موضوع: روحانیون افراطی
موضوع: روحانیون افراطی
متن سند:
[به:] ریاست ساواک فرستنده: اداره کل سوم 316 دوازده نفر وعاظ مشروحه زیر از جمله اشخاص ناراحتی می باشند که بایستی از منبر رفتن آنان در ایام سوگواری جلوگیری شود؛ خواهشمند است دستور فرمایید اسامی وعاظ مزبور را در لیست این قبیل وعاظ که طی شماره 45321 /316- 2 /10 /44 به آن ساواک ارسال شده منظور نمایند.1 .
شیخ یحیی انصاری1 از وعاظ شهرستان قم 2 .
سعید اشراقی2 " 3 .
شهاب اشراقی " 4 .
شیخ علی اکبر هاشمی " 5 .
علی مشکینی4 از وعاظ شهرستان قم 6 .
میرهادی خسروشاهی5 از وعاظ شهرستان قم 7 .
سید محمدرضا سعیدی6 از وعاظ شهرستان قم 8 .
رضا گلسرخی7 از وعاظ شهرستان قم 9 .
سید محمد تسلطی8 از وعاظ شهرستان قم 10 .
سید احمد کلانتری9 از وعاظ شهرستان قم 11 .
شیخ جعفرمهاجری10 از وعاظ شهرستان قم 12 .
محمد موسوی11 از وعاظ شهرستان خوی مدیر کل اداره سوم .
مقدم
توضیحات سند:
1.آیت الله یحیی انصاری شیرازی فرزند محمد در سال 1306 ش در نوادیجان سرکوه از توابع داراب فارس متولد شد.
پس از تحصیلات مقدماتی وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر اساتید بزرگ زمان خود بهره مند گردید.
در مرداد ماه سال 1343 پس از منبر رفتن در مسجد امام حسن(ع)، مورد تذکّر قرار گرفت.
در مورخه 12 /12 /43 به جرم اقدام بر ضد امنیت داخلی دستگیر و بازداشت شد و در مورخه 7 /1 /44 از زندان آزاد و قرار بازداشت وی به قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایی تهران تبدیل گردید.
او در پی ایراد سخنرانی های افشاگرانه در مورخه 2 /10 /44 از سوی ساواک ممنوع المنبر شد.
در یکی از گزارشهای ساواک درباره وی چنین آمده است : «نامبرده بالا از روحانیون ناراحت و اخلالگر و طرفدار خمینی در شهرستان قم بوده که در فعالیت های ضد امنیتی و تحریک طلاب علوم دینی و متعصبین مذهبی به شورش و بلوا دخالت داشته که به همین جهت وضعیت یاد شده در کمیسیون امنیت اجتماعی مورخه 22 /5 /52 شهرستان قم مطرح و نتیجتاً به سه سال اقامت اجباری در کوهدشت لرستان محکوم گردیده که در حال حاضر متواری می باشد.
» آیت الله انصاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدافع آرمان‌های انقلاب اسلامی بوده و از حمایت و پشتیبانی امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنهای، دریغ نورزیده و همواره جوانان را به حراست از انقلاب و مبارزه با التقاط و انحراف دعوت کرده است.
2.
حجت الاسلام سعید اشراقی فرزند مرحوم حاج میرزا محمد در سال 1297 ش در خانواده ای روحانی در قم تولّد یافت.
در زادگاه خویش به تحصیل علوم دینی پرداخت و از محضر اساتیدی چون آیات عظام: سید محمدتقی خوانساری، سید صدرالدین صدر و بروجردی بهره مند گردید و از سال 1327 به وعظ و خطابه روی آورد و امامت جماعت مسجد سیّدان را به عهده داشت.
بر اساس اسناد ساواک، در سال های تبعید حضرت امام، در منزل ایشان به سخنرانی می پرداخت و چند بار از جمله در سال 1345 به همراه جمعی از بزرگان چون: آیت الله شهید سعیدی، مشکینی و هاشمی رفسنجانی ممنوع المنبر گردید.
آقای اشراقی که بنا به گفته ساواک «در حوادث سیاسی و مبارزات روحانیت و طلّاب، طرفدار [امام]خمینی و از مخالفین دستگاه به شمار می رفت»، بار دیگر در سال 1346 نیز ممنوع المنبر شد.
