ماجرای قتل آیت‌الله شمس‌آبادی
متن سند:
ماجرای قتل آیت‌الله شمس‌آبادی
آیت‌الله شمس‌آبادی ساعت ۴ بامداد روز چهارشنبه 18 /1 /1355 در حالی که به اتفاق همسرش عازم مسجد بود، در جلو منزلش واقع در کوچه «خلجا» اصفهان به وسیله سرنشینان یک اتومبیل ربوده شد و ساعتی بعد جسد بی‌جان وی در ۲ کیلومتری درچه پیاز اصفهان در کنار جاده فرعی بوسیله رهگذران کشف گردید. خبر این حادثه به سرعت در منطقه پیچیده و مردم را در هاله‌ای از غم و اندوه توأم با حیرت و ناباوری فرو برد اما واقعیت ناگواری بود که اتفاق افتاده بود و می‌بایست قبل از هر چیز به تجلیلی از پیکر بی‌جان این عالم پارسا پرداخت و چگونگی وقوع این ماجرا را به بعد موکول نمود.
روزنامه کیهان با تیتری تحت عنوان «قتل تکان دهنده آیت‌الله شمس‌آبادی» و چاپ عکس محل ربوده شدن و وصیتنامه آیت‌الله شمس‌آبادی چگونگی کشف جسد آیت‌الله را چنین می‌آورد:
«حدود ساعت ۶ بامداد دیروز (دو ساعت پس از ربودن آیت‌الله شمس‌آبادی) رهگذران در جاده فرعی نزدیک درچه پیاز اصفهان جسدی را مشاهده کردند که در جوی آب افتاده و یک عبا و یک عصای فلزی روی سینه جسد قرار گرفته است. عابران جریان را به مأموران ژاندارمری درچه اطلاع دادند و از طریق مأموران ماجرا به اطلاع مقامات قضایی اصفهان رسید، به دستور دادستان اصفهان، همایونفال بازپرس شعبه اول دادسرا مأموریت یافت که در محل حاضر شود و تحقیقات لازم را آغاز کند.
بازپرس جسد را در حالی که پارچه سفید بلندی به دور گردنش پیچیده شده بود مشاهده کرد و پس از معاینه محلی دستور داد برای کالبدشکافی به پزشکی قانونی منتقل شود اما هزاران نفر از علاقه‌مندان حضرت آیت‌الله شمس‌آبادی که به محل شتافته بودند اجازه ندادند جسد با اتومبیل حمل شود و آن را بر روی دست به پزشکی قانونی اصفهان بردند. به علت بعد مسافت حمل جنازه حضرت آیت‌الله شمس‌آبادی به پزشکی قانونی ۶ ساعت به طول انجامید»1
روزنامه اطلاعات نیز با تیتر بزرگ «اصفهان در حیرت فرو رفت» با چاپ عکسی از آیت‌الله شمس‌آبادی و محل کشف جنازه آن مرحوم پس از نوشتن ربودن آیت‌الله شمس‌آبادی چگونگی تشییع پرشکوه مردم از محل کشف جسد تا پزشکی قانونی می‌نویسد:
«چگونگی مرگ حجت‌الاسلام شمس‌آبادی هنوز به وسیله پزشک قانونی اعلام نشده زیرا جنازه آن مرحوم پیش از آنکه مورد معاینه پزشک قانونی قرار گیرد بوسیله بیش از ۱۰ هزار نفر از طبقات مختلف مردم اصفهان که به «درچه» رفته بودند روی دست به اصفهان حمل شد.
از ساعت ۸ صبح که خبر مرگ ناگهانی حضرت حجت‌الاسلام شمس‌آبادی به اطلاع مردم اصفهان رسید بازاریان و کسبه خیابانهای مختلف شهر به خصوص کاسبان خیابانهای شاه و شیخ بهایی، صارمیه، جویشاه مغازه‌های خود را تعطیل کردند و با پارچه‌های سیاه سراسر خیابان‌ها را به علامت عزا پوشاندند..»2
پس از کشف جنازه مرحوم آیت‌الله شمس‌آبادی در ۲ کیلومتری درچه پیاز اصفهان و عزیمت هزاران نفر از مردم اصفهان و درچه پیاز به محل حادثه و تشییع جنازه باشکوه این عالم ۷۸ ساله زاهد بر روی دستان خود به فاصله ۱۷ کیلومتر از محل حادثه تا پزشکی قانونی ساواک اصفهان در اولین اقدام تلگرامی را به این مضمون به مرکز مخابره می‌کند:
«آیت‌الله سید ابوالحسن موسوی شمس‌آبادی که وسیله دو نفر ربوده شده در داخل اتومبیل وی را خفه نموده اند در خارج شهر حومه همایون شهر کنار جاده پرت کرده‌اند. ضمن بازرسی بدنی حدود مبلغ یکصد هزار ریال وجه نقد در جیب وی موجود بود که مشخص می‌سازد عمل جنبه سرقت نداشته و به نظر می‌رسد قتل وی در اثر اختلافات شخصی یا ایجاد رعب و وحشت در منطقه می‌باشد.
