانه ذوب‌آهن اصفهان رشودای بود که آمریکا، به روس پرداخت! روسها نیز که همیشه آرزوی حضور دوباره در ایران را داشتند و به شدت نیازمند پایگاههایی برای حفظ منافع خود در منطقه بودند به آرزوی دیرین خود رسیدند. لذا تیرگی روابط ایران و شوروری و جنگ تبلیغاتی بین دو رژیم، که در دهه ۵۰ به اوج خود رسیده بود جای خود را به روابط «مسالمت‌آمیز» داد.
شوروی ۳۶ میلیون دلار اعتبار برای ساختن سد رودخانه مرزی «ارس» به ایران داد. و ایران نیز در مقابل امتیازاتی کلان به کمپانیهای بزرگ آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی عضو کنسرسیوم و دیگر شرکتهای ایتالیایی و ژاپنی واگذار کرد. به دنبال آن شوروی برای تأسیس کارخانه ذوب‌آهن، با ظرفیت تولیدی ۶۰۰ هزار تن در سال اعتبار در اختیار دولت ایران گذاشت که طبق قرار داد می‌بایست از طریق صدور گاز به شوروی مستهلک گردد. مخارج احداث خط لوله گاز به شوروی بالغ بر ۷۲۵ میلیون دلار گردید که دولت این مبلغ را از کنسرسیون بانکهای اروپایی با ۵۸ میلیون دلار بهره! وام گرفت. شوروی با فروش گاز ایران به اروپا سالیانه بالغ بر ۶۰ میلیون دلار سود خالص دریافت می‌کرد. از آنجا که احداث ذوب‌آهن در ایران جهات سیاسی داشت، به جنبه‌های اقتصادی و بازدهی آن توجهی نشد و ظرفیت اولیه کارخانه با کمترین حجم ممکن یک کوره بلند با گنجایش ۱۰۶۰ متر مکعب و تولید سالانه 000 /600 تن چدن، در نظر گرفته شد. کارخانه ذوب‌آهن آریامهر وسیله تبلیغاتی خوبی بود تا شاه که مدام از «سیاست مستقل ملی» دم می‌زد وانمود کند که وابسته به آمریکا نیست، بلکه با هر کشوری، صرف نظر از ایدئولوژی و مقام آن در سیاست جهانی، می‌تواند رابطه برقرار کند!
ر. ک: کوثر، ج اول، ص ۴۹۰