وی به مناسبت هفتمین روز شهادت آیت الله حاج شیخ حسین غفّاری در روز 12 /10 /53 در مسجد اعظم قم به منبر رفت و از مقام آن شهید تجلیل کرد.
پس از سخنرانی وی، مأموران به صف تظاهر کنندگان حمله‌ور شده، 17 نفر را بازداشت و عده ای را مضروب کردند و ایشان نیز مجدداً ممنوع‌المنبر گردید.
وی عموی مرحوم آیت الله اشراقی می باشد.
3.
حجت الاسلام شیخ علی اکبر هاشمی رفسنجانی فرزند میرزا علی در سال 1313 ش در روستای بهرمان رفسنجان متولد گردید.
در سال 1327 وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر اساتید بزرگی چون حضرات آیات عظام: بروجردی، طباطبایی و امام خمینی(ره) بهرهمند گردید.
با شروع نهضت انقلابی حضرت امام (ره)، فعالیتهای سیاسی خود را آغاز نمود و به حمایت از ایشان پرداخت.
وی در طول مبارزه با رژیم شاه، بارها دستگیر شد، به زندان افتاد و تحت شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفت؛ که آخرین بار آن، در سال 1354 بود و به سه سال زندان محکوم شد.
او از اعضای مؤثر و از تصمیم گیرندگان اصلی کمیته استقبال از امام در کنار شهیدان رجایی و بهشتی بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی حضرت امام به عضویت هیأت اعزامی نفت به آبادان و تأمین مصارف داخلی منصوب شد.
در سال 1358 به همراه شهیدان آیتالله بهشتی و باهنر و حضرت آیتالله خامنهای (مدظله العالی)، حزب جمهوری اسلامی را پایهگذاری کردند.
وی در اولین دوره از استقرار مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از سوی مردم تهران به مجلس راه یافت که این انتخاب، سه دوره بعد نیز صورت گرفت.
در 4 خرداد 1358 به دست گروه فرقان مورد اصابت چند گلوله قرار گرفت و به شدت مجروح گردید.
حجت الاسلام هاشمی از سوی حضرت امام به امامت جمعه موقت تهران، نمایندگی در شورای عالی دفاع، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، جانشینی فرماندهی کل قوا در طول جنگ، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و بازنگری قانون اساسی منصوب شد.
ایشان در سال 1368 به ریاست جمهوری رسید و این انتخاب باردیگر در سال 1372 تکرار گردید.
حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در حال حاضر از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده دارد و دارای تألیفاتی از جمله: «امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار» و «عدالت اجتماعی» که حاصل سخنرانیهای ایشان در خطبه‌های نماز جمعه تهران است،میباشد.
4.
آیت الله علی اکبر فیض مشکینی فرزند علی در سال 1300 ش در روستای « آلنی» واقع در یک فرسخی مشکین شهر به دنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی و علوم قدیم را در مشکین شهر انجام داد.
سپس به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر مشغول تحصیل شد و دوره خارج فقه و اصول را نزد مدرسان سرشناس حوزه علمیه قم از جمله آیات عظام محقق داماد، حجت کوه‌کمره ای، بروجردی و امام خمینی (ره) فرا گرفت.
بعد از قیام 15 خرداد 1342 سالهائی از عمر خود را در زندان و تبعید گذراند.
وی یکی از مدرسین برجسته علم اخلاق و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم می باشد.
آیت الله مشکینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مسئولیتهای زیر را به عهده گرفت : حاکم شرع دادگاههای انقلاب، امام جمعه قم، امام جمعه موقت تبریز در مدت کوتاهی از سال 1360، سه دوره نماینده مجلس خبرگان رهبری که همواره ریاست آن مجلس را عهده دار بود، عضو و رئیس شورای بازنگری قانون اساسی در سال 1368.
آیت الله مشکینی در سال 1386 ش دار فانی را وداع گفت و در جوار حضرت فاطمه معصومه (ع) در شهر قم آرمید.
5 .
حجت الاسلام والمسلمین سید هادی خسروشاهی به سال 1317 در شهر تبریز متولد شد.
مقدمات دروس را در زادگاه به پایان رسانید سپس عازم حوزه علمیه قم شد.
