تاریخ سند: 30 آبان 1357
موضوع: تظاهرات و آشوبگری در شهر یزد
متن سند:
شماره: 648 /5- 37 /5- 5 تاریخ: 30 /8 /1357
از: شهربانی استان یزد
به: جناب آقای استاندار یزد
موضوع: تظاهرات و آشوبگری در شهر یزد
به استحضار میرساند:
از ساعت 1000 روز 29 /8 /1357 حدود 2 الی 3 هزار نفر از دانشآموزان و دانشجویان مؤسسات آموزشی که بعداً گروههای دیگری از مردم به آنها ملحق شدند در خیابانهای شهر یزد با حمل تعداد قابل توجهی عکس، پلاکارد و پرچم و دادن شعارهای ضدملی مبادرت به تظاهرات نمودند که مأمورین انتظامی ابتدا به آنان اخطار کردند متفرق شوند و چون توجهی نگردید با استفاده از گاز اشکآور کوشش به متفرق ساختن آنان نمودند، لیکن تظاهرکنندگان و آشوبگران که تعدادی چماق نیز در اختیار داشتند با پرتاب سنگ و آجر به طرف مأمورین انتظامی و آتش زدن لاستیک و مقوا و غیره و انداختن بشکه و تیرآهن و غیره در خیابانها راه مأمورین را سد کرده و به مقابله پرداختند که مأمورین ناچار با تیراندازی هوائی جمعیت را متفرق ساختند، ولی آشوبگران در خیابان دیگر یا در محل دیگر مجدداً اجتماع و با سنگ اندازی به طرف مأمورین و ایجاد آتشسوزی در وسط خیابانها و سد کردن راه مأمورین مرتب درگیری ایجاد مینمودند و هر زمان که مأمورین و اتومبیل آتشنشانی برای خاموش کردن آتش حرکت میکردند با فحاشی و سنگ اندازی و افروختن بیشتر آتش از اطفاء حریقها ممانعت مینمودند که تا ساعت 1400 این وضع به تناوب در خیابانهای پهلوی، شاه، شاهرضا، ایرانشهر، فرح و شاهپور ادامه داشت و در طول این مدت با استفاده از گاز اشک آور و تیراندازی هوائی و با وجود هجومهای اغتشاش کنندگان، مأمورین انتظامی با سعی و کوشش فراوان در زیر ضربات سنگ و آجر و غیره آنان را متفرق نمودند و وضع به طور نسبی عادی و اکثر آتشسوزیها توسط اتومبیلهای آتشنشانی در پناه و حمایت مأمورین انتظامی خاموش گردید. ساعت 1415 اطلاع حاصل شد که یک نفر که گفته میشود به نام حسین زنبق حدود 23 ساله کارمند اداره برق (توانیر) میباشد تیر خورده و وی را به بیمارستان پهلوی منتقل کردهاند و چون بیمارستان به دلیل فوت او را قبول نکرده، مردم جسد را به مسجد حظیره بردهاند.
ساعت 1630 حدود 3 هزار نفر جنازه شخص موصوف را با تابوت روی دست به گورستان شهر منتقل نمودند و عدهای از جمعیت تشییع کننده مقابل ساختمان هنگ ژاندارمری یزد به طرف اتومبیلها و مأمورین داخل محوطه ژاندارمری سنگ و آجر پرتاب کردند که با تیراندازی هوائی عوامل هنگ مذکور متفرق شدند و در چند نقطه شهر تظاهرات پراکندهای صورت گرفت و ساعت 1700 در خیابان ایرانشهر عدهای با آتش زدن تعدادی لاستیک و با استفاده از تیرهای آهنی و چوبی طاق نصرت یادبود جشنهای دوهزاروپانصدمین سال شاهنشاهی ایران را که صبح نیز به همین ترتیب برای خراب کردن آن تلاش کرده بودند، تخریب نمودند که توسط مأمورین انتظامی متفرق شدند. در جریان اغتشاشات در اثر اصابت سنگ، آجر و غیره دو نفر مأمور شهربانی و یک نفر افسر و 5 مأمور دیگر مصدوم شدند که تحت درمان قرار گرفتند و به تعدادی از خودروهای نیروی انتظامی آسیب وارد شد و 4 نفر از آشوبگران دستگیر شدند و در جریان مقابله با آشوبگران نیروی کنترل اغتشاشات و عوامل شهربانی استان یزد و نیروی پشتیبانی که از طریق هنگ ژاندارمری یزد در اختیار این شهربانی گذاشته شده شرکت داشتند و تعدادی چماق که از آشوبگران به جا مانده و تعدادی حلقههای لاستیک که برای ایجاد حریق از آنها استفاده میشد جمعآوری و ضبط گردیده است و جنازه نیز حدود ساعت 2015 در گورستان شهر دفن شد و جمعیت تشییع کننده به تدریج تا ساعت 2100 متفرق گردیدند.
رئیس شهربانی استان یزد. سرهنگ جهانگیر هاشمی
گیرندگان.
1. دادسرای شهرستان یزد جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی
2. ریاست سازمان اطلاعات و امنیت استان یزد جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی
2. فرماندهی هنگ ژاندارمری یزد جهت آگاهی و هرگونه اقدام مقتضی
بایگانی. روحانیون
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان یزد، کتاب 5 صفحه 200