تاریخ سند: 5 مرداد 1357
موضوع : عدم شرکت روحانیون در مراسم ملی و میهنی و مذهبی
متن سند:
شماره : 6982 /9/ ه 1
بعلت اختلاف موجود بین روحانیون و بازاریان و اصناف با آقای ولیان و
بمنظور دهن کجی و مخالفت با استاندار خراسان مدتیست روحانیون طراز اول
(موافق ـ مخالف) در مراسم ملی و مذهبی و حتی تشریف فرمائیها شرکت ننموده
و روابط جامعه روحانیت بازاریان با ایشان بصورت آشتی ناپذیر درآمده1 و با
آنکه آقای ولیان ضمن
تماس های پراکنده درصدد
جلب نظر روحانیون و
اصناف میباشد معهذا بعلت
کج خلقی و بعضی سوابقی که
اهالی مشهد بویژه روحانیون
از آن مطلع میباشند2 این
وضع را بصورت حادتری
متجلی و ادامه خواهد
داشت.
نظریه : اکثر روحانیون و
بازاریان مشهد خواهان
تعویض آقای استاندار
میباشند و عقیده دارند
شاهنشاه آریامهر همواره در
مواقع مناسب از نارضائیها
مطلع و در مورد تعویض مقدمین و مسئولان اقدام مینمایند عدم تعویض مشارالیه
موجب تعجب مردم گردیده است.
نظریه یکشنبه : شنبه دارای نفوذ و قابل اعتماد و چون با کلیه طبقات بویژه
روحانیون سران در تماس میباشد خبر وی تائید میگردد.
نظریه چهارشنبه : نظریه یکشنبه تائید میگردد.
نظریه جمعه : 1ـ این خبر در سایر طبقات نیز بازگو میشود و مورد تائید میباشد و
اکثر مردم اظهارنظر مینمایند چنانچه تغییراتی در کادر استانداری و نیابت تولیت
عظمی حاصل شود و شخصی بدون نقطه ضعف و مدیر و مردم دار باین سمت
منصوب گردد1 و یا مقام نیابت تولیت از استانداری مجزا شود2 بسیاری از
مسائل حل خواهد شد.
2ـ روحانیون موافق معتقدند چنانچه استاندار خراسان تعویض گردد، کلیه
روحانیون موافق از این امر خرسند و بمنظور نشان دادن حسن نیت پس از
ملاقات با استاندار جدید و با نیابت تولیت عظمی در مراسم و تشریف فرمائیها
شرکت خواهند نمود.
3ـ بگزارش عملیاتی خبر مراجعه فرمایند.
5 /5 /37
توضیحات سند:
1ـ بعد از کشته شدن شیخ احمد
کافی و دستگیری و مجروح
شدن طلاب، مردم در مراسم
تشییع، آیت الله شیرازی
اعلامیه ای را صادر و ذکر
می کند که: «مراسم بدست ایادی
نظام حاکم منجر به ضرب و جرح
عده کثیری از مسلمانان و طلاب
گردیده و عده ای روانه زندان
شدند و در و پنجره های مدارس
دینی را شکستند».
روز بعد را
تعطیل عمومی اعلام می کند و
در پاسخ به پیام شیخ محمد
صدوقی (شهید محراب) اعلام
می نماید که حوادث مؤلمه و
جانگداز اخیر مشهد موجب تأثر
عمیق شد و توضیح می دهد که:
«اینگونه رفتار وحشیانه و
اعمال ضد انسانی نسبت به
مؤمنین خاصه نسبت به
روحانیت و آقایان اهل علم
صدماتی است که بر پیکر اسلام
وارد آمده و می آید» و این
دوران موجب واکنش های شدید
مردم و روحانیون با نظام
می شود که اوج آن در چهلمین
روز درگذشت شیخ احمد کافی
است و آیه اللّه شیرازی اعلامیه
می دهد و عزای عمومی اعلام
می کند.
(ر.ک : اسناد انقلاب اسلامی، مرکز
اسناد، جلد اول، تهران 1369، ص
382)
2ـ بیش از همه، روحانیون در
رأس مخالفت با رژیم قرار
دارند.
1ـ ماه بعد تحولاتی در
استانداری رخ می دهد.
2ـ پیشنهاد داده شده، بعد از
پیروزی انقلاب اسلامی تحقق
یافت.
منبع:
کتاب
عبدالعظیم ولیان به روایت اسناد ساواک صفحه 383