و از محضر اساتیدی چون آیتالله بروجردی، امام خمینی (ه) و علامه طباطبایی بهرهمند گردید.
با آغاز نهضت امام خمینی (ره) در مسیر مبارزه قرار گرفته و چندین بار بازداشت، زندانی و تبعید گردید.
آخرین بار به سه سال تبعید در انارک یزد محکوم گردید که با پیروزی انقلاب اسلامی خاتمه یافت.
ایشان در کنار تحصیل به تألیف و ترجمه و تحقیق مشغول شد.
تألیفات و ترجمه های ایشان افزون از شصت مجلد می باشد که از سال های 1340 تاکنون به عنوان کتب ارزشمند مورد استقبال نسل جوان قرار گرفته و امروز به عنوان منابع و مأخذ انقلاب اسلامی می باشد.
حجت الاسلام خسروشاهی از سال 1362 به مدت 5 سال نماینده ایران در واتیکان بود.
پس از بازگشت فصل‌نامه فرهنگ و تاریخ معاصر ایران را منتشر نمود.
ایشان در سال 1352 « مرکز بررسی‌های اسلامی قم» را تأسیس و به ثبت رساند که تاکنون ده‌ها اثر ارزشمند را منتشر ساخته است.
از آثار ایشان: 1ـ اسلام و صلح جهانی 2ـ ما چه می گوییم 3ـ گفتاری در باب استعمار 4ـ امام علی (ع) صدای عدالت انسانیت 5ـ شخصیت موعود(عج) 6ـ انقلاب اسلام / کلیم صدیقی 7ـ فدائیان اسلام 8ـ امام موسی صدر 9ـ آیت الله‌کاشانی10ـ شیخ محمد خیابانی.
ایشان هم‌اکنون به امر تحقیق و پژوهش اشتغال دارد.
6.
شهید آیت الله سید محمدرضا سعیدی خراسانی در دوم اردیبهشت ماه 1308 ش در منطقه « نوغان» مشهد دیده به جهان گشود.
دروس ابتدایی را نزد پدرش سید احمد آموخت و در دوران نوجوانی به لباس روحانیت درآمد.
او برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و منطق و اصول را نزد عالمان برجسته ای چون: ادیب نیشابوری، شیخ هاشم قزوینی، شیخ کاظم دامغانی و شیخ مجتبی قزوینی فرا گرفت.
پس از پایان دروس سطح به شهر قم هجرت کرد و از محضر آیات عظام بروجردی و میرزا هاشم آملی کسب فیض نمود.
با راه یافتن به محضر درس حضرت امام خمینی(ره)، جزو نامدارترین شاگردان ایشان شد و با دریافت لبّ اسلام ناب محمّدی، تلاشهای سیاسی اش آغاز گردید.
اولین بار در آبادان به خاطر سخنرانی علیه حکومت دستگیر شد که با وساطت آیت‌اللّه العظمی بروجردی آزاد گردید.
پس از آن به فرمان ایشان برای تبلیغ و تدریس به کویت رفت و چند سال در این کشور اقامت گزید.
در حادثه 15 خرداد 1342 که منجر به دستگیری امام خمینی(ره) گردید، در کویت رژیم شاه را به باد انتقاد گرفت و با ارسال نامه برای مراجع مقیم نجف، آنان را از خطری که جان امام را در ایران تهدید می کرد، مطلع نمود.
پس از چند ماه به قصد زیارت حضرت امام با لباس مبدل وارد ایران شد و به دنبال تبعید ایشان از ترکیه به نجف، خود را به آنجا رسانید و برای بهتر شناساندن امام به علماء و مدرسین حوزه‌ی علمیه، تلاش فراوانی کرد.
او در مسیر مبارزه علیه رژیم شاه بارها توسط ساواک تحت تعقیب قرار گرفت، دستگیر شد و ممنوع المنبر گردید.
وی در ماجرای کاپیتولاسیون، به شدّت علیه مستشاران آمریکایی به انتقاد پرداخت.
پس از بازگشت به قم، به دعوت عده ای از مؤمنین جنوب شرقی تهران، به مسجد موسی بن‌‌جعفر (علیه السلام) آمد و ضمن اقامه جماعت در آنجا، مسجد را به صورت پایگاهی قوی علیه رژیم شاه درآورد.
