موضوع: مجلس وعظ در مسجد ارک
تاریخ سند: 12 دی 1345
موضوع: مجلس وعظ در مسجد ارک
متن سند:
به: 20 ه (20 ه 3) شماره: 1999 /20 و از: 20 و از ساعت 13 روز 11 /10 /45 مجلس روضه‌خوانی مسجد ارک با حضور عده‌ای در حدود 4000 نفر تشکیل گردید.در این مجلس سید عبدالرضا حجازی واعظ به منبر رفت و ضمن سخنان خود گفت فساد در کشورهای اروپا و آمریکا رو به ازدیاد است و انحراف جوانان در این کشورها روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
یهودیان سعی می‌کنند اقتصاد ممالک از جمله ایران را فلج نمایند و مسیحیان فعالیت دارند که کشورهای اسلامی را به مسیحیت سوق دهند و این عمل را در تهران به وسیله دختران زیبای مسیحی و پخش نشریه‌های مربوطه انجام می‌دهند.
سخنان نامبرده در ساعت 45 /14 پایان یافت و هنگام خروج جمعیت تعدادی در حدود 80 برگ تراکتهای ماشین شده به قطع کارت ویزیت تحت عنوان (مسلمانان ایران بازگشت هر چه زودتر مرجع تقلید شیعیان حضرت آیت‌اله العظمی خمینی را به حوزه علمیه خواستار است) و (هموطن مدت 26 ماه است مرجع تقلید شیعه حضرت آیت‌اله العظمی خمینی به علت مخالفت با لایحه ننگین کاپیتولاسیون1 به خارج از کشور تبعید شده است2) در شبستان مسجد ریخته شد.
نگهبان 12 /10 /45
توضیحات سند:
1ـ کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولهای بیگانه در ایران به موجب فصل هشتم عهدنامۀ تجارتی بین ایران و روس در قرارداد ننگین ترکمان‌چای به ایران تحمیل شد.فصل هشتم قرارداد می‌گوید: چون وزیر مختار و شارژدافر و قنسول حق قضاوت دربارۀ هموطنان خود را دارند لذا در صورتی که بین اتباع روس قتل و جنایتی به وقوع بپیوندد، رسیدگی و محاکمه آن راجع به مشارالیهم خواهد بود.
اگر شخصی از اتباع روس متهم به جنایتی گردد مورد مزاحمت و تعرض نخواهد گردید مگر در صورتی که شرکت او در جنایت مدلل و ثابت شود و در این‌صورت نیز در صورتی‌که تبعه به شخصه منصوب به مجرمیت شده باشد محاکم مملکتی نباید بدون حضور مأمورین از طرف سفارت یا کنسول به مسئله جنایت رسیدگی کرده و حکم دهد ...
.
.
به تدریج سایر دول که با ایران روابط سیاسی داشتند براساس حق دولت همان امتیازات و مصونیتها را به وسیله عقد معاهدات جداگانه به دست آوردند و در مدت یک قرن روابط ایران و دول بیگانه براساس رژیمی که مصونیت بیگانگان را تأمین می‌کرد استوار گردید.
متعاقب انقلاب روسیه و سقوط رژیم سلطنتی تزاری در 1917 میلادی (1296 ش) رئیس دولت وقت ایران، نجفعلی صمصام‌السلطنه بختیاری با صدور تصویب‌نامه‌ای در هیئت‌وزیران کاپیتولاسیون را لغو کرد، اما کشورهای خارجی که از این حق استفاده می‌کردند زیر بار نرفته، آن را مورد قبول قرار ندادند ...
.
در سال 1306 ش علی‌اکبر داور وزیر دادگستری وقت، عدلیه را منحل و سازمان جدیدی بنیان‌گذاری کرد.
در روز افتتاح عدلیه فرمان لغو کاپیتولاسیون از طرف رضاشاه خطاب به نخست‌وزیر که میرزاحسن‌خان مستوفی‌الممالک بود صادر گردید و یک سال به دول خارجی مهلت داده شد تا قرارداد جدید با دولت ایران منعقد نمایند.
یک سال پس از صدور فرمان، مهدیقلی هدایت رئیس‌الوزراء گزارش خاتمه کار را به مجلس شورای ملی داد و اضافه کرد: «لانفّرق بین أحدٍ من‌الملل» (یعنی تفاوتی بین هیچ یکی از ملتها قایل نیستیم) و همه در تحت یک قانون و به یک محکمه رجوع خواهند کرد، مردم ایران از لغو کاپیتولاسیون خوشحال شده و به چراغانی و جشن پرداختند و همه به یکد‌یگر تبریک می‌گفتند، تا این‌که حدود سی‌و‌پنج سال بعد در سال 1343 دولت ایران به اتباع یک دولت دیگر (آمریکا) حق کاپیتولاسیون اعطا کرد و تاریخ معاصر ایران را با این اقدام ننگین مخدوش کرد ...
.
.
و بالاخره حضرت امام خمینی با نطق تاریخی خود در قم و اظهارات کوبنده در این‌باره پرده از روی جنایت پهلوی دوم برداشته و خود را آماج حمله و یورش دستگاه حاکمه و زجر و تبعید قرارداد و سرانجام با اتکا به خداوند و اتحاد مردم ایران توانست انقلاب عظیم اسلامی را به پیروزی رسانده و جیره‌خواران استکبار و بردگان شیطان را رجم کرده و بر حیات کاپیتولاسیون ظاهر و پنهان خاتمه دهد.
(نخست‌وزیران ایران از مشیرالدوله تا بختیار، دکتر عاقلی، صفحات 966 و 967) 2ـ به دنبال تصویب لایحۀ مصونیت مستشاران و اتباع آمریکا در ایران (کاپیتولاسیون) در سیزدهم مهر 1343 توسط مجلس شورای ملی و تصویب تشریفاتی مجلس سنا و هم‌چنین طرح مجدد آن در زمان نخست‌وزیری منصور در 21 مهر 1343 و تصویب مجدد در مجلس شورای ملی، امام خمینی (ره) در چهارم آبان ماه 1343 با ایراد سخنرانی مهیج و کوبنده موضع نهضت را در برابر استکبار شرق و غرب روشن نمودند و رهبر نهضت طی یک سخنرانی در قم نفوذ آمریکا و خطر آن را به همه اعلام کرد و گفت امروز تمام گرفتاری ما از آمریکا و اسرائیل است.
به دنبال این سخنرانی طی اعلامیه‌ای که در سطح گسترده‌ای پخش گردید، امام خمینی تصویب کاپیتولاسیون را اقرار به مستعمره بودن ایران نامیده و رأی مجلسین را مخالف اسلام و قرآن شمردند و در واکنش به این موضوع در شب سیزدهم آبان ماه 1343 رژیم با یک اقدام عجولانه و با دستپاچگی اقامتگاه امام را در قم مورد تهاجم قرار داد و حضرت امام خمینی (ره) را دستگیر نموده و توسط اتومبیل به تهران منتقل نمودند و همان روز امام با هواپیما به ترکیه تبعید گردید.
(ر.ک: انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن، حجت‌الاسلام عمید زنجانی، صفحه 235 تا 237 و روز شمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، دکتر باقر عاقلی، جلد 2)