استحضاراً وی در تاریخ 17 /1 /35 از حج عمره بازگشته است.
هوشمند»3
سوگواری کم سابقه مردم اصفهان، سیاه‌پوش شدن یک پارچه این شهر در کنار واکنش‌ها و عکس‌العمل‌های علمای حوزه‌های قم4، نجف، تهران، مشهد و سایر بلاد و تلگرامهای مراجع تقلید شیعه و بازتاب آن در مطبوعات در وهله نخست رژیم ستم‌شاهی را با وحشت روبرو ساخت. چرا که دولت حاکمه هیچگاه گمان نمی‌کرد با تبلیغات وسیع و دامنه‌داری که علیه نظام روحانیت شده بود، عالمی چون آیت‌الله شمس‌آبادی که از سوی ساواک از او به روحانی درجه ۲ در اسناد خود نامبرده بود چنین مورد توجه مردم قرار گیرد.
پس از اعلام نظر پزشکی قانونی مبنی بر تشخیص علت مرگ آیت‌الله شمس‌آبادی بر اثر خفگی و پیچیدن پارچه از ناحیه گردن، مردم اصفهان خود را برای تشییع جنازه باشکوه این عالم فرزانه آماده ساختند.
روزنامه کیهان با تیتری تحت عنوان «۱۰۰ هزار نفر، جنازه آیت‌الله شمس‌آبادی را تشییع کردند» می‌نویسد:
«جنازه حضرت آیت‌الله شمس‌آبادی باشکوه و جلال خاصی با شرکت دهها هزار نفر از علما و روحانیون، طلاب علوم دینی، بازرگانان، اصناف و گروههای مختلف مردم اصفهان و شهرهای اطراف تشییع شد. از ساعت ۶ صبح روز پنجشنبه، عده زیادی از مردم جلو مسجد و خانه آیت‌الله اجتماع کردند و ساعت ۷/۵ صبح جنازه از منزل آیت‌الله حرکت داده شد با آنکه برای جلوگیری از اختلال در ترافیک شهر اقدامات لازم به عمل آمده بود اما انبوه جمیعت به حدی بود که هنگام تشییع جنازه آیت‌الله عبور وسایل نقلیه در خیابانهای شاه، شیخ بهایی دروازه دولت و خیابانهای چهارباغ به طورکلی قطع شد.
جنازه آیت‌الله شمس‌آبادی پس از این که روی دوش مردم از خیابانهای شاه، چهارباغ کمال اسماعیل، پل خواجو و فیض گذشت در گورستان تخته فولاد به خاک سپرده شد.
کلیه مغازه‌های شهر با نصب پرچم‌های سیاه به حالت تعطیل درآمده بود و شهر وضعی کاملاً فوق‌العاده داشت.
صدها نفر از علما و طلاب علوم دینی مقیم قم و مشهد نیز برای شرکت در مراسم تشییع جنازه و مجالس یادبود حضرت آیت‌الله شمس‌آبادی به اصفهان روی آورده‌اند و در شهرهای تابعه اصفهان از جمله در مسجد جامع همایونشهر و بیت العباس شهرضا مجالس ترحیمی ترتیب یافت. روز گذشته از طرف حضرت آیت‌الله العظمی خویی که نمایندگی معظم له در اصفهان را آیت‌الله شمس‌آبادی به عهده داشتند در مسجد صدر مجلس یادبودی برگزار شد بعد از ظهر دیروز نیز در همین مسجد از طرف حضرت آیت‌الله خادمی مجلس ترحیم برپا شد این‌گونه مجالس تا یک هفته از طرف علما و روحانیون و سایر طبقات مردم در اصفهان ترتیب خواهد یافت.»5
توضیحات سند:
1- روزنامه کیهان پنجشنبه، 19 /1 /1355
2- روزنامه اطلاعات، پنجشنبه 19 فروردین ماه 1355
3- پرونده مهدی هاشمی در ساواک، ج 6، ص 24
4- پیوست شمارۀ (8)
5- پیوست شمارۀ (9)
6- روزنامه کیهان، 21 /1 /1355
منبع:
کتاب
بن‌بست - جلد سوم / مهدی هاشمی مظهر خشونت صفحه 56