در سال 1345 به اتهام اقدام علیه امنیت کشور دستگیر و 66 روز بازداشت بود.
سال بعد به طور مخفیانه به عراق رفت.
در سال 1347 به فرمان امام مأمور جمع آوری کمک برای فلسطینیان شد.
در اردیبهشت 1349 در اعتراض به مشارکت سرمایه داران آمریکایی در اقتصاد ایران سخنرانی کرد.
او ورود سرمایه گذاران آمریکایی به ایران را خیانتی بزرگتر از کاپیتولاسیون و قراردادی استعماری تر از تنباکو می دانست و با سخنان تند، نامه ها و بیانیه های افشاگرانه، رژیم شاه را سخت به وحشت می انداخت.
به همین دلیل در روز 11 خرداد 1349 مأموران با هجوم به منزل وی، او را دستگیر و به زندان قزل قلعه بردند.
مدت 10 روز تحت شدیدترین شکنجه ها قرار گرفت و استقامت نمود تا آن که سرانجام مأموران ساواک با طرح مرموزی در روز 20 خرداد 1349 با قطع برق زندان و یورش به سلولش، با پیچیدن عمامه به دور گردنش، وی را به شهادت رساندند.
در تاریخ 21 خرداد، جنازه شهید برای مراسم کفن و دفن به قم انتقال یافت.
ساواک برای جلوگیری از حرکت مردم، به طور مخفیانه جنازه را دفن کرد؛ در حالی که در مراسم دفن، به غیر از چند نفر ساواکی و شاهد محلی تنها سید محمد سعیدی، فرزند آن شهید حضور داشت.
رئیس ساواک برای جلوگیری از شرکت مردم و روحانیون در مراسم ترحیم شهید آیت الله سعیدی، دستور داد کسانی که در این زمینه تبلیغ یا فعالیت کنند به مدت سه سال تبعید گردند.
در حالی که جو خفقان و وحشت در همه جا حاکم بود و ساواک از تشکیل مجالس ترحیم برای شهید ممانعت می کرد، جمعی از مردم تهران، در حالی که روحانی مجاهد آیت الله سید محمود طالقانی و دکتر عباس شیبانی در جلو جمعیت در حرکت بودند، با بازگشایی مسجد موسی بن جعفر (علیه السلام) که از تاریخ بازداشت شهید بسته بود، اولین مجلس ترحیم را برای او برگزار کردند.
به همین علت در تاریخ 22 خرداد، آیت الله طالقانی و دکتر شیبانی بازداشت شدند و در قم، طلاب حوزه علمیه با انتشار اطلاعیه ای از کیفیت شهادت مرحوم شهید آیت الله سعیدی، توطئه ها و اقدامات اخیر رژیم پرده برداشتند.
یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت اللّه سیدمحمدرضا سعیدی، 1376.
7.
حجتالاسلام شیخ غلامرضا گلسرخی کاشانی از فضلا، گویندگان و نویسندگان حوزه علمیه قم و اساتید دارالتبلیغ اسلامی در سال 1312 ش در شهر کاشان دیده به جهان گشود.
دروس ابتدایی و متوسطه را در مدارس آن شهر آموخت.
آنگاه به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و وارد حوزه علمیه قم گردید.
تبعید آیتالله خالصی زاده از علمای مبارز عراق که با استعمار انگلیس در ستیز بود به کاشان، زندگی وی را با سیاست گره زد.
بعدها به قم آمد و به صف فدائیان اسلام پیوست.
او اول بار نواب صفوی را در زندان قصر دید و پس از آن در سازماندهی مبارزه، به ویژه در شهر کاشان، تلاش کرد.
پس از شهادت نواب صفوی، به زندگی مخفی روی آورد و بعد از مدتی، در حوزه علمیه قم به تحصیل پرداخت و از درس خارج آیات عظام بروجردی و امام خمینی(ره) بهرهها برد.
سپس به تبلیغ و تألیف پرداخت و مقالات ارزندهای در مجله مکتب اسلام به یادگار گذاشت.
اثر دیگر وی «بازیگران قرون» میباشد.
