اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
متن سند:
تاریخ: ۲۸ اکتبر ۱۹۶۴اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران
البته اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مستحضرند که بایستی فرضیات را با واقعیات عملی وفق داد و بایستی نشان داد که عمل اثرش بیشتر از حرف است. در ایران استعدادهای وافری به‌صورت مختلف وجود دارد ولی بیشتر آن ظاهراً به‌طور صحیحی مورد استفاده قرار نگرفته و در نتیجه رشد ملی را دچار کندی نموده است.
آمال ملی ایران از آغاز در کلیه شئون اجتماعی مشهود می‌گردد احساسات شدید میهن‌پرستانه مردم می‌رساند که می‌خواهند مقام دیرین حقه خود را در جامعه ملل داشته باشد این آرزو همراه با پیوستگی تزلزل‌ناپذیری به شئون مذهبی بوده و شئون مزبور نیز مستلزم داشتن صفات عالیه اخلاقی است. به علت اوضاع متغیر جهانی در هر کشور مترقی احتیاج به مهار کردن و اداره استعدادها و شهامت و ترقی‌خواهی مردم می‌باشد تا بتوان مهارت‌های فردی آنان را به‌صورت محدود و واحدی مورد استفاده قرار داده و آنها را به سود ملت به کار برد.
بدین منظور مردم باید حس کنند که خود عملاً و جسماً شریک در پیشرفت ملت به‌سوی هدف مثبتی می‌باشند.
حصول هر منظوری مستلزم آن است که هدف مزبور مورد قبول بوده و مساعی جدی برای حصول آن به عمل آید. کوشش بدون آموزش صحیح و خط‌مشی صحیح بی‌ثمر است یعنی مردم باید اصولاً بفهمند که خط‌مشی آنها چیست و هدف آنها چه می‌باشد؛ اما استعداد و لیاقت هر چه هم با هدف و منظور نیکو باشد، برای همیشه ممکن است بدون ربط صحیح ادامه یابد.
اعلیحضرت همایون شاهنشاهی پیوسته استعداد و نبوغ شخصی خود را اثبات فرموده و میل باطنی خود را برای تسریع پیشرفت ملی به نفع همه افراد کشور ابراز فرموده‌اند بنابراین چنین به نظر می‌رسد که امروزه به مرحله‌ای رسیده‌ایم که با استفاده از بهترین طرق ارتباطی جدید می‌توان حسن نیت عظیم ملت ایران را که با میراث تاریخی خود آماده و مشتاق خدمت صمیمانه به شاهنشاه خود می‌باشند، مورد استفاده قرار داد زیرا مردم شاهدوست ایران فقط منتظر دستور انجام اوامر شاهانه هستند تا به بهترین وجهی برای حصول به هدف و مراد مساعی صمیمانه و جمیله خود را مبذول دارند.
محققاً هدف [و] منظور ایران اتحاد ملی ایرانیان است که مقدم بر هر چیز مستلزم تهیه وسایل معیشت بهتری برای هر فرد ایرانی است.
چگونه می‌توان بدین هدف عظیم رسید؟ طریق حصول آن آموزش بزرگسالان و آموزش اصول اصلی و اساسی زیر است:
۱- دستگاه دولتی و طرز اداره آن
۲- ادارات عمومی دولتی
۳- عدالت اجتماعی
وقتی مردم بفهمند که این اصول چگونه مورد عمل قرار گرفته و هزینه آنها چگونه داده می‌شود، آنگاه می‌فهمند که برای تأمین پیشرفت بیشتری به‌سوی زندگی دمکراسی چه اقداماتی لازم است و متوجه می‌شوند که با ازخودگذشتگی چه فداکاری‌هایی باید بنمایند. به عقیده ما انجام امور زیر لازم است.
۱- اعلیحضرت همایون شاهنشاه باید از مشورت کارشناسان روابط عمومی برخوردار باشند.
۲- اعلیحضرت همایون شاهنشاه از هم اکنون باید نقشه کلی جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران را تنظیم فرمایند.
۳- نقشه طرز تاج‌گذاری شاهنشاه ایران باید تنظیم گردد.
۴- مقدمات ابتدایی برای پذیرایی از جهانگردان و مسافرین عظیمی که در این موقع به ایران می‌آیند فراهم گردد.
بالاخره اعلیحضرت همایون شاهنشاه باید [نباید] جشن را به‌منزله یک دوره سکون برای برگزاری جشن تلقی بفرمایند بلکه باید آن را به‌منزله آغاز یک دوره جدیدی برای افزایش فعالیت در امور بین‌المللی و افزایش رفاه ملی مورد استفاده قرار دهند این شرکت شهرت بین‌المللی دارد و در عملیات دولت‌ها تخصص و اطلاع بسزایی دارد و مفتخر خواهم شد که در قسمت پیشنهاد مزبور مورد عنایت و توجه شاهانه قرار گیریم. استدعا دارد اجازه فرمایید شخصاً در موقعی که مقتضی بدانند حضور بندگان اعلیحضرت همایون شرفیاب گردم.*
سن. ای. ر. وایم
رئیس و مدیرعامل شرکت ویس‌اند و بیژن سمند ـ لندن
توضیحات سند:
* این سند به‌وضوح خط‌دهی و هدایت خارجی‌ها را در جشن نشان می‌دهد و جای سؤال و تعجب دارد که مسئول یک مؤسسه انگلیسی با شاه یک مملکت این‌گونه صحبت می‌کند. به مطلب زیر که وزیر دربار شاهنشاهی به مسئول اتاشه فرهنگی آمریکا در ایران ارسال داشته توجه کنید:« همان‌طور که اطلاع دارید دولت من به کمک چندین مؤسسه ملی برنامه وسیعی برای تجلیل دو هزار و پانصدمین سالگرد بنیان‌گذاری شاهنشاهی ایران تهیه نموده است ... تاکنون کمیته‌هایی در فرانسه، انگلستان، بلژیک، ژاپن و فیلیپین تشکیل گردیده که معمولاً تحت حمایت افتخاری رؤسای آن کشورها اداره می‌شود. کمیته مرکزی جشن‌های یادبود که من ریاست آن را به عهده دارم بر این عقیده است که اکنون موقع آن است که از ایالات متحده درخواست شرکت نماید ... یعنی آنکه واقعاً میل دارید و آن طور که علاقه و امکانات دانشمندان و مؤسسات آمریکایی اجازه می‌دهد و آن طور که موافق ادراک و توجه قاطبه مردم آمریکاست. در نتیجه ملاقات دکتر یارشاطر با آقای ورتایم (مسئول اتاشه فرهنگی آمریکا در ایران) و مطالعه برنامه پیشنهادی به‌صورت آزمایشی که رئوس این پیشنهادات به‌قرار زیر است:
1- تأکید بر روی برنامه‌های علمی و تحقیقاتی سودمند
۲- انتخاب طرح‌هایی توسط یک کمیته گرداننده در آمریکا با شرکت عده‌ای از ایران‌شناسان معروف آمریکا.
۳- عنوان نمودن «سهم ایران در تمدن» با ارائه برنامه‌ای مشخص مثل چاپ کتاب خواهد بود ...».
- اسناد وزارت دربار شاهنشاهی - پرونده‌های موضوعی.
به بخش ضمیمه سند شماره ۲۵ تا ۲۷ رجوع کنید.