فرماندهى محترم کل قواى آذربایجان دامت شوکته
متن سند:
شیروخورشید
به تاریخ : برج : ئیل :
وزارت جنگ
لشکر شمال غربى
ورقه تلگرافى
فرماندهى محترم کل قواى آذربایجان دامت شوکته
در این موقع مسافرت احساسات فرد فرد رعایاى دهات از استحصال امنیت و آسایش این صفحات که بسته به وجود مبارک مىشمارند، در هر دقیقه از دعاگویى کوتاه ندارد [کوتاهى نمىکنند].خصوصا حالیه که در تمام این صفحات انجمن نظار براى انتخابات تشکیل و براى توزیع تعرفه اعلانهایى منتشر نمودهاند. تمام افراد رعایا متفقالرأى هستند که وکیل مطلق ما حضرت اشرف وزیر جنگ و حضرت امیر لشکر مىباشند. چنانچه به هیئت نظار هم علنا اظهار، و خوددارى از گرفتن تعرفه و استنکاف از رأى دادن نمودهاند. آقاى ارشد همایون نائب الحکومه آقاى صدقالسلطنه اعتراض کردهاند : چون حضرت امیرلشکر نظامى [هستند]. مىتوانید اشخاصى که صورت خواهیم داد از آنها انتخاب نمایید. از قرار معلوم صورت اشخاص به قرار ذیل است : نه نفر حضرت اشرف رئیس الوزراء، دبیر اعظم شیخ محمدعلى طهرانى رهنما، وحیدالدوله شاهزاده محمد ولى میرزا و غیره با همه این، ریشسفیدان متعرض[اند] براینکه ماها بدون اطلاع و رأى مبارک حضرت امیر هیچ کس را انتخاب نخواهیم نمود. در جواب آقاى ارشد همایون اظهار نمودهاند که :
این صورت را به شما مىدهیم از حضرت امیر استخراج نمایید. در صورتى که صلاح دیدند از اینها انتخاب نمایید. به این لحاظ اظهار مىدارند که نظر به تأکیدات و اصرار یا یقین و مطمئن کردیم که حضرت امیر از این صورت اشخاص یقینا اطلاع دارند. لهذا اظهار مىدارند که به اسم اشخاص مزبور قریب دو الى سه هزار رأى از دهات بلوکات نوشته شده، انجمن نظار سراب تقریبا سه هزار تعرفه تا 2 جمادى الاول توزیع و از 26 تا [آخر ]جمادى اول (ض ى س ل خ ب / 1) رأى اخذ مدت اعلان نمودهاند. چنانچه تحقیق شد افراد خلق در مقابل پروپاگاند[ا]هاى زیاد در نظریه اولى خودشان باقى هستند. به همین منوال از رعایاى عرض راه جستجو] شد]، احساسات بودن اظهار مىکردند که از هر دهى دو یا سه نفر از ریش سفیدان به اردبیل احضار کردهاند. هنوز معلوم نیست براى چه؟ البته پس از تحقیقات و اطلاعات کامل از اوضاع اردبیل نیز راپورت عرض خواهد شد. در خصوص کلنل جمیل بک خاطر مبارک را لزوما مستحضر مىدارد : موقعى که از اردبیل به تبریز مىآمده در هر منزلى به عناوین مختلف و اسامى جعلى مثلاً صدرش را حاجى حسن آقا خوئى معرفى مىنموده و میرزا آقا بلورى را از باسمنج خواسته و با درشگه به شهر وارد شده، روزى که اینجانب از تبریز حرکت مىکردم، مشارالیه از مهمانخانه [به] منزلى که توسط احتشام1 منشى قونسولگرى ترک تازه اجاره کرده، نقل مىنمود در هر صورت فراغت حاصل نشد، ملاقات نموده، از نظریات و عملیات مشارالیه مسبوق [شود ]و اطلاع به دست آید.نمره 1
اسلامبولى
[حاشیه] : من بعد از این قبیل اطلاعات غیر مهم کتبا نوشته شود. مطالب ادارى مهم [را] در صورت مهم بودن با رعایت اختصار اطلاع دهید.
توضیحات سند:
1ـ دکتر سید احمدخان احتشام (احتشامالحکماء)، نماینده اصفهان در دورههاى پنجم، هشتم، نهم و دهم مجلس شوراى ملى، وى در مجلس پنجم از مخالفان تغییر سلطنت بود، (مدرس، مجاهدى شکستناپذیر،... 89 ـ 88)
منبع:
کتاب
انتخابات مجلس پنجم به روایت اسناد (جلد دوم) صفحه 408