حجتالاسلام گلسرخی همگام با آغاز نهضت امام خمینی(ره) به مبارزه علیه رژیم ستمشاهی پرداخت و از سوی ساواک، مورد تعقیب قرار گرفت.
او در دوران رژیم پهلوی بارها به زندان و تبعید محکوم گردید.
در جریان قیام 15 خرداد و دوران پیروزی انقلاب اسلامی با انجام سخنرانیهای انقلابی به فعالیت میپرداخت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شبه جزیره هندوستان و برخی از کشورهای دیگر به فعالیت فرهنگی روی آورد و سفرهای تبلیغی متعددی انجام داد.
در جریان جنگ تحمیلی نیز در جبهههای جنوب و غرب فعالیتهای پیگیری برای رفع نیازهای فرهنگی و تدارکاتی جبهه داشت.
وی سرانجام پس از یک دوره کوتاه بیماری، در روز 22 مهر ماه 1369 به دیار باقی شتافت.
گنجینه دانشمندان، محمد شریف رازی، ج 2، ص 394 .
سعید نوری، گلزار مشاهیر، ص 69 8.
آقای سیدمحمد تسلطی شناخته نشد.
9.
حجتالاسلام سیداحمد کلانتر فرزند سلطان در سال 1314 ش در تهران متولد شد.
تحصیلات حوزوی را در حوزههای علمیه قم و نجف اشرف انجام داد.
در تاریخ 20 /6 /44 به اتهام نشر اکاذیب و شایعات بی اساس دستگیر و با قید کفیل آزاد گردید.
چهار ماه بعد به دلیل عدم توجه به دستور مأمورین، مجدداً دستگیر و به سه ماه حبس محکوم و در سال 1345 به اتهام فعالیتهای مضره برای مدت 4 ماه به فردوس تبعید گردید.
او در تاریخ 18 /9 /48 به اتهام ایراد مطالب تحریکآمیز درباره آزادی زنان در ساوه دستگیر و به چهارماه و پانزده روز حبس محکوم شد.
در خرداد سال 1349 به اتهام تحریک مردم در مدرسه فیضیه قم، برای سه سال به زابل تبعید گردید که به علت فعالیت در آنجا، به سراوان منتقل شد و در آنجا نیز به اتهام اهانت به شاه دستگیر و به دو سال حبس تأدیبی محکوم و در تاریخ 10 /7 /51 به زندان رفت و در روز 29 /6 /53 آزاد شد.
در خرداد 1354 به اتهام شرکت در تظاهرات مدرسه فیضیه دستگیر، ولی تبرئه گردید.
او در سال 1357 که به همراه تعداد دیگری از مبارزین روحانی در انارک نائین تبعید بود، جهت حضور فعال در صحنه انقلاب اسلامی، محل تبعید را ترک و به قم وارد شد.
وی در تاریخ 14 /9 /57 در تظاهرات قم بر اثر برخورد گلوله از ناحیه پا مصدوم گردید.
10.
آقای شیخ جعفرمهاجری شناخته نشد.
شاید منظور شیخ جعفر مهاجرانی است که نام او به عنوان یکی از امضاء کنندگانِ اعلامیه ی « نامه سرگشاده حجج اسلام و فضلا و محصلین حوزه‌ی علمیه قم به پیشگاه مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت الله العظمی آقای خمینی » قرار دارد.
امام خمینی در آینه اسناد .
ج 5 .
ص 369 11.
آقای محمد موسوی شناخته نشد؛ ولی در گزارش دیگری که دارای تاریخ 30 خرداد 1346 است، آمده است: « سید محمد موسوی در حضور شیخ جلیل هنرور، شیخ اسماعیل فلاح کوه کمری، سیدعلی اکبر مهرداد، سیدکاظم روضه خوان و شیخ محمد مبلغی در مدرسه نمازی خوی اظهار داشته: راجع به جنگ اعراب و یهودیان آقای حکیم و آقای خوئی در نجف اشرف صحبت کرده اند و سخنرانی های آنان را رادیو بغداد پخش کرده و خمینی هم صحبت کرده و گفته: من حمد و ثنا می کنم و شادم بر اینکه در مملکتی هستم که خون و رگ و روح افراد آن با اسرائیل مخالف هستند...
» امام خمینی در آینه اسناد .
ج 20 .
ص 344